काठमाडौं- राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले वायु प्रदूषणका कारण नागरिकको स्वास्थ्यमा परेको असरप्रति चासो व्यक्त गरेको छ।
आयोगले बिहीबार विज्ञप्ति जारी गर्दै गत शुक्रबारदेखि काठमाडौं उपत्यकालगायत मुलुकका विभिन्न स्थानमा बढिरहेको वायु प्रदूषणका कारण नागरिकको स्वास्थ्यमा परेको असरप्रति आफ्नो गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको जनाएको हो।
वायु प्रदूषण तथा प्राकृतिक विपद्को जोखिम न्यूनीकरण गर्दै नागरिकको स्वच्छ वातावरणमा बाँच्न पाउने हकको संरक्षणार्थ तत्कालीन तथा दीर्घकालीन उपायहरूको अवलम्बन गर्न आयोगले सरकारको ध्यानाकर्षण गराएको छ।
आयोगले यस सम्बन्धमा नियमित रूपमा सञ्चारमाध्यमको अनुगमन गर्नुका साथै आयोगमा सरोकारवालासँग छलफल गरेको जानकारी दिएको छ।
‘पछिल्लो समयमा नेपालका दुई हजार ७०० ठाउँमा आगलागी तथा डढेलो लागेको, वायु प्रदूषणका कारण आँखा पोल्ने, खोकी लाग्ने, नाक चिलाउने समस्या अत्याधिक रूपमा देखिएको सञ्चार अनुगमनबाट पाइएको छ,’ विज्ञप्तिमा उल्लेख छ, ‘सुख्खा याम, अत्याधिक डढेलो तथा पश्चिमी वायु कमजोर भएका कारण केही दिनयता देखिएको वायु प्रदूषण विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले तोकेको भन्दा अत्यन्तै खराब अवस्थामा रहेकोले मानव स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पर्नसक्ने वातावरण विज्ञहरूले छलफलको क्रममा बताएका छन्।’
वायु गुणस्तर मापन सूचक (एक्यूआई) अनुसार गत आइतबार काठमाडौंमा मापन गरिएको वायुको गुणस्तर ३०० भन्दा बढी पुगेको देखिएकोले ज्येष्ठ नागरिक, बालबालिका, दम, श्वासप्रश्वाससम्बन्धी दीर्घरोगीहरूमा अत्यन्तै जोखिम हुने हुनाले सचेत रहनुपर्ने विज्ञहरूले ध्यानाकर्षण गराएको आयोगले विज्ञप्तिमा उल्लेख गरेको छ।
‘नेपालको संविधानको धारा ३० ले स्वच्छ वातावरणमा बाँच्न पाउने हकको उल्लेख गरेको छ। वातावरण संरक्षण ऐन, २०५३ तथा नियमावली २०५४, विपद् जोखिम न्यूनीकरण व्यवस्थापन ऐनलगायत राष्ट्रिय कानुनका साथै नेपाल पक्ष राष्ट्र बनेको आर्थिक, सामाजिक तथा साँस्कृतिक अधिकारसम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय महासन्धिले स्वच्छ वातावरणीय अधिकारको व्यवस्था गरेको छ,’ आयोगको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ, ‘विज्ञहरूका अनुसार वायु प्रदूषणबाट हुनसक्ने जोखिमलाई न्यूनीकरण गर्न, हालै देखिएको अत्याधिक डढेलोलाई नियन्त्रण गर्न, घर तथा कृषि कार्यबाट निस्किने फोहोर जलाउने कार्यमा नियन्त्रण गर्न तथा सवारीसाधनको प्रयोगलाई सम्भव भएसम्म कम गरी हालै देखिएको वायु प्रदूषणको अवस्थामा तत्काल सुधार ल्याउनुपर्ने देखिन्छ।’
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
