अर्थ समाचार

डेढ दर्जन सहकारीमा वित्तीय संकटसञ्‍चालकको बेइमानीले हजारौं सदस्यको बचत डुब्दै

हेमन्त जोशी शनिबार, चैत ७, २०७७ १९:५४

काठमाडौं- बचत तथा ऋणको कारोबार गर्ने डेढ दर्जन सहकारी गम्भीर वित्तीय संकटबाट गुज्रिरहेका छन्। जसमध्ये एक दर्जन सहकारी समस्याग्रस्त घोषणा भइसकेका छन्। चार वटा सहकारीमा सञ्‍चालकले ठगी गरेको विषय अहिले चर्चामा छ।

समस्याग्रस्त घोषणा भएका सहकारीबाहेक अहिले ललितपुरको गुडविल बचत तथा ऋण सहकारी र पशुपति सेभिङ एण्ड क्रेडिट लिमिटेड, काठमाडौं धुम्बाराहीको आनन्दनगर बचत तथा ऋण सहकारी र सुन्धाराको सिभिल बचत तथा सहकारीमा सञ्‍चालकहरुले आर्थिक अपचलन गरेको सार्वजनिक भएको छ।

गुडविल बचत तथा ऋण सहकारीका अध्यक्ष दिवाकर श्रेष्ठ करोडौं रुपैयाँ हिनामिना गरेर फरार भएका छन्। गत फागुन ९ गतेदेखि बन्द यो सहकारी लतिलपुर जिल्ला बचत संघको समन्वयमा बिहीबारबाट खुलेको छ। संघका अध्यक्ष रामहरी बजगाईंका अनुसार गुडविलका बचतकर्ताको तर्फबाट ६ जनाको कार्यदल बनाएर हरेक दिन दुई जनालाई कार्यालयमा बस्‍न भनिएको छ। ‘अध्यक्षले धेरै बेइमान गरेछन्। सहकारीबाट पैसा चलाएर घरजग्गामा लगानी गरेको र फेरि त्यही धितो राखेर बैंकबाट पनि ऋण लिएको देखियो,' बजगाईंले नेपाललाइभसँग भने,‘जिल्ला संघलाई यो विषय निकै पछि मात्र थाहा भयो। एक महिनादेखि बन्द संस्थालाई हामीले समन्वय गरेर खुलाएका छौं।’

हाल फरार रहेका गुडविलका अध्यक्ष श्रेष्ठलाई स्वयं उपस्थित हुन सात दिनको समय दिइएको छ। यस विषयमा प्रहरी प्रशासनलाईसमेत जानकारी गराएर खोज्‍न भनिएको छ।

यो सहकारी संस्थाको ७० करोड रुपैयाँ बराबरको वित्तीय विवरण देखिन्छ। संस्थाले गरेको कर्जा लगानीको अधिकांश पैसा अध्यक्ष श्रेष्ठ एक्लैले लगेको बजगाईंको भनाइ छ। ‘अध्यक्ष एक्लैले मात्र ६० करोड रुपैयाँभन्दा बढी अपचलन गरेको पाइएको छ। यो संस्थाले गत वर्ष पनि लेखापरीक्षण गरेको रहेनछ। अध्यक्षबाहेक अरु क-कसले ऋण लिएर अपचलन गरेका छन्, त्यसको सात दिनभित्र लेखाजोखा गर्ने गरी काम गरिरहेका छौं,’ उनले भने।

हाल फरार रहेका गुडविलका अध्यक्ष श्रेष्ठलाई स्वयं उपस्थित हुन सात दिनको समय दिइएको छ। यस विषयमा प्रहरी प्रशासनलाईसमेत जानकारी गराएर खोज्‍न भनिएको छ।

धुम्बाराहीस्थित आनन्दनगर बचत तथा ऋण सहकारीका सञ्‍चालकबाट उक्त संस्थाका एक हजार सदस्य ठगीमा परेका छन्। 'हाइप्रोफाइल' व्यक्तिहरुसमेत ठगीमा परेको भनिएको उक्त संस्थाका सञ्‍चालकहरु ५० करोड रुपैयाँभन्दा बढी अपचलन गरेर फरार भएका छन्। सदस्यहरुले जिल्ला प्रशासन, प्रहरी कार्यालय, सहकारी विभागलगायत निकायमा उजुरी गरे पनि सञ्‍चालकहरु पक्राउ पर्न सकेको छैनन्। यो संस्थाका सञ्‍चालकहरुले बिनाधितो करोडौं रुपैयाँ ऋण लगानी गरेको र सञ्‍चालकले मात्र मनोमानी ढंगले पैसा चलाएर फरार भएको जनाइएको छ। एक हजारभन्दा धेरै सदस्यको रकम डुबेपछि उक्त संस्थाका पूर्वपदाधिकारीहरुले समस्या समाधानका लागि पहल गरिरहेका छन्।

ललितपुरस्थित पशुपति सेभिङ एण्ड क्रेडिट लिमिटेडलाई गत वर्ष मङ्सिरमा सहकारी विभागले १० लाख रुपैयाँ जरिवाना गर्‍यो। विभागले सम्पत्ति शुद्धीकरणसम्बन्धी ऐन नियम पालना नगरेका कारण जरिवाना गरेको जानकारी दिएको थियो। विभागको कारबाहीमा परेलगत्तै पशुपति सेभिङका सदस्यहरुले आफ्नो बचत फिर्ता माग्दा नपाएको भन्दै उजुरी गरे। सदस्यहरुबाट उठाएको निक्षेप कानुनविपरीत घरजग्गामा लगानी गरेको यो सहकारीले अझै आफ्नो समस्या समाधान गर्न सकेको छैन।

गत फागुन ६ गते बसेको उक्त सहकारीको साधारणसभाले संस्थामा देखिएको समस्या समाधान गर्नका लागि विभिन्‍न समिति गठन गरेको छ। ‘यस संस्थाको वर्तमान अवस्थालाई पुनः व्यवस्थित गर्न विजेन्द्र पसाछेंको संयोजकत्वमा कर्मचारीबाट दुई जना र सेयर सदस्यबाट तीन जना गरी पाँच जनाको व्यवस्थापन समिति गठन गरिएको छ,’ साधारणसभाबाट पारित निर्णयमा उल्लेख छ, ‘संस्थाको हालको परिस्थितिलाई मध्यनजर गरी केही वर्षदेखिको संस्थाको आर्थिक कारोबार सम्बन्धमा लेखापरीक्षण/छानबिन गर्न सुदीप शर्माको संयोजकत्वमा विशेष समिति गठन गरिएको छ।’

पशुपति सेभिङमा सात हजार ८०० जना निक्षेपकर्ताको एक अर्ब ८३ करोड ४० लाख रुपैयाँ बराबरको बचत रहेको छ। गत फागुनमा बसेको विशेष साधारणसभाले बचतकर्ताको बचतका आधारमा रकम फिर्ता गर्नेगरी सामान्य कार्यदिशासमेत पारित गरेको थियो। यो संस्थामा एक लाख रुपैयाँसम्म बचत रहेका करिब पाँच हजार सदस्यको १७ करोड २२ लाख, पाँच लाख रुपैयाँसम्म बचत गर्ने दुई हजार १२६ जना सदस्यको ४२ करोड ६६ लाख र १० लाख रुपैयाँभन्दा माथि रकम बचत गर्ने एक हजार १६६ सदस्यको एक अर्ब २३ करोड ५० लाख रुपैयाँ बराबर बचत फिर्ता गर्ने भन्दै योजना बनाएको थियो।

पूर्वसांसद इच्छाराज तामाङ सञ्‍चालक रहेको सिभिल बचत तथा ऋण सहकारी संस्था पछिल्लो दुई वर्षदेखि वित्तीय चुनौती र आर्थिक समस्याबाट गुज्रिरहेको छ। बचतकर्ताको रकम फिर्ता गर्न नसकेपछि तामाङले गत वर्ष जेठमा सार्वजनिक कार्यक्रम नै आयोजना गरेर अरु सहकारीलाई सहयोग गर्न भनेका थिए।

यो पनि पढ्नुहोस्

वित्तीय संकटमा सिभिल सहकारी, तरलता व्यवस्थापनका लागि ऋण प्रवाह गर्न आग्रहमंगलबार, जेठ २१, २०७६

व्यावसायिक घराना सिभिल समूहको स्वामित्वमा रहेको सिभिल सहकारी संस्थाको ऋण विवादमा जिल्ला अदालत काठमाडौं र उच्च अदालत पाटनमा अहिले पनि मुद्दा चलिरहेको छ। सिभिल समूहको लगानीमा रहेको सहकारीले आफ्नै हाउजिङ कम्पनीलाई ८० प्रतिशतभन्दा बढी ऋण गैरकानुनीरुपमा प्रवाह गरी संस्थालाई धराशायी बनाएपछि बचतकर्ता र सेयर सदस्यहरु अदालतसमक्ष पुगेका हुन्। यो सहकारीले अहिले पनि तरलता व्यवस्थापन गर्न सकेको छैन भने बचतकर्ताले आफ्नो रकम फिर्ता पाउन सकेका छैन।

यी बाहेक एक दर्जन सहकारी अहिले समस्याग्रस्त घोषणा भएकै अवस्थामा पुगिसकेका छन्। बूढानीलकण्ठ नगरपालिकाले केही समयअघि मात्र नयाँ सन्देश बचत तथा ऋण सहकारीलाई समस्याग्रस्त घोषणा गरेको छ। सञ्‍चालकहरुकै बदमासीका कारण यो संस्था पनि धराशायी भएको छ।

त्यस्तै समस्याग्रस्त सहकारी व्यवस्थापन समितिले अहिले ११ वटा सहकारीको दायित्व व्यवस्थापन गर्ने काम गरिरहेको छ।