काठमाडौं– प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आइतबार आफ्नो गृहजिल्ला झापामा ‘दमक क्लिन इन्ड्रस्ट्रियल पार्क’को शिलान्यास गर्दैछन्।
औद्योगिक पार्क बन्ने भनिएको क्षेत्र प्रधानमन्त्री ओलीको निर्वाचन क्षेत्र पनि हो। चिनियाँ लगानीमा बन्न लागेको यो पार्कलाई ‘चाइना–नेपाल इको इन्ड्रस्ट्रियल पार्क’ नामसमेत दिइएको छ।
अत्याधुनिक र पर्यावरणमैत्री भनिएको यो आयोजना १ हजार ३४ सय ६७ हेक्टर क्षेत्रफलमा बन्न लागेको छ। यसभित्र ४९१ वटा औद्योगिक प्लटहरु रहनेछन्। दमक चोकबाट ९ किलोमिटरको दुरीमा रहेको आयोजनाले साविकको दमक नगरपालिका १७, १८ र १९, लखनपुर गाविस ७, ८, ९ र गौरादह नगरपालिका ८ जोड्छ। अहिले निर्माणस्थलसम्मै सडक सुविधा पुगिसकेको छ।
पार्कभित्र सुपरमार्केट, डिपार्टमेन्टल स्टोर्स, होटल तथा रेस्टुरेन्ट, बैंक–वित्तीय संस्थाहरु, ट्राभल एजेन्ट, कार्गो तथा कुरियर सेवा लगायत व्यवसायिक प्रतिष्ठान निर्माण गर्ने तयारी छ। त्यसैगरी, शैक्षिक संस्थाहरु, अस्पताल, सार्वजनिक सवारी कार्यालयलगायत सेवा क्षेत्र र सरकारी कार्यालयहरु पनि त्यहाँ रहनेछन्। सुरक्षा निकायका रुपमा नेपाल प्रहरी तथा सशस्त्र प्रहरीका लागि पनि त्यहाँ स्थान छुट्याइनेछ।
करिब १ खर्ब लागत आंकलन, ६४ अर्ब स्वीकृत
यो औद्योगिक पार्क निर्माणका लागि करिब १ खर्ब रुपैयाँ बराबर लागत अनुमान गरिएकाे छ। लगानी बोर्डको ३९ औं बोर्ड बैठकले ‘चाइना–नेपाल इको इन्ड्रस्ट्रियल पार्क’ निर्माणका लागि ६४ अर्ब रुपैयाँ चिनियाँ लगानी स्वीकृत गरेको थियो।
यो परियोजनामा चीनको ल्हासा इकोनोमिक एन्ड टेक्नोलोजी डेभलपमेन्ट जोन र जिङपिङ क्रिएसन कन्स्ट्रक्सन कम्पनीको लगानी स्वीकृत भएको छ। आयोजनाको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डिपिआर) र वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन प्रतिवेदन (इआइए) तयार पार्ने स्वीकृति भने नेपाली कम्पनी दमक क्लिन ईन्ड्रस्ट्रियल पार्कले पाएको छ।
प्रस्तावित पार्क काँकडभिट्टा भन्सारबाट ६० किलोमिटर पश्चिम र विराटनगरको रानी भन्सारबाट ६५ किलोमिटरको दुरीमा छ भने भद्रपुर र विराटनगर एअरपोर्टबाट ६० किलोमिटरको दुरीमा छ।
यो औद्योगिक पार्क चीनको महत्वाकांक्षी योजना ‘बेल्ट एन्ड रोड ईनिसिएटिभ’ (बिआरआई) अन्तर्गत रहेर अगाडि बढिरहेको बताइएको छ। युरोप, अफ्रिका र एसियाका अधिकांश मुलुकलाई यातायात संजालमार्फत एउटै साङ्लोमा बाँध्ने चीनको महत्वाकांक्षालाई नेपालले मात्र होइन, विश्वले नै नजिकबाट नियालिरहेको छ।
चिनियाँ लगानी र उसको व्यवसायिक साम्राज्य विस्तारको महत्वाकांक्षी बिआरआई परियोजनामा प्रतिबिम्बित भइरहेका कारण पनि शक्ति राष्ट्रले समेत यसलाई महत्वका साथ हेरिरहेका छन्। यद्यपि, अमेरिका, जापान र भारतजस्ता शक्तिराष्ट्र भने यसमा आबद्ध भइसकेका छैनन्।
बिआरआई परियोजना अन्तर्गतको यो आयोजनालाई चीनले पनि महत्वका साथ अगाडि बढाउन चाहेको छ। २०१७ को डिसेम्बर अन्तिम साता चिनियाँ उच्च अधिकारीहरुले आयोजनाको स्थलगत अवलोकन गरेका थिए।
ल्हासा इकोनोमिक एन्ड टेक्नोलोजिकल डेभलपमेन्ट जोनका प्रमुख लिउ रुपेङसहितको उक्त चिनियाँ टोलीले आयोजना निर्माणस्थलसँग भारतीय सीमा नाका काँकडभिट्टासम्म पुगेर अध्ययन गरेको थियो।
नेपालमा बनिरहेको चिनियाँ लगानीको उक्त आयोजना भारत, भुटान र बंगलादेशको सीमा नजिक पर्ने भएका कारण पनि महत्वका साथ हेरिएको छ।
बंगलादेश र भुटान बिआई परियोजनामा आबद्ध भइसकेका छन् भने भारत त्यसमा जोडिएको छैन।
तर, झापामा बन्न लागेको यो पार्कले नेपालसँग मात्र नभई भुटान, बंगलादेश र भारतसँगको सम्बन्धमा दीर्घकालीन रणनीतिक महत्व बोकेको बुझ्न गाह्रो छैन।
याे पनि
चाइना-नेपाल इको पार्क : चिनियाँ लगानीको उपस्थिति देखाउने सम्भावित आयोजना
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।