काठमाडौं–सुनका लगानीकर्ताले सन् २०२० मा इतिहासकै सर्वाधिक लाभ लिएका छन्। यस वर्ष सुनको भाउले नयाँ रेकर्ड कायम गर्यो। वस्तु तथा विनिमय बजारका लगानीकर्ताले यस वर्ष सर्वाधिक लाभ लिन सफल भए।
अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा सुनको भाउ सन् २०११ मा प्रति औंन्स १८५६ डलर थियो। त्यसयता सुनको भाउ लगातार गिरावट हुँदै आएकोमा कोभिड–१९ का कारण सुनको भाउले नयाँ रेकर्ड बनाएको छ। सुनको भाउ सर्वाधिक उचाइमा पुग्ने क्रममा सन् २०२० को जुलाइमा प्रति औन्स २०७० डलरसम्म पुग्यो। यस क्रममा सुनको कारोबार गर्ने लगानीकर्ताले अत्याधिक कमाउन सफल पनि भए।
सुनको भाउलाई सबैभन्दा धेरै कोभिड–१९ को विश्वव्यापी महामारीले उत्पन्न गराएको आर्थिक मन्दी, अर्थतन्त्रबारे व्याप्त संशय, अनिश्चय, चीन र अमेरिकाबीचको बढ्दो तिक्तताका, त्रास लगायतका कारणले प्रभावित पार्यो। सुनमा गरिएको लगानीलाई अनुत्पादनमुलक क्षेत्रमा गरिएको लगानीको रुपमा हेरिन्छ। त्यसैले गर्दा सुन जहिले पनि अन्योलका बेला धेरै फस्टाउछ। यसै क्रममा विश्वकै लगानीकर्ताहरूको मन विथोलियो। सेयर बजार तथा अन्य क्षेत्रमा लगानी गर्न छाडेर सुनमा आफ्नो सम्पत्ति पार्किङ गर्न थाले। यसै क्रममा विश्व बजारमै सुनको माग अत्याधिक आउन थाल्यो। यति नै बेला विश्वका केन्द्रीय बैंकहरुले सुनको मौज्दात बढाउने नीति लिए।
उक्त नीतिपछि बजारमा सुनको अत्याधिक माग बढ्न थाल्यो। तर सुन उत्पादन गर्ने खानीहरु कोभिड–१९ का कारण बन्द भए। खानी नै बन्द हुँदा सप्लाइ रोकियो र बजारमा सुनले दिनदिनै नयाँ नयाँ रेकर्ड बनाउन थाल्यो। सँगसँगै कोभिड–१९ का कारण अमेरिकी अर्थतन्त्र र अमेरिकाको मुद्रा बजार कमजोर भयो। डलरमा लगानी गर्नेहरु सुनमा लगानी गर्न थाले।
कोभिड–१९ को खोप तयार भएको समाचार बजारमा आउन थालेसँगै पुनः सुनको भाउ गिरावट हुन थाल्यो। यसै क्रममा सन् २०२० को जुलाइमा प्रतिऔंन्स २०७० डलरसम्म पुगेको सुनको भाउ वर्षको अन्तिम दिनसम्ममा १८९८ डलरसम्म झर्यो। अमेरिकाले कोभिड–१९ ले ध्वस्त बनाएको अर्थतन्त्रलाई सुधार गर्ने गरि नयाँ आर्थिक वर्षमा राहत प्याकेज ल्याउने चर्चाले सुनको मूल्यमा गिरावट आउने अनुमान गरिए पनि खासै तल झर्न भने सकिरहेको छैन। विश्लेषकहरुले सुनको भाउ १५ सय डलरसम्म तल झर्ने अनुमान गरिए पनि बजारमा सुनको सप्लाइ बढ्न नसक्दा भाउ खासै घट्न भने सकिरहेको छैन।
सुनको भाउ बढ्दा उपभोक्तालाई सबैभन्दा धेरै असर गर्छ। यसबाहेक अन्य पक्षलाई लाभप्रद हुन्छ। व्यवसायी, लगानीकर्ता र सरकारले सुनको भाउ बढ्दा यसबाट उचित लाभ उठाउछन्। लगानीकर्ताले सुनको भाउ तल–माथि हुँदा अन्य क्षेत्रमा आफ्नो लगानी डाइभर्स गर्न सक्छन्। तर परम्परागत रुपमा विवाह, ब्रतबन्ध तथा धार्मिक कार्यका लागि किन्नै पर्ने सुनको विकल्प उनीहरुसँग अरु हुँदैन। त्यसैले नेपाली बजारमा सुनको भाउ बढ्नु भन्दा घट्नुलाई बढी लाभप्रद मानिन्छ। तर अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा व्यवसायीका लागि सुनको भाउ बढ्नुलाई राम्रो मानिन्छ। अर्कोतर्फ सुनको भाउ बढ्नुलाई अर्थतन्त्रको अवस्था कमजोर रहेको संकेतको रुपमा पनि विश्लेषण गरिन्छ।
अझै पनि विश्व अर्थतन्त्र कुन दिशामा अगाडि बढ्छ भनेर प्रस्ट रुपमा देखिन थालेको छैन। अमेरिका तथा युरोपियन देशहरुले आफ्नो अर्थतन्त्रलाई अझै कसरी अगाडि बढाउछन् भनेर प्रस्ट भइसकेको छैन। त्यसैले गर्दा व्यवसायीले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा खेलेर बसिरहेका छन्। कोरोना खोप आइसके पछि पनि कोभिड–१९ को भाइरसले नयाँ नयाँ स्वरुप परिवर्तन गरिरहेकाले अझै जोखिम बढ्ने हो कि भन्ने संशय कायमै छ। कतिपय देशमा अझै पनि कोभिड नियन्त्रणका प्रयास भइरहेका छन्।
नेपाली बजारमा पनि सुनको भाउले नयाँ रेकर्ड कायम गर्ने क्रममा एक लाख तीन हजार ५०० रुपैयाँसम्ममा कारोबार भयो। नेपाली बजारमा सुनको भाउ जतिसुकै महंगो भए पनि खपत भने भइरहेको हुन्छ। आवश्यक पर्नेले बजारमा जतिसुकै मूल्य भए पनि किन्छन्। सुनलाई सम्पत्तिको रुपमा हेरिने भएकाले नेपालीहरुमा सुनप्रति विशेष मोह रहँदै आएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
