चुरे (कैलाली)- कैलाली जिल्ला चुरे गाउँपालिका-५, पट्रेनी। कौशिला हरखाली मगर पालमुनि बसिरहेकी थिइन्। उनको काखमा नाबालक छोराछोरी थिए। पालमुनि बस्न थालेको एक महिना भएको छ। बाढीपहिरोले घरबार लगेपछि उनी पालमुनि बस्न थालेकी हुन्। पहिरोले अन्नपात सबै बगाएपछि उनलाई हरेक दिन नाबालक छोराछोरीलाई साँझबिहान के खुवाउने भन्ने चिन्ताले पिरोल्ने गरेको छ।
'म त केही दिन नखाएरै पनि बाँच्न सक्छु, तर बालबच्चालाई के खुवाउने,’ बाढीपहिरो पीडितबारे रिपोर्टिङ गर्न पुगेका पत्रकारहरूसामु उनको वेदना पोखियो।
साउनमा आएको पहिरोले उनको घरआँगन पुरेको थियो। घरआँगन पुरेपछि नेपाल रेडक्रस सोसाइटी कैलालीको सहयोगमा जिल्ला प्रशासन कार्यालयले उनलाई त्रिपाल उपलब्ध गराएको छ। चुरे गाउँपालिकाले भीमदत्त राजमार्गको छेउमा पर्ने बेल्चप्लानमा बसोबास गराएको छ।
'अहिले म सडकछेउमा त्रिपालमुनि दिनरात काट्दै छौं। हामीले राहतको नाममा केही पाएका छैनौं। पाएको भनेको यही एउटा त्रिपाल मात्रै हो। यसरी त कति दिन बस्न सक्छौं? हरेक दिन छाक टार्नै धौ-धौ भइसक्यो,' उनले भनिन्।
चुरे गाउँपालिका-५ दुहुँका दल्ले बोहरा पनि एक महिनादेखि त्रिपालमुनि बसिरहेका छन्। सडकको छेउमा पाल टाँगेका उनले सुत्नका लागि बोराहरू बिछ्याएका छन्। ‘सरकारले हामीलाई यही एउटा त्रिपाल दिएको छ। हामीसँग अन्नपात केही पनि छैन। छाक टार्न समस्या भएको छ,’ हातमा पोलेको मकै देखाउँदै उनले भने, 'यही खाएर दिन गुजारिरहेका छौं।'
पहिरोले उनको घरसँगै अन्नपात पनि सबै पुर्यो। 'बजारबटी खानालाई थोडथोडा सामान उधारो ल्याउँछौं, पैसा नि नाइ छि। क्या अर्नु (बजारबाट खानाका लागि थोरै सामान उधारो ल्याउँछौ पैसा पनि छैन के गर्ने होला),’ उनी भन्छन्।
सरकारले लकडाउन खुकुलो बनाएपछि खानीडाँडा बजार पनि खुलेको थियो। भदौ ४ गतेपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय कैलालीले निषेधाज्ञा जारी गर्यो। निषेधाज्ञा जारी गरेपछि खानीडाँडाका पसल पनि बन्द भए। स्थानीय दल्लु बोहराले भने, 'पसल खुला हुँदा साहुहरूले हामीलाई उधारो मै भए पनि अन्नपात दिइरहेका थिए। अहिले खानालाई सामान ल्याउँ भने पसलले पनि दिन मान्दैनन्।'
साउनको पहिरोले पट्रेनीका लालबहादुर मगरको घर तथा अन्नपात सबै बगायो। उनी पनि अहिले पालमुनि बसिरहेका छन्। 'हामीले के गरेर खाने? कसरी जीविकोपार्जन गर्ने भन्ने समस्या छ। उनले पनि सरकारले त्रिपालबाहेक अरु केही पनि सहयोग नगरेको गुनासो गर्दै भने, 'यो त्रिपालले पनि पानी रोक्दैन।'
पट्रेनीकै हर्क बहादुर अरखालीमगरका अनुसार जनप्रतिनिधिहरू आउछन्, सोधपुछ गर्छन्, आश्वासन दिन्छन्, जान्छन्। 'एक महिनाभन्दा बढी भयो, आश्वासनको त बाढी नै आयो, तर वास्तविक बाढीको पीडा कम भएन,' उनले भने।
चिसो सडकमाथि त्रिपालमुनि बस्दा चिसोले हामीहरूलाई स्वास्थ्यमा समस्या पनि देखिन थालिसक्यो स्थानीय इन्द्रबहादुर अरखाली मगरले भने, ‘बालबालिका र वृद्ध–बृद्धालाइ त झन् समस्या भएको छ। अहिलेसम्म संघसंस्था र राज्यको कुनै निकाय पनि आएका छैनन्।’
गत साउन १७ गते राती आएको भारी वर्षा र पहिरोले पट्रेनी, दुँहु, राजवन र गुणीगाँउ ४६ घरधुरी विस्थापित भएका छन्। ती मध्ये २० घरमा पूर्ण रूपमा क्षति भएको छ। विस्थापितहरू एक महिनादेखि भीमदत्त राजमार्गको छेउमा बस्दै आएका छन्।
पूर्ण रूपमा विस्थापित भएका गुणीगाउँमा २५ किलो चामल वितरण गरिएको चुरे गाउँपालिकाका प्रवक्ता एवं वडा नम्बर-५ का वडाध्यक्ष नरबहादुर तामाङले बताए। उनले अन्य गाउँका विस्थापितहरूलाई गाउँपालिकाको बैठक बसेर राहत वितरण गर्न तयारी भइरहेको जानकारी दिए। पहिरो पीडितहरूको तथ्यांक सकलन गरेर राहतको लागि कैलाली जिल्ला प्रशासन कार्यालय र सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारसँग पहल भइरहेको बताए।
'हामीले पहिरो पीडितहरूलाई केही दिनको लागि मात्रै सडक छेउमा राखेका छौं। हामी पहिरो पीडितहरूको पुनर्स्थापनाका लागि उपयुक्त स्थानको खोजी गरिरहेका छौं। पहिरो आएको एक महिना भइसकेको छ। धेरै जनाको घर उजाड भएको छ। हामी उनीहरूको उपयुक्त ढंगले व्यवस्थापन गर्ने योजनामा छौं,' उनले भने।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
