काठमाडाैं- त्रिचन्द्र क्याम्पस र राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणबीच बृहत् टुँडिखेल गुरुयोजनाका विषयमा जुहारी चलेको छ। प्राधिकरणले रानीपोखरीदेखि दशरथ रंगशालासम्मका क्षेत्र समावेश गरेर ‘बृहत टुँडिखेल गुरुयोजना’को प्रस्ताव गरेपछि यी दुई निकाय दोहोरीमा उत्रिएका हुन्।
काठमाडौंको मौलिकता झल्काउने र खुल्ला ठाउँ (ओपन स्पेस) निकाल्ने लक्ष्यसहित रानीपोखरीदेखि दशरथ रंगशालासम्मका क्षेत्र समावेश गरेर प्राधिकरणले साउन १३ गते गुरुयोजना सार्वजनिक गरेको थियो। उक्त गुरुयोजनामा राष्ट्रिय पुस्तकालयको जग्गामा त्रिचन्द्र कलेजको भवन पुनर्निर्माण गर्ने उल्लेख छ।
गत शुक्रबार क्याम्पस स्थानान्तरणसम्बन्धी समाचार गलत र भ्रामक रहेको भन्दै वक्तव्य जारी गरेको थियो। जसमा राष्ट्रिय पुनर्निमाण प्राधिकरणले सार्वजनिक गरेको बृहत्तर टुँडिखेल गुरुयोजनामा आफ्नो कुनै सहमति नभएको प्रष्ट पारिएको थियो। उल्टो २०७२ को भूकम्पमा भएको क्षतिबारे प्राधिकरणमा पटक-पटक ध्यानाकर्षण गराउँदा पनि सुनुवाइ नभएको भन्दै रोष प्रकट गरेको थियो।
तर, त्रिचन्द्र क्याम्पसका प्रमुख प्राध्यापक डा सुनील अधिकारी गुरुयोजनाप्रति पूरै असहमति राख्छन्। क्याम्पस बिस्तार हुन सक्ने तर स्थान्तरण हुन नसक्ने उनको भनाइ छ। ‘प्राधिकरणले अघि सारेको बृहत्तर गुरुयोजनामा त्रिचन्द्र क्याम्पसको कुनै सहमति छैन,’ अधिकारीले भने, ‘१२ हजार विद्यार्थी पढ्ने क्याम्पसमा भवनको अभाव अवश्य छ तर अन्य भवनको लागि त्रिचन्द्रले अहिले भएका कुनै पनि भवन र जमिन गुमाउन चाहँदैन।’
प्राधिकरण प्रमुख सुशील ज्ञवाली भने पहिलो गरेको सहमतिबाट त्रिचन्द्र किन पछाडि हट्यो भनेर आफूले बुझ्न नसकेको बताउछन्।
‘औपचारिक रुपमा ५ पटक र अनौपचारिक धेरै पटक बैठक बसेर हामीले उहाँहरुले भनेबमोजिम नै काम गरिरहेका छौँ,’ ज्ञवालीले भने, ‘उहाँहरुको पे्रस वक्तव्य मैले पनि देखें, पहिले भएका सहमति छाडेर उहाँहरुले वक्तव्य निकाल्नु भयो, किन पछाडि हट्नु भयो मैले बुझेको छैन।’
उनले रानीपोखरीमा राम्रो काम गरेको देखेर प्राधिकरणलाई असफल बनाउने प्रयास गरिएको आशंका गरे। ‘रानीपोखरीको पानी पनि भरिने भयो, कतै राम्रो हुन थाल्यो भनेर नराम्रो देखाउने प्रयासमा त हैनन् यिनिहरु?’, उनले भने।
उनका अनुसार बृहत्तर गुरुयोजनामा घण्टाघरतर्फ रहेको त्रिचन्द्र कलेजको भवनलाई प्रबलीकरण गरी जस्ताको जस्तै बनाउने, त्यसपछि घण्टाघर पछाडि रहेको खाली जग्गा र जमलमा रहेको राष्ट्रिय पुस्तकालयको जग्गामा त्रिचन्द्र कलेजका भवन पुनर्निर्माण गर्ने योजना छ। यस्तै, सरस्वती सदनमा रहेको रानीपोखरी छेउतिरको दुइ वटा भवन हटाइने छ। जसमा अहिले रहेका ‘साइन्स विल्डीङ’ र ‘ट्युटोरियल’ भवन भत्काइ गुरुयोजनामा समेटी आवतजावतका लागि खुला गरिने छ।
प्राधिकरणले बार्गेनिङ गर्यो : त्रिचन्द्र
घण्टाघरतर्फ भएको त्रिचन्द्रको भवन भूकम्पले पूर्णरुपमा क्षति गर्यो। भवनमा रातो स्टीकर लगाइयो। तर त्यही भवनमा विद्यार्थी पढ्न बाध्य छन्। भूकम्प गएको ५ वर्ष भइसक्दा पनि पुनर्निमाणको केही काम हुन सकेको छैन। ‘भवन निर्माण गरिदिनुपर्यो भनेर हामी पटक–पटक प्राधिकरणमा डेलिगेसन गयौँ,’ पूर्वक्याम्पस प्रमुख प्रदीप न्यौपानेले भने, ‘तर हामीलाई झुलाउने काममात्रै भयो भवन बनेन, प्राध्यापक र विद्यार्थी त्रासका बीच त्यही भवनमा पढ्न बाध्य छन्।’
प्राधिकरणका कार्यकारी अधिकृत ज्ञवालीले भने विश्वविद्यालय अनुदान आयोगमार्फत् भवन बनाउने त्रिचन्द्रले बताएकाले भवनको काम नभएको दाबी गर्छन्। ‘शंकरदेव क्याम्पसले प्राधिकरणअन्र्तगत बनायो। शंकरदेवमा भवनका काम धमाधम हुँदैछन्,’ ज्ञवालीले भने, ‘उहाँहरुले विश्वविद्यालय अनुदान आयोगमार्फत् काम गर्ने भनेपछि हामीले हुन्छ भनेका हौँ तर धेरै वर्ष काम हुन नसकेपछि गत वर्ष नै मैले प्राधिकरणअन्तर्गत ल्याएको हुँ अहिले काम भइरहेको छ ।’
पूर्व क्याम्पस प्रमुख न्यौपाने भने प्राधिकरणले पर्याप्त बजेट नपठाएको कारण काम नभएको बताउँछन्। अहिले पनि काम नहुनुमा रानीपोखरी आडको भवन छोड्नेलगायतको सर्तै–सर्त तेस्र्याएका कारण काम हुन नसकेको उनको भनाइ छ। ‘त्रिचन्द्रको पुरानो स्वरुप नबिगारी भवन पुनर्निमार्ण गर्न क्याम्पसले केही अवरोध गरेको छैन,’ न्यौपानेले भने, ‘त्रिचन्द्रलाई यहाँ भवन बनाइदिन्छु यसको सर्तमा त्रिचन्द्र्रले यो भाग दिनुपर्छ भनेपछि हामीले मानेका छैनौँ सर्त तेर्स्याएर पुनर्निमाण काम रोक्नु भएन।’
त्रिचन्द्र क्याम्पस इतिहास विभागका प्रमुख प्रा. डा. गोविन्दमान सिंह कार्की पनि प्राधिकरणले योजना सार्वजनिक गर्दै हिँड्नेभन्दा पनि त्रिचन्द्रमा नै छलफल गरेर समाधान गर्नुपर्ने बताउँछन्। साइन्स भवन भत्काउने भनेर बार्गेनिङ गरिएको उनको भनाइ छ।
‘त्रिचन्द्र देशकै पहिलो र पुरानो क्याम्पस हो यसको स्वरुप मास्ने हो कि संरक्षण गर्ने हो ?’ कार्कीले भने, ‘कुन देशमा पुरानो कलेजको स्वरुप बिगारिन्छ?इतिहास मेट्नु भनेको आफ्नो पहिचान मेटिनु हो। हामीमाथि प्राधिकरणले किन अनेक सर्त तेर्स्याउछ ?’
प्राधिकरण प्रमुख ज्ञवाली भने आफूहरुले सर्त नतेस्र्याएको बताउँछन्। ‘हामीले त्रिचन्द्रलाई पनि आवश्यक भवन बनाएर काम गर्ने भनेका छाैं । सरस्वती सदन बाहेकको अरु भवन हटाएर खुल्ला स्थान बनाउने योजना बनाएका हौ,’ ज्ञवालीले भने, ‘सहरलाई खुल्ला स्पेस बनाउने प्राधिकरणको मात्रै योजना हैन। यो त राष्ट्रको योजना हो।’
त्रिचन्द्र क्याम्पस प्रमुख सुनील अधिकारी भने सरस्वती सदन राख्ने र रानीपोखरीतर्फका अरु भवन भत्काउने भन्ने कुरा हुनै नसक्ने बताउँछन्। ‘अहिले राष्ट्रिय पुस्तकालय भवन बन्ने भनिएको जग्गा त्रिचन्द्रले भोगाधिकार पाएको हो त्यो जग्गामा हाम्रो भवन बनाउने कुरा हुन सक्छ,’ अधिकारीले भने, ‘रानीपोखरी साइडको दुई भवन भत्काएर त्रिचन्द्रलाई अर्काे स्थानमा स्थान्तरण हुन सक्दैन।’
थप समाचार
राष्ट्रिय पुस्तकालयको भवन निर्माणको अवरोध हटाऊ : रत्न पुस्तकालय
पुस्तकालय भवन निर्माण रोक्ने निर्णयमा पुनर्विचार गर्न प्रधानमन्त्रीसमक्ष माग
‘जमलको राष्ट्रिय पुस्तकालयको जग्गामा त्रिचन्द्र क्याम्पस सार्ने समाचार गलत र भ्रामक’
राष्ट्रिय पुस्तकालय जमलमै बनाउन पुस्तकालय संघका संस्थापक अध्यक्षको अपिल
बाल वाङ्मय तथा अनुसन्धान केन्द्रद्वारा जमलमै राष्ट्रिय पुस्तकालय बनाउन माग
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1764146706.png)
-1766648928.png)
