लेटाङमा चिसाङको त्रास : बस्ती खाली गर्नेदेखि सुरक्षित स्थानान्तरणसम्म

समाज

सराेज तामाङ आइतबार, असार २८, २०७७ २१:५०

लेटाङ (मोरङ)– लेटाङ नगरपालिकामा चिसाङ खोलाको त्रास झनै बढ्दो भएको छ। शनिबार राति भीषण वर्षासँगै चिसाङ खोलामा आएको बाढीले लेटाङ नगरपालिका, बेलबारी नगरपालिकालगायतका स्थानमा उच्च जोखिममा छन्। असार लागेसँगै लेटाङ नगरपालिकाका वडा नम्बर १, २, ३ र ९ वडाका स्थानीय बासिन्दा बाढीका कारण चिन्तित छन्।

भुवा खोला र चिसाङ खोला मिसिएर आएको बाढीले आइतबार ठूलो क्षति गरेको छ। लेटाङ नगरपालिका- ६ स्थित लामीटारमा एक घर बगाएको छ। त्यस्तै खोला नियन्त्रणका लागि बाधिएको ठूलो बाँध दुवैतिरको बगाएको छ।

लेटाङ नगरपालिकाका मेयर शंकर राईले प्रभावितलाई बस्नेखानेको बन्दोबस्त भइसकेको जानकारी दिए। उनले, ‘लामीटारमा मीरा मगरको घर बगाएको छ। राहतको व्यवस्थासमेत गरिसकेका छौं।'

आइतबार दिउँसोदेखि वर्षा कम भएपछि खोला घटेको छ। तर खोलाले बाँध बगाएर खेतीयोग्य जमिन कटान सुरु गरिसकेको छ। अब फेरि खोला बढेर आए सहजै बस्तीमा पस्ने अवस्था छ भने, धेरै क्षति गर्ने निश्चित छ।

मेयर राई भन्छन्, ‘अहिले तत्काल खोलालाई थुनछेक गर्न सकिने अवस्था छैन। पानी घट्दै गएपछि केही गर्न सकिन्थ्यो कि!’

कीर्तिमान बस्ती खाली गरिँदै
बाँध बाधिएको हजार मिटरभन्दा बढी बगाएर बाढीले बस्तीतर्फ कटान सुरु गरिसकेको छ। फेरि पानी परेर बाढी आएमा लोखरा हुँदै किर्तमान, फडाँनी, बुधबारे, भाउने र बेलबारी नगरपालिकाका केही बस्ती डुबानमा पर्नेछ।

आइतबारकै जतिको बाढी आएमा खोला बस्तीमा पस्ने मेयर शंकर राई बताउँछन्। ‘कीर्तिमान निकै जोखिममा छ। हामीले त्यहाँका बासिन्दालाई सारिरहेका छौं। उहाँहरु पनि सर्दै हुनुहुन्छ। आज राति पानी परेन भने खोला पस्दैन होला। तर पानी परेमा खोला पस्ने निश्चित छ। यो हाम्रो लागि अहिलेसम्मकै दुर्भाग्य हुनेछ।’

त्यसो त, कीर्तिमान चिसाङ खोलाको पश्चिमतिर पर्छ। कीर्तिमानतर्फ खोलाले निकै धान लगाएको खेत बगाएको छ। अहिले त्यहाँका बासिन्दा बस्ती छोडेर अन्तै बसिरहेका छन्। करिब एक सय ५० घरधुरी रहेको कीर्तिमान जोखिममा रहेको मेयर राईले जानकारी दिए।

तर मेयर कीर्तिमान भन्दा पनि लोखरा झनै जोखिममा रहेको जानकारी दिन्छन्। ‘कीर्तिमानभन्दा पनि लोखरा जोखिममा छ। त्यहाँ त बाढी बस्तीमा छिरिसकेको छ। त्यहाँबाट बाढीले झनै उग्ररुप लिए बेलबारी नगरपालिका पनि खतरामा पर्छ।’

आइतबार बिहान मोरङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी, बेलबारी नगरपालिकाका मेयर, कोशी तथा बक्रा नदी नियन्त्रण व्यवस्थापन कार्यालय प्रमुख निरीक्षणका लागि आएका थिए।

कमलपुर पनि उतिकै जोखिम
कमलपुर खोलाको पुर्वपट्टि छ। खोला नियन्त्रणका लागि हिउँदमा लगाइएको ठूलो बाँध छिचोलेर धान लगाइएको खेतमा बाढी बगिरहेको छ। आइतबार विहान कै अनुपातमा बाढी आउने हो भने लेटाङ नगरपालिकाको वडा ३ कमलपुर पनि उच्च जोखिममा पर्ने छ। मेयर राई भन्छन्, ‘बिहानकै तुलनामा बाढी आउने हो भने कमलपुर पनि जोखिममा हुन्छ। हामीले सचेत हुन अनुरोध गरिरहेका छौं।’

गत वर्ष चिसाङ खोलामा प्रदेश सरकारले बाँध बनाएको थियो। केही स्थानमा लेटाङ नगरपालिकाले पनि खोला नियन्त्रणका लागि बाँध बनायो। तर यो बाँध एक वर्ष पनि टिकेन। प्रदेश सरकार र नगरपालिकाले निर्माण गरेको बाँधमाथि निकै ठूलो सडक बनाइएको थियो। तारको जाली लगाएर र त्यसमाथि गिटी र बालुवाले निर्माण गरिएको उक्त बाँध बगाउन बाढीलाई धेरै समय लागेन।

अब असोज नकटेसम्म बाँध लगाउन सकिने अवस्था छैन। वर्षातको सुरुमै बाँधिएको बाँध बगाउँदा अब आउने बाढीले कति क्षति गर्ला सोच्न समेत नसकिने भन्दै स्थानीय बासिन्दा चिन्तित बनेका छन्।

यता मेयर भने यो पटकको घटनाबाट पाठ सिक्दै राम्रो र व्यवस्थित टथबन्धन बनाउनु पर्ने बताउँछन्, ‘खोला नियन्त्रणका लागि अहिले नै केही गरिहाल्ने अवस्था छैन। तर हामीले अपनाउनु पर्ने सबै सुरक्षाहरु अपनाएका छौं। अब टथबन्धन बनाउँदा निकै व्यवस्थित र राम्रो गर्नु पर्छ।’

त्यस्तै, आइतबार नै आएको बाढीले खानेपानीको पाइप बगाउँदा लेटाङ बजारलगायतका स्थानमा पानीको हाहाकार सुरु भइसकेको छ।