• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
शुक्रबार, असार २७, २०८२ Fri, Jul 11, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
साहित्य डबली
शताब्दी कटेका सत्यमोहन : मस्त छन्, स्वस्थ छन्
64x64
प्रजु पन्त मंगलबार, वैशाख ३०, २०७७  १७:३७
1140x725

काठमाडाैं- असम्भव त हैन तर चमत्कारीक आयु हो सय वर्ष। वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीले मंगलबारबाट त्यो चमत्कारीक आयुसमेत पार गरेर एक सय एक वर्षका भए। उमेरले सय कटेसँगै उनकाे श्रवण शक्ति केही पालतो भएको छ। दृष्य अली धमिलो देख्न थालेका छन्। तर, उनको स्वास्थ्य, जोश, जाँगर अनि स्मरण शक्ति अझै शक्तिशाली छ।

उनको उमेरले जब सय वर्ष टेकेको थियो। उनलाई उनको स्वस्थ जीवनको रहस्य सोधे धेरैले। जतिले सोधे सबैलाई उनको एकै जवाफ थियो चिन्ता हैन, चिन्तन गर्ने। १०१ औँ जन्मदिनमा शुभकामना दिन आइपुगेकाहरुलाई पनि उनले यही मन्त्र सुनाए।

खानपानले पनि आयुमा धेरै असर पार्ने भएकाले धेरैले उनको चमत्कारीक आयुको कारण नियन्त्रित खानपान अनुमान नगर्ने हैनन्। नेवार परिवारका सदस्य जोशीले भने एक सय वर्षपार गरिसक्दा पनि आफ्नो रैथाने खाना छाडेका छैनन्। चिल्लो पिरो उनको मेनुबाट हराएको छैन। बेलुका दुई पेग एैला उनको नियमित सूचीमै छ अझै।

पाइला सार्न उनलाई अझै लौरो चाहिएको छैन। आफैं ठमठम हिड्छन्। उनलाई सय वर्षको यात्राका तीता-मीठा क्षणहरु सम्झन अरु कसैको सहारा चाहिन्न। उनी अहिले पनि लेखनमा उत्तिकै सक्रिय छन्। अनि प्राय सार्वजनिक कार्यक्रमहरुमा पनि देखिइनै रहन्छन्। साधारण जीवन विताउने उच्च चिन्तन गर्ने शैली उनले छाडेका छैनन्।

उनको अन्तिम इच्छा नेपालीले नोबल पुरस्कार पाएको सुन्ने रहेछ। ‘मैले आफूले पाउने भनेको हैन कसैले राम्रो कृति लेखोस्’ जोशीले मंगलबार शुभकामना दिन आउनेहरुलाई भने, ‘नेपाल साहित्यको अन्तराष्ट्रियकरण होस् नोबल पुरस्कार पाएको हेर्न रहर छ।’

सम्पादकीयले बदलेको बाटो 
त्रि-चन्द्रबाट बिए पास गरेका जोशी जागिरको खोजीकैक्रममा संस्कृतिसँग जोडिए र उनको पहिचानै त्यसैले बनायो। विसं २००१ मा ‘औद्योगिक व्यापारिक समाचार सङ्ग्रह अड्डा’ कार्यालयबाट उनको जागिरे यात्रा सुरु भएको थियो। अड्डाले गाउँघरमा गएर औद्योगिक सर्वेक्षण गर्ने काम गर्थ्यो। गाउँघरमा के कस्तो कोरा सामान पाइन्छन्?  त्यहाँको प्राकृतिक अवस्था कस्तो छ? नदिनाला खोला जगंल, पहाड, हिमाल कस्तो छ? सामाजिक र आर्थिक जनजीवन कस्तो छ?  यस्तै यस्तै थियो उनको जिम्मेवारी।

त्यतिबेला नेपालको पहिलो एमकम भीमबहादुर पाण्डेले तालिम दिएका थिए। काठमाडौंको डाँडो नकटेका जोशी हातमा नक्सा लिएर घरबाट निस्किए। उनको भागमा लमजुङ र तनहुँ जिल्ला परेको थियो। लोक संस्कृतिमा धनी गण्डक क्षेत्रमा कार्यलयले अर्हाएको काम त जोशीले गरे नै सँगै त्यहाँ सुनेका गीतको भाका पनि टिपे। 

Ncell 2
Ncell 2

५ महिनापछि काठमाडौं फर्कदा जोशीको झोलामा गाउँको नापनक्सा मात्र थिएन। गीतका टिपोट पनि थिए। जुनपछि शारदा पत्रिकामा प्रकाशित भएको थियो। अहिलेसम्म यस्तो गीत कसैले संकलन नगरेको सत्यमोहनले ल्याए भन्ने फुटनोटसहित।

लोकगीतहरु जहाँ जसले गाए, त्यो ठाउँको वातावरण र परिवेश, पनि थाहा हुने गरी त्यो ठाउँका जाति जनजाति व्यक्ति, मध्ये कसले, किन गाएको, कस्तो अवस्थामा गाएको भनेर चित्रण गरेको भए कस्तो हुन्थ्यो होला भनेर सम्पादकीय टिप्पणी लेखियो।

जोशीले सम्पादकीय टिप्पणी पढेपछि त्यो गीतको महत्त्व थाहा पाए। र गीतको पृष्ठभूमि, परिवेश इतिहास उधिन्न थाले। वनपाखा, चौतारी, मेला, हाटबजारमा गाएका गीत टिप्न थाले। रेडियोले गीत माग्यो। पुस्तक लेखे ‘हाम्रो लोकसंस्कृति’। र यसैले उनलाई पहिलो मदन पुरस्कार दिलायो।

विसं १९७७ बैशाख ३० मा ललितपुरको बखुंबहालमा जन्मिएका उनको यात्रा २०१५ मा पुरातत्व विभागतिर मोडियो। उनी ३८ वर्षका मात्र थिए। पहिलो निर्देशक बने। २०१७ सालमा राजनीतिक परिवर्तनसँगै उनको पद खोसुवामा पर्‍याे र उनको यात्रा चीनतिर मोडियो।

जिम्मेवारी थियो, नेपाली भाषा सिकाउने। चीनमा जे कामका लागि गएको त्यसैमा मात्र अड्किएनन्। उनको ध्यान १३ औ शताब्दीमा नेपालबाट चीन पुगेका नेपाली कलाकार अरनिकोबारे अध्ययन, अनुसन्धानितर तानियो। चीनभरि छरिएका अरनिकोका सामग्री भेला पारे। अनि ‘कलाकार अरनिको’ नामक पुस्तक प्रकाशन गरे। अरनिलाई नेपालको राष्ट्रिय विभूति बनाउन पनि सत्यमोहन जोशीको ठूलो हात रहेको बताइन्छ। उनको चीन बसाइमा गरेको शाेधले अरनिको नेपालमा चिनिए, अरनिको राष्ट्रिय विभूति बने।

कामकै शिलशिलामा पूर्वी जिल्ला धनकुटा, तेह्रथुम आठराइदेखि सिंजासम्म पुगे। जहाँ गए त्यहाँको लोकसंस्कृति र चाडपर्वबारे गहिरोसँग अध्ययन गरे। उनलाई सबैभन्दा सन्तोष लागेको काम कर्णाली लोकसंस्कृतिबारे लेख्दा रहेछ। उनले पत्रकार सूर्य सुबेदीले लिएको अन्तर्वार्तामा भनेका छन् ‘गाउँले समाजसँग मिसिएर मैले एउटा टिम लिएर जसान एनथ्रोपोलोजीष्ट, भाषाविज्ञ, भुगोलविद्, लोकसंगीतकार र म आफैं वैज्ञानिक तरिकाले जुन कर्णाली लोकसंस्कृतिको अध्ययन गर्‍याैं र त्यसको नेतृत्व लिएँ। त्यस्तो बेजोड ग्रन्थ आजसम्म कसैले निकालेको छैन। पछि अरुले निकालान्। कर्णाली लोकसंस्कृति सबैभन्दा सन्तुष्ट दिने कृति हो।’

जोशीका बहुमूल्य कृति
जोशीले संस्कृतिमा आधारित ५०औं पुस्तक लेखे। हाम्रो लोकसंस्कृति, नेपाली राष्ट्रिय मुद्रा, कर्णाली लोकसंस्कृति, नेपाली मूर्तिकलाका विकासक्रम, नेपाली धातुमूर्तिको विकास क्रम, पुरातत्व एक रोचक कथा, नेपाली चाडपर्व, न्युजील्याण्डमा पहिलो नेपाली, कलाकार अरनिको, दैलाको बत्ति, मुत्यु एक प्रश्न, फर्केर हेर्दा, जब घाम लाग्छ र बाग भैरवीलगायतका उनका कृतिले नेपालको भाषा र संस्कृती चिनायो। 

नेपाली भाषा, कला, संस्कृतिको संरक्षण, संस्कृतिको संरक्षण, सम्वर्द्धन र विकासमा लागि उनले गरेको योगदानका कारण  सुप्रबल गोर्खा दक्षिणबाहु विख्यात त्रिशक्ति पट्ट, आदिकवि भानुभक्त पुरस्कार, काठमाडौं विश्वविद्यालयले मानार्थ विद्यावारिधिको उपाधि पाए।

नेपाल राष्ट्र बैंक, मुद्रा व्यवस्थापन विभाग टक्सार महाशाखाबाट वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीको तस्बिर अंकित चाँदीको सिक्का निकालेको छ।

जहाँ जे कामका लागि पुगे पनि खोजी र अनुसन्धानमै उनको ध्यान जान्थ्यो। खोजको प्यासले ‘हाम्रो लोक संस्कृति’सँगै ‘नेपाली राष्ट्रिय  मुद्रा’ अनि कर्णाली लोकसंस्कृति लेखे र तीन पटक मदन पुरस्कार पाए।

एक सय १ वर्षमा प्रवेश गर्दा पनि उनको लेखन र खोजको यात्रा जारी छ। यात्रा जारी रहोस्।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख ३०, २०७७  १७:३७

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
प्रजु पन्त
नेपाल लाइभकी संवाददाता पन्त शिक्षा तथा सामाजिक विषयमा रिपोर्टिङ गर्छिन्।
लेखकबाट थप
बजारमा पुस्तकको बाढी तर बिक्री न्यून
सत्ता दाहिने हुँदा अखिल नेतालाई 'उन्मुक्ति', नेविसंघ नेतालाई ज्यान मुद्दा
आन्दोलन रोक्न आंशिक प्राध्यापकलाई त्रिविको आग्रह, माग सम्बोधन नभए रोक्दैनौं : आंशिक प्राध्यापक
सम्बन्धित सामग्री
आख्यानकार विजय हितानको कृतिलाई अरनिको अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार शुक्रबार काठमाडौँमा आयोजित एक समारोहमा नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्व कुलपति , प्रसिद्ध कवि वैरागी काइँलाले सो पुरस्कार कृतिकार वि... शनिबार, जेठ २४, २०८२
जीवनकुमार प्रसाईंको पाँचौँ पुस्तक ‘कस्तो छ तिमीलाई’ प्रकाशित लोकार्पण कार्यक्रममा लेखक प्रसाईंले आफ्नो १० वर्षे लेखन यात्राको अनुभव पनि सुनाए । १० वर्ष पहिले नेपालयबाटै प्रकाशन भएको उनको ‘जीवन... सोमबार, वैशाख २९, २०८२
नादसँग झङ्कृत हुँदा यस खण्ड अन्तर्गत रहेर शायरले शेरको वर्षा गराउनु भएको देखिन्छ।’अभ्यासले नै अभ्यस्त हुने हो’ भन्ने कुरा यस खण्डमा देख्न सकिन्छ। शनिबार, वैशाख २७, २०८२
ताजा समाचारसबै
काठमाडौं महानगरको बजेट आइतबार आउने शुक्रबार, असार २७, २०८२
सुनिल पौडेलविरुद्ध पौने १६ करोड रुपैयाँ भ्रष्टाचारको अर्को मुद्दा दायर शुक्रबार, असार २७, २०८२
अब लघुवित्त वित्तीय संस्थाहरूले १५ प्रतिशतभन्दा बढी लाभांश वितरण गर्न नपाउने शुक्रबार, असार २७, २०८२
काठमाडौं महानगरमा २५ अर्ब बजेटको सीमा निर्धारण शुक्रबार, असार २७, २०८२
यस्तो छ  आर्थिक वर्ष २०८२/०८३ को मौद्रिक नीति (पूर्णपाठ) शुक्रबार, असार २७, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
रासायनिक मल र विषादीको अवैज्ञानिक प्रयोगले खाद्य सुरक्षामा दीर्घकालीन असर परेको छ: मन्त्री अधिकारी(भिडियो)
रासायनिक मल र विषादीको अवैज्ञानिक प्रयोगले खाद्य सुरक्षामा दीर्घकालीन असर परेको छ: मन्त्री अधिकारी(भिडियो) बुधबार, असार २५, २०८२
अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा पदक विजेता खेलाडीलाई प्रधानमन्त्रीद्वारा पुरस्कार वितरण (भिडियो)
अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा पदक विजेता खेलाडीलाई प्रधानमन्त्रीद्वारा पुरस्कार वितरण (भिडियो) बुधबार, असार २५, २०८२
नेपाल लाइभ समाचार, असार 24 #live
नेपाल लाइभ समाचार, असार 24 #live मंगलबार, असार २४, २०८२
त्रिशूली नदीमा फसेका २ जनाको हेलिकप्टरबाट उद्धार
त्रिशूली नदीमा फसेका २ जनाको हेलिकप्टरबाट उद्धार मंगलबार, असार २४, २०८२
नेपाल लाइभ समाचार, असार 23 #live
नेपाल लाइभ समाचार, असार 23 #live सोमबार, असार २३, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
८ दिनपछि सुनको मूल्य निर्धारण गरियो शुक्रबार, असार २७, २०८२
टी-२० विश्वकप छनोट : यस्तो छ नेपालको समूह बिहीबार, असार २६, २०८२
संसद् भवनमा ड्रोन खसालेको आरोपमा ५ जना पक्राउ बिहीबार, असार २६, २०८२
आफू निकटका नेताहरु कारबाहीमा परेपछि नेता कोइराला समूहको बैठक जारी बिहीबार, असार २६, २०८२
नेताहरुमाथि प्रतिशोधपूर्ण कारबाही भयो, हामी प्रतिवाद गर्छौ: शेखर कोइराला बिहीबार, असार २६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
विश्व सेतो दुबी दिवस : रोग छालाको, प्रश्न चेतनाको नेपाल लाइभ
प्रिय दाई गुटबन्दीको अन्त्य गरी लोकप्रिय पार्टी बनाउन योगदान दिनुहोस् ! ई. विश्वराज काफ्ले
खोपको महत्व र बालबालिकाको स्वास्थ्य सुरक्षामा हाम्रो भूमिका नेपाल लाइभ
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
उद्धारका लागि गएको नेपाली सेनाको हेलिकोप्टर चिनियाँ भूमिमा 'फोर्स ल्याण्डिङ' मंगलबार, असार २४, २०८२
भोजपुरमा ससुराली पुगेका ज्वाइँले गरे श्रीमतीसहित चारजनाको हत्या आइतबार, असार २२, २०८२
जसपाका फरार नेता भन्छन्– मधेश एक दिन नेपालबाट अलग हुनेछ सोमबार, असार २३, २०८२
८ दिनपछि सुनको मूल्य निर्धारण गरियो शुक्रबार, असार २७, २०८२
भारी वर्षा बिना कसरी गयो भोटेकोसीमा बाढी ? मंगलबार, असार २४, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्