काठमाडौं- २०१९ को अन्तिमबाट देखिएको कोरोना भाइरस (कोभिड १९)काे महामारीका कारण विश्व व्यापारमा १३ देखि ३२ प्रतिशतसम्म कमी आउने प्रक्षेपण विश्व व्यापार संगठन (डब्लुटिओ)ले गरेको छ। २००८/२००९ मा आएको विश्व आर्थिक मन्दीको अवस्था भन्दा पनि खराब स्थिति आउने डब्लुटिओले बताएको छ।
'यो निक्कै असामान्य अवस्था हो,' डब्लुटिओका महानिर्देशक रोबर्टो अजेभेदोले भने, 'यति ठूलो प्रतिशतमा गिरावर आउनु सामान्य स्थिति होइन।' २०२१ मा विश्वभर वस्तुको व्यापार २१ देखि २४ प्रतिशतले बढ्ने अनुमान डब्लुटिओले गरेको छ। यो वृद्धिदर भेट्न कति लामो समयसम्म कोरोना भाइरसको प्रभाव हरिरहन्छ भन्ने कुरामा निर्भर गर्छ। त्यस्तै वमयापारमा लिइने नीतिको प्रभावकारिताले पनि व्यापार वृद्धि बढ्नमा मद्दत गर्ने डब्लुटुओले उल्लेख गरेको द इकोनोमिक्स टाइम्सले लेखेको छ।
यो अवस्था आर्थिक मनमदीको भन्दा निक्कै भयावह छ। आर्थिक मन्दीको समयमा श्रमिकको आपूर्ति, यात्रा र यातायात रोकोएको थिएन। त्यसैले कोरोना महामारी विश्वमा भयाभह रूपमा देखापर्ने डबमलुटिओका विज्ञको विश्लेषण छ।
सबैजसो राष्ट्रको होटल, रेस्टुराँ, अत्यावश्यक बाहेकका सामाग्रीको बिक्री, पर्यटन तथा उत्पादन समेत बनमद भएकाले अर्थतन्त्र नै ठप्पप्राय: भएको छ। विश्व पुरानै अवस्थामा फर्किएर लगानीको वातावरण तयार हुने अवस्था निक्कै जटिल देखिएको अजेभेदोले बताएका छन्। यस्तो अवस्थामा देश एक्लैले भन्दा देशहरू मिलेर काम गरेको खण्डमा छिटो लयमा फर्कन सहयोग पुग्ने उनको भनाइ छ।
२०१९ मा व्यापारिक व्यापार ०.१ प्रतिशतले घटेको डब्लुटिकोले जनाएको छ। यसले अर्थतन्त्रको विकासलाई नै केही धिमा गरेको हो। २०१९ मा व्यापारिक निर्यात ३ प्रतिशतले घटेर १८.८९ ट्रिलियन अमेरिकी डलरमा सीमित भएको डब्लुटिओको तथ्याङ्क छ।
गएको अक्टोबरमा डब्लुटिओले २०२० को विश्व व्यापार २.७ प्रतिशतले बढ्ने प्रक्षेपण गरेको थियो। २०१९ मा विश्व व्यापार १.२ प्रतिशतले विस्तार भएको थियो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।