काठमाडौं- धोबीखोला–गौशाला र चाबहिल–चुच्चेपाटी सडकको दुरावस्थाका कारण स्थानीय, सर्वसाधारण तथा सडक प्रयोगकर्ता आजित छन्, कारण हो सधैं हुने हिलो र धुलो। धुलो र हिलो यो बाटोको पर्याय नै बने। बाटो हिलो हुन वर्षा कुर्नै पर्दैन।
५० वर्षअघि बिच्छाइएका खानेपानीका पाइपमा जब पानी छोडिन्छ, खिया लागेर तथा सडकमा गुड्ने गाडीको चापका कारण चाल्नो बनेका पाइपबाट निस्किएका पानीले सडक हिलाम्मे हुन्छ।
चाबहिल क्षेत्रको बाटो साँघुरो थियो। २०६८ सालबाट सुरु भएको सडक विस्तारपछि यहाँ पनि सडक फराकिला भए। सडक त फराकिला भए, छेउमा गाडिएका पाइप पनि बीचमा आइपुगे। सडकमा अत्यधिक भारसहितका गाडी गुड्दा त्यसको भार पाइपसम्म पुग्छ र पाइप टुट्छन्। फुटेका पाइप मर्मतका लागि कारण सधैंजसो सडक खाल्डो पार्नुपर्ने अवस्था छ।
यो समस्याको समाधानका लागि सरकारले दीर्कालीन उपाय खोजी गरेको छ। कूल २ हजार एक सय मिटरको यो सडकमा पानीका पाइप र सडक व्यवस्थापनको एउटै ठेक्का लगाइएको छ। कालिका कन्सट्रक्सनले पाएको यो ठेक्काअन्तर्गत काम अघि बढाइसकेको छ।
सडकको पाइप फेरेर सडक पिच गर्न कालिका कन्स्ट्रक्सन र वेदांशी कन्स्ट्रक्सनले संयुक्त रुपमा ठेक्का पारेका छन्। सडक डिभिजन कार्यालय काठमाडौं र कालिक वेदांशी जेभीबीच गत पुस १५ गते ६ महिनाभित्र काम सक्ने गरी सम्झौता गरेको थियो।
२० करोड ८७ लाख ९७ हजार २ सय ६५ रुपैयाँमा ठेक्का पाएको कालिका-वेदांशी जेभीले पुस २२ गतेबाट काम थालेको थियो। हालसम्म कम्पनीले १८ प्रतिशत काम सम्पन्न गरिसकेको छ। यो क्षेत्रको सबैभन्दा जटिल काम पाइप बिच्छाउने भएको कालिका कन्स्ट्रकसनका इन्जिनियर सुवास पौडेलले बताए। ‘काम सुरु गरेको एक महिनामा पाइप विच्छाइसकेर प्रेसर टेस्ट भइरहेको छ,’ पौडेलले भने, ‘धेरै पुरानो पाइपलाइन सडककोबीचमा रहेकोलाई सडकको एक छेउमा सारेर व्यवस्थित गर्ने काम भइरहेको छ।’
विगतमा सडकको काम सडक विभागले गर्ने र खानेपानीको काम काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड (केयुकेएल)ले छुट्टाछुट्टै गर्दा निक्कै समस्या हुँदै आएको थियो। कालिका-वेदान्शी जेभीले दुवै निकायसँगको समन्वयमा काम भइरहेको इन्जिनियर पौडेलको भनाइ छ। चैतसम्ममा पाइपको काम सकिने र त्यसको दुई महिनामा पिच गरिसक्ने गरी काम अघि बढाइएको पौडेलले बताए।
चाबहिल–चुच्चेपाटी क्षेत्रमा हाल रहेको ५ इन्चको पाइप रहेको त्यसलाई हटाएर ८ इन्च र ४ इन्चको पाइप बिच्छाइएको छ। मूल लाइनमा ८ इन्च र शाखा लाइनमा ४ इन्चको पाइप राखिएको छ। पाइप बिच्छाउँदा फायर हाइड्रेन्ट समेत राखिएको छ। यस्तो व्यवस्था महाराजगञ्ज–लाजिम्पाटपछि कालिकाले उक्त बाटोमा गरेको छ। सो बाटोमा ९ वटा फायर हाइड्रेन्ट राखिने इन्जिनियर पौडेलले जानकारी दिए।
दोहोरा पिच गर्नु नपर्ने गरी कालिकाले काम गरिरहेको छ। भत्किएका सबै पाइप बनाइसकेको र ३ सय फिटको पाइप कम्पनीले नै बनाएको हो। मूल लाइनबाट घरमा लगिएका ३ सय वटा पाइप ठेक्कामा नभएपनि कम्पनीले निर्माण गरेर सुचारु गराएको पौडेलको भनाइ छ। ‘२०२८ सालमा बिच्छाइएको पाइप फुटर निक्कै समस्या थियो उक्त बाटोमा,’ उनले भने, ‘अब हामीले इलेक्ट्रिक फ्यूजन विधिबाट पाइप जडान गरिएकाले लिकेज हुने सम्भावना ज्यादै न्यून हुन्छ।’
कालिकाले दैनिक २४ घन्टा काम गरेर १७ दिनमा पाइप परिवर्तनको काम सकिसकेको जनाएको छ। अहिले केही काम दिनमा र धेरै जसो रातीमा भइरहेको छ। कम्पनीले ३०/४० किलोमिटरको बाटोमा काम गर्ने जनशक्ति २.१ किलोमिटर बाटोका लागि प्रयोग गरिएको छ। यो आयोजनाको काम तोकिएको मितिभन्दा १ महिना अगावै सक्ने लक्ष्य राखेको छ।
कालिकाले यो आयोजनाको काम समयमै सम्पन्न गर्न पाइप बिच्छयाउने अवधिभर २४ घन्टा काम गरेको थियो। अहिले ती पाइपहरूको 'प्रेसर टेस्ट' भइरहेको छ। प्रेसर टेस्टको काम सकेपछि कम्पनीले बाटो पिच गर्ने काम अघि बढाउनेछ। 'हामी तोकिएको समयअघि नै आयोजना सम्पन्न गर्नेछौँ,' पौडेल भन्छन्।
ठेक्का पाउने निश्चित भएपछि कम्पनीले स्थानीय बासिन्दासँग छलफल कार्यक्रम राख्यो। निर्वाचित जनप्रतिनिधिसमेतसँगको छलफलमा अधिकांश स्थानीय बासिन्दाले गुनासो राखे, 'काम गर्दा पाइप र ढल बिगार्छन्, जोड्नुपर्यो भने पैसा माग्छन्।'
काम सुरु गर्नुअघि नै कम्पनीले प्रस्ताव राख्यो, 'काम गर्दै जाँदा क्षति भए सबै बनाउछौँ, तर त्यसका लागि हामीलाई ७ दिनको समय दिनुस्।' स्थानीय बासिन्दा सहमत भए, कम्पनीले काम अघि बढायो। 'हामीले जटिल समस्या आउला भनेर ७ दिनको समय मागेका थियौँ, अहिले दिनभर पनि नलगाइ समस्या समाधान गरिदिएका छौँ,' उनले भने। आफूले काम गर्दा आइपरेका समस्या ठेक्का सम्झौताभित्रका नभए पनि समाधानर गरिएको पौडेल बताउँछन्।
सरकारले चीनको अनुदानमा काठमाडौंको चक्रपथ विस्तारको काम गरिरहेको छ। तर चाबहिल गौशाला खण्ड चक्रपथ विस्तारभित्र नपर्ने भएकाले अलपत्र पर्ने हो कि भन्ने चिन्ता सबैमा थियो। लामो समयसम्म अलपत्र जस्तै बनेको यो सडकको दीर्घकालीन निर्माणका लागि सरकारले विभिन्न उपाय पनि खोज्यो र अहिले ठेक्का लगायो।
डिभिजन सडक कार्यालय काठमाडौंअन्तर्गत यसपटकको सबैभन्दा ठूलो ठेक्का यही हो। जसले अब चाबहिल क्षेत्रको सडक र पानीको पाइप फुट्ने समस्या अब सधैँका लागि अन्त्य गर्दैछ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
