काठमाडौं- इंग्ल्यान्डको मेरिलेबोन क्रिकेट क्लब (एमसिसी) विरुद्ध नेपालले प्रथम श्रेणी क्रिकेट अन्तर्गत तीन दिवसीय खेल खेलिरहेको छ। १४ वर्षपछि नेपाल प्रथम श्रेणी क्रिकेटमा फर्किएको हो। 

यसअघि नेपालले सन् २००५ मा युएईविरुद्ध प्रथम श्रेणी क्रिकेटमा प्रतिस्पर्धा गरेको थियो। त्यसबेला टोलीमा रहेका शरद भेषावकर मात्रै अहिले कीर्तिपुर मैदानमा एमसिसीसँग खेलिरहेको टोलीमा समावेश छन्। 

शरदबाहेक १० जना खेलाडीको एमसिसीविरुद्ध चलिरहेको खेल नै राष्ट्रिय टिमबाट प्रथम श्रेणीमा डेब्यू खेल हो। यसअघि नेपालले २००४ र २००५ मा खेलेका चार प्रथम श्रेणी खेलमा शरद टोलीमा थिए। जसमा ६ इनिङमा शरदले ३४ को एभरेजमा १ सय ७० रन बनाएका थिए। उनीभन्दा १ रनले अघि रहेका शक्ति गौचनलाई उछिन्ने अवसर अहिले एमसिसीसँगको खेलमा शरदसँग छ। 

नेपाली टोलीमा रहेका सोमपाल कामीसँग भने प्रथम श्रेणी क्रिकेटको अनुभव छ। उनले सन् २०१५–०१६ मा श्रीलंकामा क्लब क्रिकेट खेल्दा सारकेन्स स्पोर्टस क्लबबाट दुई प्रथम श्रेणी खेल खेलेका थिए। त्यसमा २६ ओभर बलिङ गरेका उनले ३ विकेट पनि लिएका थिए।

एमसिसीसँग सोमबार भएको एकदिवसीय खेलमा टिमबाहिर रहेका उनलाई प्रथम श्रेणीमा समावेश गरिएको हो।

शरद र सोमपालसँगै टोलीमा कप्तान ज्ञानेन्द्र मल्ल, दिपेन्द्र ऐरी, आरिफ शेख, पवन सर्राफ, बिनोद भण्डारी, करण केसी, ललित राजबंशी, राजु रिजाल र सन्दीप लामिछाने रहेका छन्। 

पूर्वकप्तान पारस खड्कासँग प्रथम श्रेणी क्रिकेटमा दुई खेलको अनुभव भए पनि उनी अहिले टोलीमा समावेश छैनन्। सोमबार एमसिसीविरुद्धको एकदिवसीय खेलमा पनि पारस टोलीमा थिएनन्।  

यसअघि २००९ मा एमसिसीसँगै नेपालले तीन दिवसीय खेल खेलेको भए पनि त्यसलाई प्रथम श्रेणीको मान्यता दिइएको थिएन। 

क्रिकेट विकासका लागि प्रथम श्रेणी फम्र्याटलाई निकै राम्रो मानिन्छ। प्राय तीन र चार दिवसीय तालिकामा खेलिने प्रथम श्रेणीले खेलाडीलाई आफ्नो प्रदर्शनमा सन्तुलन बनाउन सहयोग हुने गर्दछ। २०७३ को बैशाखमा प्रतिबन्धमा परेको नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) नयाँ चुनावसँगै फर्किएकाले पनि नेपाली क्रिकेटको विकासमा प्रथम श्रेणीका यस्ता खेलले थप सहयोग गर्नेछ। 

प्रथम श्रेणीमा सुखद इतिहास

प्रथम श्रेणी क्रिकेटमा नेपालको इतिहास सुखद छ। यसअघि नेपालले खेलेका चार खेलमा दुई खेल जितेको छ भने दुई खेल बराबरी गरेको छ। 

पहिलो खेल : नेपाल भर्सेस युएई

नेपालले पहिलो पटक २००४ को मार्च २५ देखि २७ मा आइसिसी इन्टरकन्टिनेन्टल कप अन्तर्गत सारजाहमा युएईविरुद्ध पहिलो प्रथम श्रेणी खेल खेलेको थियो। जसमा राजु खड्काको कप्तानीमा रहेको टिममा परेश लोहनी, मेहबुब आलम, दिपेन्द्र चौधरी, शक्ति गौचन, शरद भेषावकर, मनोज कटुवाल, बिनोद दास, राजु बस्नेत, सञ्जम रेग्मी र राज प्रधान रहेका थिए। 

त्यसबेला नेपाल र युएईबीचको खेल बराबरी भएको थियो। टस जितेर पहिले नेपालले फिल्डिङ रोज्यो। पहिलो इनिङमा युएईले २ सय ९३ मा ९ विकेट जाँदा डिक्लिएर गरेको थियो। जसमा युएईका अरसद अलिले १ सय ४३ रन बनाएका थिए। नेपालका बिनोद दासले ५, मेहबुब आलमले ३ साथै सञ्जम रेग्मीले १ विकेट लिएका थिए। 

नेपालले आफ्नो पहिलो इनिङमा २ सय १३ रन बनाउँदा सबै विकेट गुमाएको थियो। नेपालका लागि कप्तान राजु खड्काले सर्वाधिक ६७ रन बनाएका थिए। परेश लोहनीले ३४ र मनोज कटुवालले २४ रन बनाए। युएईका अलि असद एक्लैले ९ विकेट लिएका थिए। 

युएईले दोस्रो इनिङमा ६ विकेट जाँदा २ सय ५३ रन बनाएर खेल डिक्लिएर गरेको थियो। जसमा युएईका फहाद उस्मानले अविजित १ सय २ रन बनाएका थिए। 

३ सय ३४ रनको लक्ष्य लिएर ब्याटिङमा गएको नेपालले ५ विकेट गुमाएर १ सय ४१ रन बनाउँदा समय सकिएर खेल बराबरी भएको थियो। 

दोस्रो इनिङमा नेपालका परेश लोहनीले ४९ र शरद भेषावकरले ५० रन बनाएका थिए। पहिलो इनिङमा ९ विकेट लिएका उनै अलि असदले युएईका लागि दोस्रो इनिङमा पनि ४ विकेट लिएका थिए। 

दोस्रो खेल : नेपाल भर्सेस मलेसिया

सन् २००४ कै अप्रिल २३ देखि २५ सम्म नेपालले त्रिवि मैदान कीर्तिपुरमा आइसिसी इन्टरकन्टिनेन्टल कप अन्तर्गत नै मलेसियाविरुद्ध प्रथम श्रेणी खेल खेलेको थियो। प्रथम श्रेणीमा पहिलो जित निकालेको नेपालले मलेसियालाई ९ विकेटले हराएको थियो। 

खेलमा टस जितेको मलेसियाले ब्याटिङ रोज्यो र पहिलो इनिङमा १ सय ३२ रन बनाउँदा सबै विकेट गुमायो। नेपालका लागि मेहबुब आलम र सञ्जम रेग्मीले ३–३ साथै कप्तान राजु खड्का, पारस खड्का र राज प्रधानले १–१ विकेट लिएका थिए। ५६ रन बनाएका रोहन सिल्भारत्नमलाई भने शक्ति गौचनले रन आउट पारेका थिए। 

त्यसपछि नेपालले आफ्नो पहिलो इनिङमा १ सय ९८ रन बनाउँदा सबै विकेट गुमायो। नेपालका लागि चौथो क्रमको ब्याटिङमा आएका शक्ति गौचनले अविजित ६९ रन बनाएका थिए। पारस खड्काले ४४, मेहबुब आलमले २२ र राजु बस्नेतले २३ रन बनाएका थिए। मलेसियाका सुरेश नवरत्नमले ५ विकेट लिएका थिए। 

दोस्रो इनिङमा मलेसिया ५१.२ ओभर खेल्दा ९९ रन बनाएर अलआउट भयो। जसमा मेहबुब आलमले ३, सञ्जम रेग्मी र राज प्रधानले २–२ साथै शक्ति गौचन र राजु बस्नेतले १–१ विकेट लिएका थिए। मलेसियालाई सस्तैमा रोकेपछि नेपालले ३४ रनको लक्ष्य पायो। जसमा परेस लोहनीले १६, मेहबुब आलमले १५ र विकास दलीले २ रन बनाएर नेपाललाई जिताए। 

तेस्रो खेल : नेपाल भर्सेस हङकङ 

नेपालको प्रथम श्रेणी क्रिकेटको तेस्रो खेल आइसिसी इन्टरकन्टिनेन्टल कप अन्तर्गत नै हङकङविरुद्ध सन् २००५ को अप्रिल ३० देखि मे २ सम्म त्रिवि मैदान कीर्तिपुरमा नै भएको थियो। बराबरी भएको उक्त खेलमा नेपाली टिमको कप्तानी बिनोद दासले गरेका थिए। 

टस जितेको नेपालले पहिले फिल्डिङ रोज्यो। हङकङले पहिलो इनिङमा ३९.३ ओभर खेल्दै ९१ रन बनाउँदा सबै विकेट गुमायो। हङकङका तीन खेलाडीले मात्रै दोहोरो अंकमा रन बनाउन सके। नेपालका कप्तान बिनोद दास एक्लैले ६ विकेट लिए। धिरेन्द्र चन्दले २ साथै मेहबुब आलम र राज प्रधानले १–१ विकेट लिए। 

हङकङलाई पहिलो इनिङमा सस्तैमा समेटे पनि नेपालले समेत आफ्नो पहिलो इनिङमा राम्रो ब्याटिङ गर्न सकेन। ३५ ओभरमा नै १ सय १ रन बनाए पनि नेपालले ७ विकेट गुमाइसकेको थियो। यसैले हारजितको नतिजामा पुग्न नेपालले त्यही अवस्थामा खेल डिक्लिएर गरेको थियो। नेपालका लागि परेश लोहनीले २५, पारस खड्काले २८ र मेहबुब आलमले ११ रन बनाउनुभन्दा बाहेक अन्य ब्याट्सम्यान टिक्न सकेका थिएनन्। 

दोस्रो इनिङमा हङकङले १९ ओभरमा ३ विकेट गुमाएर ३७ रन बनाउँदै तेस्रो दिनको खेल सकिएर नतिजा बराबरीमा टुंगिएको थियो। पहिलो दिन खेल हुन नसकेपछि दुई दिन मात्रै खेल चलेको थियो।

चौथो खेल : नेपाल भर्सेस युएई

नेपालले प्रथम श्रेणीमा खेलेको चौथो खेल पहिलो खेलकै विपक्षी यु्एईविरुद्ध थियो। आइसिसी इन्टरकन्टिनेन्टल कप अन्तर्गत नै २००५ को मे ७ देखि ९ सम्म त्रिवि मैदान कीर्तिपुरमा खेल भएको थियो। नेपालले १ सय ७२ रनले जितेको खेलमा कप्तान उनै बिनोद दास थिए। 

यसअघि प्रथम श्रेणीका तीनै खेलमा नेपालले पहिले फिल्डिङ गरेको भए पनि यसपटक टस जितेको नेपालले पहिलो ब्याटिङ रोजेको थियो। पहिलो इनिङमा नेपालले ७ विकेट गुमाएर २ सय ८७ रन बनाउँदै खेल डिक्लिएर गरेको थियो। 

नेपालका लागि पहिलो इनिङमा कनिष्क चौगाइले ४७, शक्ति गौचनले ६८, शरद भेषावकरले ८९, मेहबुब आलमले ३४ साथै कप्तान बिनोद दासले १७ रन बनाएका थिए। 

युएई पहिलो इनिङमा १ सय ६४ रन बनाउँदा अलआउट भयो। अरसद अलिले ८१ रन बनाएर टिकिरहे पनि अरु ब्याट्सम्यानले साथ दिन सकेनन्। नेपालका राजु बस्नेतले ३, शक्ति गौचनले २ साथै मेहबुब आलम, बिनोद दास, धिरेन्द्र चन्द र राज प्रधानले १–१ विकेट लिए। 

नेपालले आफ्नो दोस्रो इनिङमा ६ विकेट गुमाएर १ सय २५ रन बनाउँदा डिक्लिएर गरेको थियो। जसमा कनिष्क चौगाइले ४८, शक्ति गौचनले २६, बिनोद दासले १४ र शरद भेषावकरले १२ रन बनाएका थिए। 

२ सय ४९ रनको लक्ष्यका साथ दोस्रो इनिङ थालेको युएई नेपाली बलरसामु टिक्न सकेन। कप्तान बिनोद दास एक्लैले ५ विकेट झारिदिए। धिरेन्द्र चन्द र शक्ति गौचनले २–२ साथै मेहबुब आलमले १ विकेट लिए। 

युएईका पाँच खेलाडी त शून्यमै आउट भएका थिए। अरसद अलिले १८ र अहमद नदिमले ३२ रन बनाउनुबाहेक अन्य ब्याट्सम्यानले दोहोरो अंकमा रन जोड्न सकेका थिएनन्। 

युएईलाई १ सय ७२ रनले हराएको उक्त खेलपछि अहिले त्रिवि मैदान कीर्तिपुरमा नै एमसिसीविरुद्ध १४ वर्षपछि नेपालले प्रथम श्रेणी क्रिकेट खेलिरहेको हो।