काठमाडौं- मंगलबार प्रतिनिधिसभाको बैठक सुरु भयो। सभामुख कृष्णबहादुर महराले बैठक सुरु भएको घोषणा गरे लगत्तै प्रमुख प्रतिपक्षी नेपाली काँग्रेसका सांसद कुर्सीबाट उठे।
सभामुख महराले आफूले प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई बोल्न समय उपलब्ध गराएको जानकारी गराए।
लगत्तै संसद्लाई सम्बोधन गर्न प्रधानमन्त्री ओली रोष्ट्रम उक्ले। प्रधानमन्त्री रोष्ट्रम चढिरहँदा प्रतिपक्षका सांसदले बोल्न समय पाउनुपर्ने माग गर्दै उठिरहे। रोष्ट्रममा पुगेका प्रधानमन्त्री ओली बोल्न नपाउँदै प्रतिपक्षका सांसदहरु चर्को स्वरमा गर्दै उठिरहे।
प्रधानमन्त्री रोष्ट्रममा पुगेपछि पनि सभामुख महराले प्रतिपक्षीलाई पनि समय दिने भनिरहे। तर प्रतिपक्षले सुनेनन्। उनीहरू झन् आक्रोशित हुँदै आफू बसेको स्थानबाट बाहिर फ्लोरमा नाराबाजी गर्न थाले।
रोष्ट्रममा उक्लिसकेका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली प्रतिपक्षीको अवरोधपछि निःशब्द फर्किए। रोष्ट्रममा उनको भावभंगीले ‘निराशा’ झल्काउँथ्यो। तर, नेकपाका एक नेताका अनुसार त्यो निराशाभन्दा पनि खराब स्वास्थ्य अवस्थासँग जुधिरहेका प्रधानमन्त्री ओलीको थकान थियो। उनी भन्छन्, ‘निराश हुनुपर्ने कारण थिएन। किनभने अवरोध अपेक्षित थियो।’
प्रधानमन्त्री ओलीभन्दा अघि प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसका नेता शेरबहादुर देउवाले बोल्न माग गरेका थिए। तर, प्रधानमन्त्री ओली आफूले समय मागेका कारण सुरुमै बोल्न पाउनुपर्ने पक्षमा थिए। संसदमा मंगलबार उठाइने प्रश्न भन्दा पनि उनी बेलायत भ्रमणमा रहेका बेला यता उठाइएका विषयमा प्रस्ट पार्न चाहन्थे। यही विषयमा सहमति खोज्दा संसद् दैनिक कार्यसूचीभन्दा एक घन्टा ढिलो सुरु भएको थियो।
सकेसम्म सदनबाट नसके वैकल्पिक उपायबाट आफ्ना भनाइ प्रस्तुत गर्ने विषयमा उनी प्रस्ट थिए। एक नेकपा नेताका अनुसार प्रतिपक्षीले नमानेपछि प्रम ओलीलाई सोधिएको थियो, ‘कुरा मिलेन के गर्ने प्रधानमन्त्रीज्यू?’ प्रम ओलीको जवाफ थियो, ‘सरोकारवाला, मिडियाकर्मी, मानवअधिकारकर्मी र जनताहरु मेरो सम्बोधन कुरेर बसेका छन्।’
यति सुनिसकेपछि सभामुख कृष्णबहादुर महराले कुरा बुझे र प्रतिनिधिसभाको बैठक सुरु गरे। अनौपचारिक छलफलमा आफूले सुरुमा बोल्न नपाए संसद् अवरुद्ध गर्ने संकेत गरिसकेको थियो। त्यसैले नेकपाका केही नेताले संसद्मा कांग्रेसको ‘असंसदीय चरित्र देखाउन’कै लागि पनि सुचारु गर्नुपर्ने बताएका थिए। सदन सुचारु गर्न जाँदै गर्दा पनि सभामुख महरालाई एक नेकपा नेताले सचेत गराएका थिए, ‘प्रधानमन्त्रीले सम्बोधन गर्नुअघि ढ्याप-ढ्याप गरेर कसैले समय माग्लान्। तपाईंको दिइहाल्ने बानी छ। प्रधानमन्त्री बोल्नुअघि कसैलाई बोल्न नदिनुहोला।’
प्रतिपक्षी दलको असहमतिका बाबजुद सभामुख महराले सम्बोधनका लागि प्रधानमन्त्री ओलीलाई समय दिए। आफ्ना माग पूरा नभएको भन्दै कांग्रेस आक्रामक भएर रोष्ट्रम घेर्न पुग्यो। सभामुख महराले रुलिङको प्रयास गरे तर प्रयास असफल रह्यो। त्यसपछि उनले एक दिनका लागि बैठक नै स्थगित गरे।
प्रतिनिधिसभामा बोल्न नपाएका प्रधानमन्त्री ओली सिधै सिंहदरबारस्थित संसदीय दलको कार्यालय पुगे। त्यहाँ केही नेतासँग सल्लाह गर्दै आफ्ना कुरा राख्न पत्रकार सम्मेलन गर्ने विषयमा सूचना प्रवाह गर्न निर्देशन दिए।
नेकपा नेताका अनुसार प्रधानमन्त्री बेलायत भ्रमणमा रहेका बेला गुठी विधेयकमाथि भइरहेको विरोधलाई उनी सम्बोधन गर्न चाहन्थे। विशेषगरी संस्कृतिसँग जोडिएका दफाका विषयमा धर्म संस्कृतिमाथि धावा बोल्ने आफ्नो पार्टीको नियत नरहेको बताउन चाहन्थे। बेलायत भ्रमणका उपलब्धि पनि उनी प्रस्तुत गर्न खोजिरहेका थिए।
बेलायतबाट फर्केलगत्तै गुठी विधेयकका सम्बन्धमा पछि हट्ने संकेत प्रधानमन्त्री ओलीले गरिसकेका थिए। त्यसपछि उपत्यकाका सांसदसँग उनले छलफल गरिसकेका थिए। मंगलबारको सम्बोधनमा आन्दोलनरतलाई आश्वस्त पार्न चाहन्थे।
दुबैको संसदीय राजनीतिको प्रतिष्पर्धा पनि यहीँनेर भइरहेको थियो। प्रधानमन्त्रीले यो विषयमा सम्बोधन गर्न सक्ने चाल प्रतिपक्ष दल नेपाली कांग्रेसले पाइसकेको थियो। त्यसैले यसैसँग जोडेर प्रधानमन्त्री बोल्नुअघि प्रश्न गर्न चाहन्थ्यो। आफूले संसदमा प्रश्न गरेका कारण ओली पछि हट्न बाध्य भएको सन्देश दिने रणनीति कांग्रेसको थियो।
कांग्रेसले प्रधानमन्त्रीभन्दा पहिले बोल्न अड्डी कस्नुका पछाडि कुनै स्वार्थ रहेको नेकपा नेताहरुले बुझिसकेका थिए। त्यसकारण प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवालाई बोल्न दिन कुरा त परै जाओस् बीचमा कुनै सांसदलाई प्रश्न गर्न समेत नदिने रणनीति बनाइसकेको थियो।
सत्ता र प्रतिपक्षी दुवैले संसदमा राजनीति गर्ने दाउ खोज्दा संसद् अवरुद्ध भयो। रोष्ट्रमबाट बोल्न नपाएका कुरा प्रधानमन्त्री ओलीले बेलुकी पाँच बजे बालुवाटारबाट पत्रकार सम्मेलनमार्फत् प्रस्तुत गरेका छन्।
संसदको कार्यसूची विपरीत गएर प्रमुख प्रतिपक्ष दल कांग्रेसले प्रधानमन्त्री ओलीलाई प्रतिनिधिसभा बैठकमा बोल्न नदिएको सत्तारुढ दल नेकपाका संसदीय दलका उपनेता सुवाष नेम्बाङ बताउँछन्। संसदीय परिपाटीमा संसदको नेता, सत्तापक्षका नेता, प्रधानमन्त्रीलाई बोल्नका लागि समय उपलब्ध हुने उल्लेख गर्दै तर बोल्नका लागि रोष्ट्रममा पुगेका प्रधानमन्त्रीलाई बोल्न नदिइएको भन्दै असन्तुष्टि जनाए। पूर्व सभामुख समेत रहेका उनले भने, ‘हाम्रो संसदीय प्रणालीअनुसार प्रधानमन्त्रीले बोल्नका लागि समय माग गर्नु भएको हो, सभामुखले उहाँलाई बोल्नका लागि समय दिनु भएको हो, समय दिइए अनुसार रोष्ट्रममा बोल्न जाँदा उहाँले बोल्न पाउनु भएन। यसबारे सबैले निधार खुम्च्याएर सोचौं।’
प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसका प्रमुख सचेतक बालकृष्ण खाँण भने सदनभित्र प्रतिपक्षी दलको अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता कायम हुन नसकेको आरोप लगाउँछन्। उनले प्रतिपक्षी दललाई बोल्न नदिने प्रवृत्ति बढ्दै गएको दाबी गरे। उनले भने, ‘सदन भित्र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता कायम हुनुपर्यो। दलको नेताले सदनमा बोलने कार्यक्रम राखेको थियो। सभामुखले बोल्ने समय उपलब्ध गराउनु भएन। जबरजस्ती हामीले बोल्छु भन्दाभन्दै माननीय प्रधानमन्त्रीलाई बोलाउनुभयो। दलका नेताले बोलेपछि प्रधानमन्त्रीले बोलेको भए सुल्टो पनि हुन्थ्यो । हाम्रो त्यसमा सहमति थिएन र विरोध गर्यौ।’
समाजवादी पार्टी नेपालका संघीय अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री डा बाबुराम भट्टराईले सत्तापक्ष र प्रतिपक्ष दुवै गैह्रजिम्मेवार भएको टिप्पणी गर्छन्। उनी भन्छन्, ‘गैह्र जिम्मेवार व्यवहार ठान्दछु म। सत्तापक्ष प्रतिपक्ष दुवैको। प्रक्रियागत रुपमा कसले अगाडि बोल्ने र कसले पछाडि बोल्ने भन्ने विषयमा बहुमूल्य समय खेर फाल्नु जनताको अभिमतको दुरुपयोग हो।’
तस्बिरः रासस
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।