काठमाडौं- पर्साको विश्रामपुर गाउँपालिकाका सनोज यादव (नाम परिवर्तन) काठमाडौं बस्दै आएका छन्। ४४ वर्षीय यादवको पेशा व्यापार हो। उनले २०६८ सालदेखि काठमाडौं-२४ मा साडी पसल सञ्चालन गर्दै आएका छन्। 

एक वर्षअघि यादवको पसलमा पुगे सविना वाग्ले र खड्गबहादुर देवकोटा। २९ वर्षीया वाग्ले र ३३ वर्षीय देवकोटा पतिपत्नी हुन्।

देवकोटा दम्पति उनीहरुले काठमाडौं महानगरपालिका-२४ मा आधारभूत बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्था लिमिटेड सञ्चालन गरेका छन्। वाग्ले म्यानेजर हुन् भने देवकोटा प्रबन्ध निर्देशक।

एक वर्षअघि यादवले सञ्चालन गरेको साडी पसलमा पुगेका उनीहरुले भनेको कुरा यादव सुनाउँछन्, ‘तपाईँले सञ्चालन गरेको साडी पसलमा ऋण चाहिन्छ होला। ऋण चाहिए हाम्रो सहकारीमा आएर लिनुस्। चाहिएको रकम झन्झट बिना तपाईंलाई उपलब्ध गराउँछौं।’

‘ऋण लिन मसँग धितो छैन। म लिन्न,’ भन्ने जवाफ त्यसबेला फर्काएको यादव बताएछन्। 

तर उनीहरूले 'तपाईं ऋण लिन्छु भन्नुस्। हामी सबै मिलाउँछौ,' भन्ने वचन दिएको उनको भनाइ छ। व्यापार गर्ने यादवलाई कुनै सुरक्षण बिनै वाग्ले र देवकोटा दम्पत्तिले ऋण दिए।

विश्वासका लागि कुनै बैंकको चेक मात्र भएपनि हुने उनीहरुले बताए। त्यसपछि यादवले प्राइम कर्मर्सियल बैंक बानेश्वर शाखाको चेक दिए। चेक नम्बर ००३८५१९७७ र ००३८५१९८३ नम्बरका २ थान खाली चेकमा हस्ताक्षर गरेर यादवले २०७५ असार ३० गते देवकोटा दम्पतिको सहकारीमा बुझाए।

त्यसपछि उक्त सहकारीबाट यादवले ३५ लाख रुपैयाँ ऋण लिए। एक महिनाभित्र सो रकम तिरिसक्नु पर्ने आपसी सहमति भयो। सहमतिअनुसार नै ऋण लिएको ४ दिनपछि यादवले उक्त रकम बराबरको बजरंग ट्रेर्डसको नाममा खोलिएको एनएमबी बैंक लिमिटेडको खाताको  चेक (चेक नम्बर ५१००६८५४३४९) सहकारीका नाममा काटिदिए।

त्यसपछि साउन २८ गते यादवले पुनः ५ लाख रुपैयाँ सोही सहकारीबाट ऋण लिए। 

विश्वासका लागि भन्दै सहकारीले पुनः खाली चेक माग्यो। हस्ताक्षर मात्रै भएको चेक दिएर यादवले ५ लाख लिएका थिए। त्यसपछि फेरि २०७५ भदौ १४ गते ३० लाख उक्त सहकारीबाट ऋण लिएका यादवले महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौंमा दिएको उजुरीमा उल्लेख छ। उक्त ३० लाखका लागि सहकारीले विश्वासका लागि चेक मागेपछि यादवले खाली चेकमा हस्ताक्षर गरेर सहकारीलाई दिएका थिए।

२०७५ भदौ २१ गते २० लाख रुपैयाँ बराबरको आधारभूत मल्टीप्रपोज को-अपरेटिभको खाताको चेक यादवलाई उपलब्ध भएको थियो। 

उक्त रकम यादवले एनएमी बैंकको बजरंग ट्रेर्डसको नाममा रहेको खातामा जम्मा गरे। असोज १५ गते यादवले एनआइसी एसियाको चेक नम्बर २००६५८८३ मार्फत् २० लाख सहकारीलाई तिरेको बताएका छन्। 

यसरी उक्त सहकारीबाट ऋण लिँदा वाग्ले र देवकोटा दम्पतिले पटकपटक विश्वासका लागि भन्दै खाली चेकमा हस्ताक्षर गराएर रकम लिने गरेको यादवले दिएको जाहेरीमा उल्लेख छ।

प्रत्येक पटक ऋण लिँदा पहिलेको लिएको ऋण चुक्ता गर्दै अर्को ऋण लिने गरेको यादवको भनाइ छ।

उनले पटकपटक गरेर उक्त सहकारीबाट ८५ लाख रुपैयाँ ऋण लिइसकेका बताएका छन्। यसरी लिएको ऋणमध्ये ५५ लाख बैंकमार्फत् नै भुक्तानी गरेको उनको दाबी छ।

तर उनले बाँकी रकम तिर्न सकेनन्। त्यसपछि बाँकी रकम र ब्याज एकमुष्ठ तिर्न नसकेको भन्दै म्यानेजर सबिना वाग्ले र यादवबीच गत असोज १६ गते एक सहमति भयो। 

सहमतिमा तिर्न बाँकी ३० लाख, सहकारीको शेयर सदस्यसमेत बन्नुपर्ने भएकाले त्यसबापतको ३ लाख, ब्याज २० प्रतिशतका दरले ४ लाख गरी कूल ३७ लाख रुपैयाँ चैत १५ गतेसम्म दैनिक २० हजारका दरले तिरिसक्नु पर्ने उल्लेख भयो। यसमा दुबै पक्ष सहमत भए।

यादवले कर्जा पासबुक पनि सोही बमोजिमको लिए। उनले दैनिक २० हजारका दरले कात्तिक १२ गतेसम्म रकम तिरेका छन्। यसरी उनले ५७ लाख ९५ हजार रुपैयाँ उक्त सहकारीलाई तिरेका छन्।

तर एकाएक घटनाले नयाँ मोड लिन्छ। यादवलाई महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौंले कात्तिक १४ गते पक्राउ गर्छ। उनीविरुद्ध वाग्लेले 'चेक बाउन्स' गरेको भन्दै प्रहरीको उजुरी दिएकी थिइन्। 

यादवले हस्ताक्षर गरेर दिएको खाली चेकमा रकम भर्दै बाउन्स गराएर वाग्लेले यादव विरुद्ध उजुरी दिएकी थिइन्। 

उनकै उजुरीको आधारमा यादव पक्राउ परेका थिए। २०/२२ दिन प्रहरी हिरासत बसेपछि यादव २५ लाख धरौटीमा रिहा भए।

त्यसपछि भने यादवले सहकारीको किस्ता बापतको दैनिक २० हजारका दरले तिर्नुपर्ने रकम भने तिर्न छाडे। यादवका छोरा दीपेन्द्रले पनि सोही सहकारीमा रकम जम्मा गर्न थालेका थिए। दीपेन्द्रको ३ लाख ३२ हजार रुपैयाँ जम्मा भइसकेको पासबुक समेत हिसाब मिलान गर्नुछ भन्दै सबिनाले लगिन्। तर अहिलेसम्म फिर्ता नगरेको दीपेन्द्रको भनाइ छ।

यसरी शंकास्पद गतिविधि गरेपछि यादवले हस्ताक्षर गरेर दिएका २१-२२ वटा खाली चेक फिर्ता गर्न वाग्लेसमक्ष आग्रह गरे। चेक फिर्ता गर्नुको सट्टा उनीहरुले यादवका छोरा दीपेन्द्र र श्रीमतीलाई डरधम्की दिई विभिन्न तमसुकमा हस्ताक्षर गर्न लगाएको भन्दै यादवले बैशाख १७ गते प्रहरीमा जाहेरी दिएका छन्।

यादवले अहिले उक्त सहकारीलाई २५ लाख रुपैयाँ आफूले तिर्न बाँकी रहेको बताएका छन्। तर उक्त सहकारीले एक करोड ३५ लाख रुपैयाँ तिर्न बाँकी भएको भन्दै यादवविरुद्ध जोहरी दिएको छ। 

यादव पीडित भएको बुझिएपछि उक्त सहकारीको तर्फबाट दिइएको चेक बाउन्सको उजुरी प्रहरीले लिन मानेन। त्यसपछि ३५ लाखको चेक बाउन्स भन्दै सहकारीको तर्फबाट वाग्ले र देवकोटा दम्पत्तिले उच्च अदालत पाटनमा मुद्दा दायर गरेका हुन्।

यता विभिन्न मितिमा रकम लगेको र ठगी गरेको भन्दै देवकोटा दम्पतिले यादवविरुद्ध एक करोड बिगो दाबी गर्दै जिल्ला अदालत काठमाडौंमा पुनः अर्को मुद्दा दायर गरेका छन्। आफूले तिर्नुपर्ने जम्मा २५ लाख भएपनि सहकारीले षड्यन्त्रपूर्वक ढंगले फसाउने योजना बनाएर १ करोड ३५ लाख माग गर्दै मुद्दा दायर गरेको यादवको भनाइ छ।

यादव पनि आफू पीडित भएको भन्दै प्रहरीकै मा पुगेका छन्। प्रहरीले भने सहकारीकी म्यानेजर वाग्लेले ल्याएको चेक बाउन्स रकमको स्रोत खोलेर ल्याए मात्रै जाहेरी दर्ता गर्ने जवाफ फर्काएपछि उनी उच्च अदालत पाटन पुगेकी छिन्। 

यादवले वाग्ले र देवकोटा विरुद्ध मुलुकी (अपराध संहिता) ऐन २०७४ को भाग २ को परिच्छेद २१ को दफा २४९ को उपदफा (१) र (२) बमोजिम ठगी, अपराधिक विश्वासघात तथा आपराधिक लाभसम्बन्धी कसुरमा महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौंमा बैशाख १७ गते उजुरी दायर गरेका छन्। उता सहकारीका तर्फबाट जिल्ला अदालत काठमाडौं र उच्च अदालत पाटनमा यादवविरुद्ध १ करोड ३५ लाख माग दाबी गर्दै मुद्दा दायर भएको छ।

यसबारे सहकारीका म्यानेजर वाग्लेसँग सम्पर्क गर्दा उनले यो संस्थागत कुरा भएको भन्दै पन्छिन खोजिन्। ‘यो संस्थागत लेनदेन हो। लोन लिएको पैसा नतिर्ने बाहना मात्र हो,’ मेनेजर वाग्लेले भनिन्, ‘यस विषयमा मुद्दा चलिरहेका कारण अहिले केही भन्न मिल्दैन।’

सोही सहकारीबाट अन्य व्यक्तिहरु पनि पीडित भएको भन्दै उजुरी आएको प्रहरीले बताएको छ।

यो पनि:

चेक बाउन्स-१ : प्रहरी कार्यालयमा उजुरीका चाङ, अभियुक्तले भरिभराउ हिरासत

चेक बाउन्स-२ : ३५ लाखको चेक बैंकमै फालेर फरार, २ करोडको चेक प्रहरीलाई