सुर्खेत– आर्थिक वर्ष (आव) २०७२/०७३ मा कर्णाली प्रदेशमा ११ वटा आगलागीका घटना भए। त्यसपछिका २ आवमा भने यो संख्यामा कमी आयो। आव २०७३/०७४ मा दुई वटा र आव २०७४/०७५ मा तीन वटा मात्रै आगलागीका घटना भए। समग्रमा पछिल्लो ३ वर्षमा आगलागीका १६ वटा घटना भए।
संख्यात्मक हिसाबमा आगलागीका घटना कम लाग्नसक्लान्, तर, यसले निम्त्याउने असर विराट छ। यी १६ घटनामा १८ जनाले ज्यान गुमाए भने ९ जना घाइते भए। ठूलो परिमाणमा भौतिक सम्पत्तिको क्षतिसमेत हुन पुग्यो।
उल्लेखित तथ्यांकले कर्णाली प्रदेशमा वर्षेनी आगलागीका साना तथा ठूला घटना भइरहेको देखाउँछ। जुन शृंखला चालू आव २०७५/०७६ मा पनि दोहोरिएको छ। यतिसम्म कि हिउँदको चिसोमा समेत कर्णालीमा आगलागीले घरगोठ तथा पसलहरु जलिरहेका छन्।
हुम्लामा बढी आगलागीका घटना
गएको पुस ९ गते कालिकोटको पलाँता गाउँपालिका–१ खाँडामा आगलागी हुँदा सिंगो बस्ती नै जलेर खरानी भयो। त्यसको केही दिनपछि नै पुस २१ मा हुम्लाको चंखेली गाउँपालिका–२, मिमिको मेखाला गाउँका १३ वटा घर जलेर नष्ट भए।
यो आँकडामा कर्णाली प्रदेशभर आगलागीका सबैभन्दा बढी घटना हुने ठाउँमा हुम्ला अगाडि देखिएको छ। र यो क्रम वर्षेनीजस्तै चलिरहेको छ। आउनुहोस् पछिल्ला केही आगलागीका घटनाबारे जानकारी लिउँः
२०७४ माघ १३ – हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिका–८, रोडीकोटमा ११ घर जले।
२०७४ फागुन १८ – हुम्लाको ताँजाकोट गाउँपालिका–१, घटमानामा २८ घर जले।
२०७५ बैसाख २० – मुगुको मुगुम कार्मारोङ गाउँपालिका–४, किम्री गाउँमा आगलागी हुँदा १९ घर जल्दा एक सय ४५ जना विस्थापित भए।
यसरी हरेक वर्ष कर्णालीका बस्तीहरु आगलागीबाट जलिरहेका छन्। आगलागीका घटनाहरुमा मानवीय क्षतिका साथसाथै भौतिक सम्पत्तिको पनि क्षति भइरहेको छ। कतिपय परिवारले सन्तान गुमाएको पीडा खेपिरहँदा कतिपय घाइतेहरु भने पीडा सहँदै अस्पताल धाउन बाध्य छन्। आगलागी भएका बस्ती पुनस्र्थापित हुनसमेत सकेका छैनन्। जसले गर्दा कर्णालीका एक दर्जन बढी बस्ती आगलागीको पीडा सहेर बाँचिरहेका छन्।
‘गरिबका लागि न सरकार छ, न भगवान’
आगलागी पीडितहरुको हालको दैनिकीलाई एकपटक मात्रै नजर लगाउने हो भने पनि पीडितहरुको पुनस्र्थापनामा ढिलाइ भइरहेको प्रष्ट हुन्छ। आगलागीपीडित हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिका–७ रोडीकोटका प्रेमप्रसाद जैसी र असौजे जैसीको परिवार यतिबेला मागेर गुजारा चलाइरहेका छन्। आगोले घरसहित भएको सम्पत्ति सखाप पार्यो । ‘ज्यान त जोगाइयो, अहिले यही ज्यान पाल्न मुस्किल भइरहेको छ’, प्रेमप्रसाद भन्छन्, ‘कहींकतैबाट सहयोग समेत पाइएको छैन। गरिबका लागि न सरकार छ, न भगवान।’
घर जलेपछि उनीहरू केही समय आफन्तकोमा शरण लिएर बसे। तर, आगलागी भएको करिब एक वर्षमा उनीहरु उही खण्डहरमा परिणत भएकै घरमा फर्किएका छन्। कपडाले बारेर गुजारा चलाइरहेका छन्। ‘पैसा नभएकाले घर बनाउन सकिएको छैन’, पीडित प्रेमप्रसादले भने, ‘न त सरकारको राहत पाएका छौं, न त सहयोग। संघ र प्रदेश मात्रै होइन, स्थानीय तहले समेत कुनै सहयोग गरेन।’
हाल आफन्त र गाउँलेबाट अन्नबाली, लत्ताकपडा मागेर गुजारा चलाइरहेको उनले बताए।
आगलागी भएको झन्डै एक वर्ष बिते पनि सरकारी निकायबाट कुनै राहत नपाएको उनीहरुको गुनासो छ। दुई घर आगलागीबाट खरानी हुँदा ५ लाख रूपैयाँ बराबरको क्षति भएको मुचुल्का प्रहरीले बनाएको थियो। अर्का पीडित असौजे जैसी भने रोजगारीका लागि भारत पसेका छन्।
स्थानीय तहमा बजेट छैन, प्रदेश सरकार नीति बनाउँदै
गाउँमै रहेको स्थानीय सरकारले पनि आगलागी पीडितहरुलाई सहयोग नगरेको पाइएको छ। हुम्लाकै ताँजाकोट गाउँपालिकाका अध्यक्ष बाग्दल मल्लले स्थानीय सरकारसँग पनि आगलागी पीडितलाई पुनर्बासका लागि आवश्यक बजेट नभएको बताउँछन्। आगलागी हुँदा तत्काल केही राहत सामग्री उपलब्ध गराइए पनि त्यसबाहेक केही गर्न नसकिएको उनले स्वीकारे।
यता कर्णाली प्रदेश सरकारले भने प्राकृतिक विपद् र अन्य कारणले पीडित बनेका सबै नागरिकलाई सम्बोधन गर्नेगरी सरकारले काम गर्न लागेको जनाएको छ। सरकारका प्रवक्ता एवम् भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारीमन्त्री विमला केसीले विपद्मा परेकाहरुलाई राहत र पुनस्र्थापनाका लागि सरकार गम्भीर रहेको बताइन्।
‘प्राकृतिक विपद् तथा अन्य कारणबाट पीडित बनेका नागरिकलाई सुरक्षा दिनु सरकारको दायित्व हो, हामी त्यसमा गम्भीर छौं,’ केसीले भनिन्, ‘तर, फिल्डमा तत्काल के गर्ने भन्ने योजना भने बनाइसकेका छैनौं, यसका लागि नीतिगत कामहरुको तयारीमै हामी व्यस्त छौं।’
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1765976170.png)
-1764146706.png)
.jpg)
-1763721444.png)
