प्रिगोजिनअघि यसरी मारिएका थिए पुटिनका यी आलोचकहरू

विश्व

नेपाल लाइभ बिहीबार, भदौ ७, २०८० १९:०७

एजेन्सी- रुसको निजी सैनिक कम्पनी ‘वागनर समूह’का प्रमुख येवगेनी प्रिगोजिन एउटा विमान दुर्घटनामा मारिएका आशंका गरिएको छ। रुसी राजधानी मस्कोको उत्तर-पश्चिमको टभर क्षेत्रमा बुधबार भएको निजी विमान दुर्घटनामा १० जनाको मृत्यु भएको छ। जसमा प्रिगोजिन पनि सवार रहेको बताइएको छ।

भाडाका सैनिक ‘वाग्नर समूह’सँग जोडिएको सामाजिक सञ्जालले प्रिगोजिन सवार निजी विमानलाई रुसी वायु सुरक्षाले खसालेको बताएको छ। ग्रे जोन टेलिग्राम च्यानलले ‘रूसका देशद्रोहीहरूको कार्यको परिणामस्वरूप’ प्रिगोजिन मारिएको भन्दै एउटा सन्देश साझा गरेको छ।

प्रिगोजिनले जुनमा रुसको सशस्त्र सेनाविरुद्ध विद्रोह गरेका थिए। विद्रोह घोषणा गर्दै वागनर सेनाले रुसको रोस्तोव शहरमाथि नियन्त्रण कायम गरेको घोषणा गरेको थियो।

रोस्तोव शहरमाथि नियन्त्रण कायम गरेको दाबी गरेको वागनर सेना राजधानी मस्कोतर्फ पनि अगाडि बढेको थियो। विद्रोहपछि रुसी राष्ट्रपति पुटिनले वागनर समूहले देशद्रोह गरेको भन्दै कारबाही गर्ने चेतावनी दिएका थिए।

पछि बेलारुसका राष्ट्रपति अलेक्जेन्डर लुकाशेन्कोले गरेको मध्यस्थताले वागनर समूहका सेनाको मस्को यात्रा रोकिएको थियो।

बुधबार भएको दुर्घटना प्राविधिक कारणले भएको हो वा गराइएको हो भन्ने पुष्टि भएको छैन। यद्यपि, उक्त दुर्घटना रुसले गराएको हुनसक्ने आशंका पनि गरिएको छ। हालै पुटिन सरकारविरुद्ध प्रिगोजिनले गरेको विद्रोहका कारण उनी मारिएको हुनसक्ने आशंका गरिएको छ। यसअघि पनि पुटिनको आलोचना गर्ने १२ जना भीभीआईपीको रहस्यमी मृत्यु भएको थियो।

रुस-युक्रेन युद्ध सुरु भएयता पुटिनको आलोचना गर्ने ३ व्यवसायीको रहस्यमयी मृत्यु भएको छ। उनीहरू सबै सन् २०२२ मा मारिएका हुन्।

डान रापोपोर्ट
युद्ध सुरु भएपछि व्यवसायी डान रापोपोर्टले सामाजिक सञ्जालमार्फत् पटक-पटक पुटिनको आलोचना गरेका थिए। अगस्टमा उनको रहस्मयी हत्या भयो। अमेरिकास्थित वासिङ्टनमा आफ्नै अपार्टमेन्टमा मृत भेटिएका थिए।

रविल म्यागानोभ
सेप्टेम्बरमा पुटिनको आलोचना गर्ने अर्का व्यापारी रविल म्यागानोभको पनि रुसमा झ्यालबाट खसेर मृत्यु भयो। उपचारका क्रममा अस्पतालमा रहे‍का म्यागानोभको हत्या कसले गरेको भन्ने अझै खुलेको छैन। युद्ध सुरु भएलगत्तै उनले खुलेरै पुटिनको आलोचना गरेका थिए।

पावेल एन्टोनोभ
ठीक म्यागानोभ जसैगरी झ्‍यालबाट खसेर मृत भेटिएका अर्का व्यवसायी हुन् पावेल एन्टोनोभ। उनी रुसका सबैभन्दा धनी राजनीतिज्ञ थिए। युद्धको विरोध गरी पुटिनको आलोचना गरेपछि भारत भ्रमणका क्रममा उनको डिसेम्बरमा रहस्मयी मृत्यु भयो। उनले ह्वाट्सएपमा पुटिनलाई मेसेज गरेर युद्ध जायज नभएको लेखेको बताइएको छ। तर पछि उनले उक्त मेसेज डिलिट गर्दै अरु कसैले आफ्नो ह्वाट्एसपबाट मेसेज पठाएको बताएका थिए। भारतको ओडिशा राज्यस्थित एक होटलको १२औँ तलाबाट खसेर डिसेम्बरमा उनको मृत्यु भएको थियो।

मिखाइल लेसिन
सन् २०१५ नोभेम्बरमा रुसका तत्कालीन सञ्चारमन्त्री मिखाइल लेसिन अमेरिकाको वासिङ्टनस्थित एक होटलको कोठामा टाउकोमा गम्भीर चोट लागेको अवस्थामा मृत भेटिए। उनले रुसमा अँग्रेजी भाषाको रसिया टुडे टेलिभिजन सञ्चालन गरेका थिए। डेली बिस्टको रिपोर्टअनुसार उनले उक्त टेलिभिजनमा भ्रष्टाचारविरोधी अभियान चलेको थियो। उक्त कार्यक्रमका कारण उनी शक्तिशाली बन्दै गएका थिए।

बोरिस नेम्टसोभ
रसियाका पूर्वप्रधानमन्त्री बोरिस नेम्टसोभको पनि सन् २०१५ मा हत्या भएको थियो। उनी पुटिनका कट्टर आलोचक थिए। पुटिन कुलीनहरूको पैसामा शक्तिशाली बनेको र उनीहरूका फाइदाका लागि काम गरिरहेको आरोप उनको थियो। क्रेमलिनको एक रेस्टुरेन्टबाट यार्डस्थित घर फर्किनेबेला उनको पिठ्युमा अज्ञात व्यक्तिले ४ राउन्ड गोली प्रहार गरी हत्या गरेको थियो।

बोरिस बेरेस्भोस्की
रुसका अर्बपति थिए बोरिस बेरेस्भोस्की। पुटिनसँग सम्बन्ध बिग्रिएपछि उनी ब्रिटेन भागेका थिए। उनले निर्वासनमा रहँदै पुटिनलाई पुटिनलाई सिध्याइदिने धम्की दिएका थिए। सन् २०१३ मा एक अपार्टमे‍न्टमा उनी मृत भेटिए। बाथरुममा घाँटीमा चोट रहेको अवस्थामा उनको शव भेटियो। तर उनको मृत्यु कसरी भयो भन्ने रहस्य खुल्न सकेन।

नटालिया एस्टेमिरोभा
नटालिया एस्टेमिरोभा रुसी पत्रकार थिइन्। उनले चेन्चन्या राज्यमा रुस सरकारले मानवअधिकार उल्लं‌घन हुनेगरी गरेका गम्भीर विषयको रिपोर्टिङ गरेकी थिइन्। सन् २०१९ मा घरनजिकैबाट अज्ञात समूहले उनको अपहरण गर्‍यो। पछि उनको शव जंगलमा कञ्चटमा गोली लागेको अवस्थामा भेटिएको थियो।

पोलितकोव्स्काया र मार्केलोभ
अन्ना पोलितकोव्स्काया पुटिनको आलोचना गर्ने मानवअधिकारवादी लेखक तथा पत्रकार थिइन्। उनले ‘पुटिनको रसिया’ पुस्तकमा पुटिनको खरो आलोचना गरेकी थिइन्। उक्त पुस्तकमा पुटिनले रुसलाई प्रहरी राज्यमा बदल्न खोजेको आरोप लगाएकी थिइन्। सन् २००६ मा एक लिफ्टमा नजिकैबाट गोली हानी हत्या भयो। उक्त हत्यामा अदालतले ५ जनालाई दोषी ठहराएको थियो। पोलितकोव्स्कायालाई मार्नका लागि अज्ञात व्यक्तिले उनीहरूलाई १ लाख ५० हजार डलरको सुपारी दिएको खुलेको थियो।

पोलितकोव्स्कायाकै समूहमा थिए अधिवक्तासमेत रहेका स्टानिस्लाभ मार्केलोभलगायतका पत्रकारहरू। उनीहरू सबै पुटिनका आलोचक थिए। पोलितकोव्स्कायाको हत्या भएको तीन वर्षपछि सन् २००९ मा मार्केलोभलाई अज्ञात व्यक्तिले गोली हानेर हत्या गर्‍यो। उनीसँगै रहेकी अर्की पत्रकार अनास्तासिया बाबुरोभालाई पनि गोली लागेर घाइते भएकी थिइन्।

सर्गेई प्रोटोनसेन्या
पुटिनको आलोचनापछि देश छाड्न बाध्य भएका थिए व्यवसायी सर्गेई प्रोटोनसेन्या। पुटिनको आलोचनापछि उनी रुस छाडेर स्पे‍न बसाइँ सरेका थिए। त्यहाँ सन् २००३ मा प्रोटोनसेन्याको सपरिवारको हत्या भयो। एक अपार्टमेन्टमा उनीसहित उनकी श्रीमती र २ छोराको शव फेला पर्‍यो।

अलेकजेन्डर लित्विन्को
रुसको राज्य सुरक्षा समितिका सदस्य लित्विन्को पुटिनका कट्टर आलोचक थिए। अन्ना पोलितकोव्स्कायाको हत्या गर्न पुटिनले आदेश दिएको आरोप उनले लगाएका थिए। सन् २००६ मा लण्डनस्थित एक होटलमा उनले चिया पिए। उक्त चिया पिएको एक साता नबित्दै उनको मृत्यु भयो। पछि पोस्टमार्टम रिपोर्टमा उक्त चियामा जहर मिसाइएको पुष्टि भएको थियो।

पउल क्लेबनिकोभ
पउल क्लेबनिकोभ फोर्ब्स रसिया पत्रिकाका प्रधान सम्पादक थिए। उनले भ्रष्टाचारबारे लेखेर धनी रसियनहरूको यथार्थ देखाएका थिए। उनले पुटिनविरुद्ध पनि कलम चलाएका थिए। सन् २००४ मा ‘कन्ट्याक्ट किलर’ले गोली हानी उनको हत्या गरेको रुसी पत्रकारहरूको संरक्षक समूहले जनाएको छ।

-एजेन्सीको सहयोगमा

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

साढे ३ वर्षपछि पहिलो पटक राप्रपा कार्यालय पुगे कमल थापा

कम्युनिष्ट पार्टीहरु एक ठाउँमा आउनुपर्छ : महासचिव वैद्य

गर्मी बढेसँगै सर्पको बिगबिगी