काठमाडौं– नेपालीको भान्सामा मसलाको रुपमा दैनिक खपत हुने वस्तु हुन्– लसुन, प्याज, अदुवा, खुर्सानी र गोलभेँडा। तर, यी पाँचै वस्तुमा नेपाल परनिर्भर छ। स्वदेशी उत्पादनले नपुगेर अर्बौं रूपैयाँको विदेशी उत्पादन भित्र्याउनुपर्ने अवस्था छ। चालु आर्थिक वर्षको पुस मसान्तसम्ममा यी पाँच मसला आयात गर्दा ४ अर्ब ८८ करोड ४१ लाख ३१ हजार रुपैयाँ बाहिरिएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा छ।
आर्थिक वर्ष ०७५–०७६ देखि आर्थिक वर्ष ०७९–०८० को ६ महिना (सवा पाँच वर्ष) मा ४० अर्ब ४२ करोड ८३ लाख २३ हजार रुपैयाँको उक्त मसला आयात भएको छ। जसमध्ये सबैभन्दा बढी प्याजमा २४ अर्ब ५० करोड एक लाख आठ हजार रुपैयाँ बाहिरिएको विभागको तथ्यांकले देखाउँछ। विभागका अनुसार खुर्सानीमा मात्रै सवा पाँच वर्षमा ६ अर्ब ९३ करोड ६१ लाख ९६ हजार रुपैयाँ बाहिरिएको छ।
त्यस्तै, लसुनमा चार अर्ब ९२ करोड ६८ लाख ३८ हजार रुपैयाँ बाहिरिएको छ। दुई अर्ब ५७ करोड ९० लाख ९८ हजार रुपैयाँ गोलभेँडामा र ४८ करोड १४ लाख ६५ हजार रुपैयाँ अदुवामा बाहिरिएको छ।
झण्डै पाँच अर्बको लसुन ल्याइयो
दैनिक भान्सामा मसलाको रुपमा प्रयोग हुनेमध्येको लसुन मात्र सवा पाँच वर्षमा चार अर्ब ९२ करोड ६८ लाख ३८ हजार रुपैयाँको आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा छ।
आर्थिक वर्ष ०७५–०७६ मा ८३ करोड ३० लाख ३३ हजार रुपैयाँको ९२७७.०८ मेट्रिक टन लसुन आयात भएको थियो। आर्थिक वर्ष ०७६–०७७ मा ७५ करोड ४२ लाख २७ हजार रुपैयाँको ६९७३.२६ मेट्रिक टन, आर्थिक वर्ष ०७७–०७८ मा १ अर्ब ५० करोड १९ लाख २७ हजार रुपैयाँको १३४२५.१३ मेट्रिक टन लसुन आयात भएको देखिन्छ। आर्थिक वर्ष ०७८–७९ मा १ करोड २४ लाख १ हजार रुपैयाँको ४७५६४.०७ मेट्रिक टन लसुन आयात भएको छ।
आर्थिक वर्ष ०७९–८० को छ महिनामा सुकेको, हरियो र बिउ लसुन गरेर ५९ अर्ब ६८ लाख ५० हजार रुपैयाँको ५०७२.६५ मेट्रिक टन लसुन आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा छ। जसमा भारतबाट ७ करोड ५२ लाख ५२ हजार रुपैयाँको ७९१.५५ मेट्रिक टन आयात भएको छ। चीनबाट ५२ अर्ब १५ लाख ९८ हजार रुपैयाँको ४२८१.१० मेट्रिक टन लसुन आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा छ।
अदुवामा ४८ करोड बाहिरियो
सवा पाँच वर्षमा ४८ करोड १४ लाख ६५ हजार रुपैयाँको अदुवामा मात्रै आयात भएको विभागको तथ्यांकमा देखिन्छ। आर्थिक वर्ष ०७५–०७६ मा १० अर्ब ९४ लाख १५ हजार रुपैयाँको ४८४.२८ मेट्रिक टन अदुवा आयात भएको थियो।
आर्थिक वर्ष ०७६–०७७ मा ११ अर्ब ९० लाख ४१ हजार रुपैयाँको ६५८.०३ मेट्रिक टन, आर्थिक वर्ष ०७७–०७८ मा १७ अर्ब ५७ लाख १५ हजार रुपैयाँको ८८३.६० मेट्रिक टन र आर्थिक वर्ष ०७८–०७९ मा १२ अर्ब ९१ लाख ५६ हजार रुपैयाँको ६१५.२८ मेट्रिक टन अदुवा आयात भएको देखिन्छ।
आर्थिक वर्ष ०७९–८० को ६ महिनामा सुकेको, हरियो र बिउ ३ करोड ८६ लाख ४२ हजारको १६३.४८ मेट्रिक टन अदुवा आयात भएको छ। जसमध्ये भारतबाट मात्रै ३८ अर्ब ६९ लाख ४७ हजार रुपैयाँको १६३.४८ मेट्रिक टन अदुवा आयात भएको छ। त्यस्तै, कोरियाबाट एक हजार रुपैयाँको एक केजी अदुवा आयात भएको विभागको तथ्यांकमा छ।
साढे दुई अर्बको गोलभेँडा
आर्थिक वर्ष ०७५–०७६ मा ५२ करोड ६९ लाख २५ हजार रुपैयाँको ८६९९९.४९ मेट्रिक टन गोलभेँडा आयात भएको छ। आर्थिक वर्ष ०७६–०७७ मा ५३ करोड ५ लाख २ हजार रुपैयाँको ४४५८१.४५ मेट्रिक टन, आर्थिक वर्ष ०७७–०७८ मा ५१ करोड एक लाख २८ हजार रुपैयाँको ३६४४४.१७ मेट्रिक टन आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
आर्थिक वर्ष ०७८–०७९ मा ६८ करोड ७४ लाख ३६ हजार रुपैयाँको ४७५६४.०७ र आर्थिक वर्ष ०७९–८० को छ महिनामा ३१९६०७ हजार रुपैयाँको २१८८५.५९ मेट्रिक टन आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा छ। जसमध्ये गोलभेँडाको बिउमात्रै ४ करोड ८ लाख ६२ हजार रुपैयाँको एक हजार १४३ केजी आयात भएको छ।
गोलभेँडा र गोलभेँडाको बिउ भारतबाट मात्रै ३० करोड ३८ लाख ९१ हजार रुपैयाँको आयात भएको छ। चीनबाट ७२ लाख ८१ हजार रुपैयाँको ६० केजी, कोरियाबाट २८ लाख ७ हजार रुपैयाँको २४ केजी र ताइवानबाट ११ हजार रुपैयाँको गोलभेँडाको बिउ आयात भएको छ।
६ महिनामै तीन अर्ब २३ करोडको प्याज
सवा पाँच वर्षमा २४ अर्ब ५० करोड एक लाख आठ हजार रुपैयाँको प्याज मात्रै आयात भएको छ। आर्थिक वर्ष ०७५–०७६ मा ५ अर्ब ६२ करोड २५ लाख ३४ हजार रुपैयाँको १७८४६८.१८ मेट्रिक टन प्याज आयात भएको छ।
आर्थिक वर्ष ०७६–०७७ ४ अर्ब २२ करोड ४७ लाख १४ हजार रुपैयाँको १०६८३५.०२, आर्थिक वर्ष ०७७–०७८ मा चार अर्ब ९६ करोड ३६ लाख १३ हजार रूपैयाँको १२८४५.६ मेट्रिक टन आयात भएको छ।
आर्थिक वर्ष ०७८–०७९ मा ६ अर्ब ४५ करोड ५३ लाख ७६ हजार रूपैयाँको एक लाख ७३८३१.६५ मेट्रिक टन प्याज आयात भएको छ।
आर्थिक वर्ष ०७९–०८० को ६ महिनामा नेपालले ३ अर्ब २३ करोड ३८ लाख ७१ हजार रूपैयाँको ८७ हजार पाँच सय २८.६ मेट्रिक टन प्याज आयात गरेको छ। जसमध्ये भारतबाट मात्रै ३ अर्ब २० करोड ६१ लाख ९३ हजार रूपैयाँको ८७४६.५८ मेट्रिक टन प्याज आयात भएको छ। त्यसमा प्याजको बिउ मात्रै चार लाख ८३ हजार रुपैयाँको १.३ मेट्रिक टन आयात भएको विभागको तथ्यांकले देखाउँछ।
फ्रेस प्याज मात्रै तीन अर्ब १५ करोड २७ लाख ४५ हजार रूपैयाँको ८६ हजार ३८६.६८ मेट्रिक टन आयात भएको विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ। टुक्रा पारेर सुकाएको प्याज पाँच करोड २९ लाख ६५ हजार रूपैयाँको १०७२.५९ मेट्रिक टन भारतबाट आयात भएको विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
त्यस्तै, कोरियाबाट एक लाख ५२ हजार रुपैयाँको १५ केजी प्याजको बिउ आयात गरिएको विभागले जनाएको छ। छिमेकी मुलुक चीनबाट पनि दुई करोड ७५ लाख २६ हजार रूपैयाँको प्याज आयात भएको छ।
सात अर्बको खुर्सानी आयात
सवा पाँच वर्षमा ६ अर्ब ९३ करोड ६१ लाख ९६ हजार रुपैयाँको खुर्सानी आयात भएको विभागको तथ्यांकले देखाउँछ। आर्थिक वर्ष ०७५–०७६ मा एक अर्ब १३ करोड ९१ लाख १० हजार रुपैयाँको ८६०६.७६ मेट्रिक टन खुर्सानी आयात भएको थियो।
यस्तै, आर्थिक वर्ष ०७६–०७७ मा एक अर्ब ४८ करोड ६३ लाख ४७ हजार रुपैयाँको ९५३७.२५ मेट्रिक टन, आर्थिक वर्ष ०७७–०७८ मा एक अर्ब ८४ करोड ५४ लाख २५ हजार रुपैयाँको ११७९४.६३ मेट्रिक टन र आर्थिक वर्ष ०७८–०७९ मा एक अर्ब ७७ करोड एक लाख ५३ हजार रुपैयाँको १०८३७.५३ मेट्रिक टन खुर्सानी आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ। विभागका अनुसार आर्थिक वर्ष ०७९–८०को ६ महिनामा ६९ करोड ५१ लाख ६१ हजार रुपैयाँको ३५५३.९७ मेट्रिक टन खुर्सानी आयात भएको छ।
जसमा भारतबाट ६८ करोड ७० लाख ४७ हजार रुपैयाँको ३५१६.२७ मेट्रिक टन खुर्सानी आयात भएको छ। चीनबाट ८०८६ हजार रुपैयाँको ३७.६५ मेट्रिक टन, इन्डोनेसियाबाट २ हजार रुपैयाँको १२ केजी र जापानबाट २६ हजार रुपैयाँको ३९ केजी खुर्सानी आयात भएको छ।
के भन्छ सरकार?
कृषि क्षेत्रमा बिचौलियाको बिगबिगी भएकाले पनि स्वदेशी उत्पादनले बजार नपाउने, खेर जाने भइरहेको छ भने अर्बौंको विदेशी उत्पादन भित्रिने गरेको छ।
बिचौलिया अन्त्यका लागि अनुमतिपत्रको व्यवस्था गर्नुपर्ने कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री ज्वालाकुमारी साहले बताउँछिन्। लाइसेन्सप्राप्त व्यक्तिले मात्रै कृषिजन्य वस्तु खरिद तथा बिक्री गर्न पाउने गरी नीतिगत व्यवस्था गरिने उनी बताउँछिन्।
कृषिजन्य वस्तुको आयात रोक्न नाकामा प्रयोगशाला र जाँचको माध्यमबाट सरकारले कडाइ गर्ने साहले बताएकी छन्। किसानका समस्या समाधानका लागि नीतिगत तहदेखि नै आफूले प्रयास गर्ने उनको भनाइ छ।
त्यस्तै, कृषि मन्त्रालयका प्रवक्ता प्रकाश सञ्जेलले भने नेपाली उत्पादनलाई प्रोत्साहन तथा बजारीकरण गर्न र कृषिजन्य वस्तु आयात रोक्नका लागि मातहतका विभिन्न निकायसँग समन्वय गरेर कृषि क्षेत्रमा मन्त्रालयले काम गर्ने बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
