दाङ- १ मा तीन पूर्व सहकर्मीको लडाइँ: शान्तालाई गंगाको डर, मेटमणिलाई गठबन्धनको भर

निर्वाचन विशेष

धनु विश्वकर्मा बिहीबार, असोज २७, २०७९ २०:२६

काठमाडौं- आगामी मंसिर ४ गते हुने प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा दाङ- १ बाट तीन जना पूर्व सहकर्मी चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका छन्।

एकीकृत समाजवादीका केन्द्रीय सदस्य एवं शहरी विकास मन्त्री मेटमणि चौधरी, नेकपा एमालेकी पोलिटब्युरो सदस्य शान्ता चौधरी र एमाले नेतृ तथा सांसद गंगा चौधरी सत्गौवाबीच प्रतिस्पर्धा हुने भएको छ।

यी तीनै उम्मेदवार एमालेका पूर्व सहकर्मी हुन्। मेटमणि एमाले विभाजनसँगै एकीकृत समाजवादीमा लागेका हुन् भने शान्ता एमालेमै छिन्।

गंगा एमालेबाट शान्ताले टिकट पाएपछि स्वतन्त्र उम्मेदवार बनेकी छिन्। उनलाई हाम्रो नेपाली पार्टीको समर्थन छ। २०७४ मा मेटमणिका लागि मत मागेका शान्ता र गंगा यो पटक आफैं चुनावमा होमिएका हुन्।

यसअघिको निर्वाचनमा यो क्षेत्रमा नेकपा एमालेका तर्फबाट मेटमणिले ३७ हजार ९०८ मतसहित जित हासिल गरेका थिए। नेपाली कांग्रेसकी सुशीला चौधरी २४ हजार ७४ मत ल्याउँदै मेटमणिसँग पराजित भएकी थिइन्।

शान्ता र गंगा २०६४ र २०७४ का समानुपातिक सांसद हुन्।

तीन जना पूर्व सहकर्मी र तिनै जना सांसदको भिडन्त निकै रोचक हुने देखिएको छ। तर शान्ता र गंगाबीचको खटपटले मेटमणिलाई लाभ हुने विश्लेषकहरुले बताएका छन्।

शान्तालाई गंगाको डर, मेटमणिलाई गठबन्धनको भर
एमाले दाङले उम्मेदवारका लागि गंगा र शान्ताकै नाम सिफारिस गरेको थियो। तर आफूले टिकट नपाउने पक्का भएपछि गंगाले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा स्टाटस लेख्दै स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिने घोषणा गरिन्। उनले लेखिन्, 'आज मैले ठिक निर्णय गरें या बेठिक मलाई थाहा छैन। राष्ट्र र राष्ट्रियताको लागि म सधैं लागिरहने छु। जनता भगवान हुन्, जनता नै सर्वोपरि हुन्। देशलाई शीरमाथि राखेर आज जनताकहाँ जाँदैछु।' गंगाले शान्ता विरुद्ध उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेपछि एमालेमा तरंग ल्याएको थियो।

केही दिन अगाडि शान्तासँग फोटो शेयर गर्दै गंगाले हामी दुई दिदीबहिनीमा पार्टीले जसलाई टिकट दिए पनि एक भएर जाने बताएकी थिइन्। तर सहकर्मीले एकाएक धोका दिएपछि शान्तालाई थप चुनौती हुने देखिन्छ।

सत्ता-गठबन्धनका साझा उम्मेदवार मेटमणि बहालवाला मन्त्री समेत हुन्। २०७४ को निर्वाचनमा करिब १३ हजार मतान्तरले जितेका चौधरीलाई अहिले कांग्रेस र माओवादीको समर्थन रहेको छ।

स्थानीय तहको अवस्था
दाङ - १ मा राजपुर नगरपालिका, गढवा नगरपालिका, राप्ती गाउँपालिका, लमही नगरपालिका र घोराही उपमहानगरपालिका पर्छन्। राजपुरको १, २, ३, ४, ५, ६ र ७ वडा यस क्षेत्रमा पर्छन्। त्यस्तै घोराहीको १, २, ३ र ५ वडा यस क्षेत्रमा पर्छन्।

२०७९ को स्थानीय निर्वाचनमा यस क्षेत्रको वडाको मतलाई मात्र जोड्दा भने एमालेको २१ हजार ३७०, कांग्रेस १९ हजार ८३९, माओवादी १२ हजार ९२५ र समाजवादीको २ हजार ८४ मत छ। सत्ता गठबन्धनको मत जोड्दा मेटमणिलाई सहज देखिन्छ।

ओलीको आलोचनाले चर्चामा आएका मेटमणि
जब केपी ओलीले संसद् विघटन गरे तब मेटमणि ओली विरुद्ध खरो उत्रिए। पार्टी अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्रीको खरो आलोचना गर्न थालेपछि उनले चर्चा बटुले। पार्टी भित्रै पनि उनी फरक विचार राख्दै आएका थिए।

स्थानीय तहको निर्वाचनमा पनि एमाले सकिन्छ भनेर सार्वजनिक रुपमा अभिव्यक्ति दिए मेटमणिले। ओली लाइनबाटै उदाएका मेटमणि ओलीकै आलोचक भएर समाजवादी खेमामा पुगेका हुन्।

शान्ताको संघर्ष : कमलरीदेखि सांसदसम्म
शान्ता कमलरीबाट सभासद हुने पहिलो व्यक्ति हुन्। उनी पहिलो पटक २०६४ मा नेकपा एमालेबाट समानुपातिक कोटाबाट सभासद चुनिएकी थिइन्। २०७४ मा पनि दोस्रो पटक उनी समानुपातिक सांसद भइन्।

दाङ, लक्ष्मीपुर निवासी शान्ताले आठ वर्षको उमेरदेखि २५ वर्षसम्म जमिन्दारको घरमा कमलरी बसेर विना पैसा काम गरेकी थिइन्। त्यसपछि उनी विद्रोह गरी सामाजिक कार्यमा सक्रिय भएकी हुन्।

कमलरीबाट उम्किएपछि उनले अरु १७ जना कमलरीलाई आफैंले मुक्त गराई शिक्षाको समेत व्यवस्था गराएकी थिइन्। शान्ताले औपचारिक शिक्षा सांसद भइसकेपछि मात्र लिएकी हुन्।

दल बदल्ने र विवादास्पद अभिव्यक्ति दिने गंगा
प्रतिनिधि सभामा नेकपा एमालेका केही सक्रिय सांसदमध्ये अग्रपंक्तिमा थिइन् गंगा। सार्वजनिक चर्चामा आएका र नआएका अनेक विषयमा उनी आफ्नो धारणा राखिरहन्थिन्।

संसद् बाहिर पनि सार्वजनिक सञ्चार माध्यममा उनी अभिव्यक्ति दिइरहन्छिन्। विवादमा आइरहने नेतामा पर्छिन् उनी।

गंगाले प्रतिनिधि सभाको रोस्ट्रमबाटै तत्कालीन शहरी विकास मन्त्री रामकुमारी झाँक्रीलाई 'ओठमा लिपिस्टिक लगाएर सुन्दरी बन्न चाहनुहुन्छ’ भन्दै 'पाठ पढाएको’ प्रसंग होस् वा 'मन मिल्दा लभको संज्ञा दिने, मन नमिल्दा बलात्कार’ भन्दै बलात्कारबारे व्यक्त गरेको असंवेदनशील अभिव्यक्ति होस्, सदनमा उनको सक्रियताको छनक पाउन सकिन्छ।

एमालेबाट राजनीतिक यात्रा २०४९ मै सुरु गरेकी थिइन्। तर थरुहट मधेश आन्दोलनपछि भने उनले एमाले परित्याग गरिन्। २०६४ मा संयुक्त थारु मोर्चाको उपाध्यक्ष बनिन्। २०६८ मा थरुहट तराई पार्टी नेपालको उपाध्यक्ष तथा महिला विभाग प्रमुख भइन्। सोही पार्टीबाट २०७० सालदेखि गंगाको सदन यात्रा सुरु भयो।

२०७० मा सम्पन्न संविधान सभा निर्वाचनमा थरुहट तराई पार्टी नेपालबाट दुई जना समानुपातिक सांसद् भएका थिए। तीमध्ये एक थिइन् गंगा। सो पार्टीबाट सभासद् रहेकै अवस्थामा उनी डा बाबुराम भट्टराई नेतृत्वको तत्कालीन नयाँ शक्ति पार्टीसँग जोडिइन्।

२०७२ सालमा नयाँ संविधान जारी भयो। 'थ्रेस होल्ड’को व्यवस्थासँगै साना पार्टीहरुको सदन यात्रा कठिन हुने निश्चित भयो। उनी भने नयाँ शक्ति र एमालेको समानुपातिक सूचीमा अटाइन्।

एउटै व्यक्ति दुई वा सोभन्दा बढी पार्टीको समानुपातिक सूचीमा राख्न नमिल्ने भएपछि उनी एमालेको सूचीमा मात्रै रहिन्। औपचारिक रुपमा पार्टी प्रवेश नगर्दै उनी एमाले समानुपातिक उम्मेदवार भइसकेकी थिइन्। निर्वाचनपछि त सांसद् नै भइन्।