• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
  • गोपनीयता नीति
  • प्रयोगका सर्त
शुक्रबार, जेठ २, २०८२ Fri, May 16, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
नेपाल लाइभ विशेष
सम्पादकीय निर्वाचन खर्च नियन्त्रणको एकमात्र उपाय: राजनीतिक शुद्धीकरण 
64x64
नेपाल लाइभ शुक्रबार, भदौ ३, २०७९  २१:२०
1140x725

गत वैशाख ३० गते सम्पन्न भएको स्थानीय तहको निर्वाचनमा सहभागी उम्मेदवारमध्ये १ लाख २३ हजार ७ सय ८३ जनाले खर्चको विवरण नबुझाएको भन्दै निर्वाचन आयोगले सूची सार्वजनिक गरेको छ। सुरुमा ७ दिनको चेतावनी दिएको आयोगले दोस्रोपटक उनीहरुको नाम नै सार्वजनिक गर्दै थप कारबाहीको प्रक्रिया अघि बढाएको छ। यसरी निर्वाचनको खर्च नबुझाउनेमा काठमाडौं महानगरकै उपप्रमुखदेखि दूरदराजका गाउँपालिका प्रमुख सहितका उम्मेदवारहरु छन्। 

सातै प्रदेशको सूची हेर्दा आयोगले ठूलो संख्यामा जनप्रतिनिधि (उम्मेदवार)लाई कारबाहीको दायरामा ल्याउनुपर्ने देखिन्छ। निर्वाचन खर्च विवरण बुझाउन नसक्नुको एउटै कारण हो खर्च भएको र आयोगको सीमाका बीच तादम्यता मिलाउन नसक्नु। वास्तविक खर्च बुझाउँदा आयोगको कानुन उल्लंघन हुने भएकाले अवास्तविक खर्च बुझाउने प्रारुप तयार तोकिएको समयमा गर्न सकेनन्। अधिकांश स्थानीय तहका उम्मेदवारलाई यही अलमलले खर्च विवरण बुझाउने मिति गुज्रेको पत्तै भएन।

अब मंसिर ४ मा हुने प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा निर्वाचनका लागि पनि निर्वाचन आयोगले खर्चको सीमा तोक्ने छ। तर उम्मेदवारहरुले उक्त सीमा कैयौं गुणाले नाघेर  खर्च गर्नेछन्। कांग्रेस सांसद शशांक ककोइरालाले अघिल्लो निर्वाचनमै ६ करोडसम्म खर्च भएको बताइसकेका छन्। जबकि उनले आयोगमा विवरण भने सीमाभित्रै पारेर बुझाएका थिए। माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'ले गाउँपालिकाको निर्वाचनमै १० करोडसम्म खर्च भएको सूचना पाएको बताउँदै प्रदेश र प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनमा ‘अर्ब’ पुग्ने अनुमान लगाएका छन्। 

आगामी चुनावपछि आयोगले फेरि पनि उनीहरुका लागि खर्च विवरण बुझाउन चेतावनी दिनेछ, अनि उनीहरुले एउटा अवास्तविक खाका पेस गर्नेछन्। यो कुराको पुष्टि स्वयं नेताहरुले नै गर्ने गरेका छन्। मंसिर ४ को निर्वाचनमा ३ क्षेत्रमा उम्मेद्बार हुने भएकाले त्यही अनुसारको खर्च हुने देखिन्छ । प्रतिनिधि सभातर्फ प्रत्यक्ष र समानुपातिक अनि प्रदेश सभामा प्रत्यक्ष उम्मेदवार राजनीतिक दलहरुले खडा गर्नेछन्। 

यसरी उम्मेदबार बनाउँदा समानुपातिक तर्फको सूची उम्मेदवारी दर्ताअघि नै दलहरुले निर्वाचन आयोगमा  बुझाउनुपर्ने छ। प्रत्यक्षतर्फ आउन नसकेका व्यक्तिहरुलाई समानुपातिकतर्फ ल्याउने भन्दै राखिएको समानुपातिक प्रणाली पछिल्लो समय पैसा र वर्चस्वशालीहरुको प्रवेशस्थल भएको छ। यसमा पैसाको चलखेल हुने गरेको कुरा ‘घाम जत्तिकै’ छर्लंग छ।

Ncell 2
Ncell 2

२०७० सालमा समानुपातिक सूचीमा एमालेको कोटामा परेकी व्यापारी राज्यलक्ष्मी गोल्छाले आफूले ७ करोड चन्दा दिएको दाबी गरेकी थिइन्। नेपालका एकमात्र डलर अर्बपति विनोद चौधरीलाई कांग्रेसले समानुपातिकबाट सांसद बनाएको छ। अहिले हरेक पार्टीमा व्यापारी र ठेकेदारहरु सांसद बन्ने पहिलो रोजाइमा परेका छन्। प्रत्यक्ष होस् वा समानुपातिक, उनीहरुलाई पार्टीहरुले रोज्ने गरेका छन्। चुनावका लागि पैसा नै धेरै चाहिने भएपछि उनीहरु प्राथमिकतामा परेका हुन्। 

राजनीतिमा आदर्श र पार्टीको सिद्धान्त बोकेका नेता कार्यकर्ताहरु पाखा लाग्ने अनि बिचौलिया, दलालहरु हाबी हुने क्रम बढ्दो छ। जसका कारण निर्वाचन महङ्गो हुँदै गएको छ। पूर्व प्रमुख निर्वाचन आयुक्त भोजराज पोखरेल र वरिष्ठ अधिवक्ता एवं राष्ट्रिय सभाका पूर्वसांसद राधेश्याम अधिकारीले पनि यही कारण निर्वाचनमा विकृति बढ्दै गएको र महङ्गो भएको बताएका छन्। अधिकारीका अनुसार विगतका निर्वाचनमा कार्यकर्ताले नै चन्दा उठाएर दिने गरेको, तर अहिले नेताहरुले नै व्यापारी प्रवेश गराएर निष्ठा र सिद्धान्तमा रहेकाहरुलाई पाखा लगाएको अवस्था छ। 

जसको कुनै निष्ठा र सिद्धान्त हुँदैन,  उसले निर्वाचन जित्न ‘साम, दाम, दण्ड र भेद’ सबै प्रयोग गर्छ नै। उसको एकमात्र लक्ष्य भनेको निर्वाचन जित्ने हुन्छ। संसद् र सरकारमा पुगेर उसले राज्यशक्तिको  दोहनका साथै आफू अनुकूल प्रयोग गर्छ। त्यस्ता व्यक्ति विधायकका रुपमा स्वार्थ बाझिने नीति निर्माण गर्न अग्रसर भएको उदाहरण प्रशस्त छन्।

shivam cement
shivam cement

यसको एउटा प्रत्यक्ष उदाहरणको रुपमा बैंक तथा वित्तीय संस्थासम्बन्धी ऐन (बाफिया) निर्माणमा बैंक तथा वित्तीय संस्थामा संलग्न व्यक्तिहरुले गरेको चलखेललाई लिन सकिन्छ। त्यस्तै, शिक्षा ऐनमा निजी विद्यालय सञ्चालकहरुले चलखेल र संसदको शिक्षा समितिमै बसेर उनीहरुले बनाएका नियमले नै स्वार्थ समूह कसरी हाबी हुन्छन् भन्ने पुष्टि गरेको छ। 

आवधिक निर्वाचन लोकतन्त्रको अपरिहार्य आवश्यकता हो। लोकतन्त्रलाई जीवित राख्नका लागि हरेक ५ वर्षमा जनताले चुनेका प्रतिनिधि आउनुपर्दछ। तर मिश्रित निर्वाचन प्रणालीका कारण कसैको पनि एकल बहुमत आउने  स्थिति नभएको अवस्थामा निर्वाचन महङ्गो हुँदै जानु दु:खद कुरा हो।

निर्वाचन महङ्गो हुँदै गएको कुरामा अहिले नै सोचेर यसलाई विकेन्द्रीकरण गरेर खर्च घटाउनेतिर लाग्नुपर्ने पूर्वप्रमुख निर्वाचन आयुक्त पोखरेलको विचार छ। यदि निर्वाचन खर्च घटाउन नलाग्ने हो भने व्यवस्थामाथि नै असर पर्ने देखिन्छ। अहिले नेताहरु प्रणालीमाथि दोष थोपरेर आफू ‘पानी माथिको ओभानो’ हुन खोजिरहेका छन्। प्रणाली आफैमा खराब हुँदैन, पात्रले त्‍यसलाई आफू अनुकूल बनाउन खोज्दा बिग्रिने हो। अहिले पनि त्यसैका लक्षण देखिएका हुन्। 

निर्वाचन खर्च घटाउनका लागि राजनीतिक शुद्धीकरणको पनि आवश्यकता छ। राजनीतिक निष्ठा र सिद्धान्तका आधारमा उम्मेदवारको चयन गर्ने परम्परा दलहरुले थालनी गर्नुपर्ने देखिन्छ। आर्थिक प्रभावका आधारमा उम्मेदवार चयन गर्ने परिपाटीको अन्त्यसँगै राजनीतिक शुद्धीकरण सुरु हुनेछ। दलहरुका शीर्ष नेताहरुले चुनाव खर्चका विषयमा तनाव लिने होइन, चुनावलाई पैसाको प्रभावबाट मुक्त बनाउनेतर्फ ध्यान दिनुपर्छ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ ३, २०७९  २१:२०

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
नेपाल लाइभ
Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com
लेखकबाट थप
राज्य व्यवस्थाबाट समितबाट निजामती विधेयक पारित
हङकङ र बहराइनबीचको खेल रद्द भएसँगै नेपाल ‘सुपर थ्री’ मा
एमालेसँगको एकता सम्बन्धमा प्रचण्ड : धेरैपटक धोका खाइयो, ०८४ अघि सम्भावना छैन
सम्बन्धित सामग्री
दशक ७० मा राजनीति : संविधान, नाकाबन्दीदेखि संसद् विघटनसम्म नेपालले राजनीतिक रुपमा यो दशक कसरी पार गर्‍यो? कस्ता उतारचढाबहरू बेहोर्नुपर्‍यो? त्यसको आकलन गर्न सहज हुने गरी नेपाल लाइभले यस दशकका... मंगलबार, चैत २८, २०७९
०८ सालयताका प्रधानन्यायालयको फैसला उतारिरहेका दिनेशराज पन्त अक्षरहरू ‘गुँथिए’ झैँ लाग्ने पुराना नेपाली कागज टेबलमा राखिएका छन्। हत्तपत्त ठम्याउन नसकिने शब्दहरूलाई उनी पावरवाल चस्माको सहारामा ह... बिहीबार, फागुन १८, २०७९
बबई पुल कसका कारण भयो अलपत्र? सर्वोच्च पुग्यो पप्पु, सडक विभाग नयाँ बोलपत्रको हिम्मत नै गर्दैन पप्पु कन्स्ट्रक्सन प्रालिले निर्माण गरेको उक्त पुल भासिनुमा सडक विभाग निर्माण कम्पनीलाई दोष दिएर पन्छिँदै आएको छ भने निर्माण कम्पनील... सोमबार, फागुन १५, २०७९
ताजा समाचारसबै
राज्य व्यवस्थाबाट समितबाट निजामती विधेयक पारित शुक्रबार, जेठ २, २०८२
हङकङ र बहराइनबीचको खेल रद्द भएसँगै नेपाल ‘सुपर थ्री’ मा शुक्रबार, जेठ २, २०८२
एमालेसँगको एकता सम्बन्धमा प्रचण्ड : धेरैपटक धोका खाइयो, ०८४ अघि सम्भावना छैन शुक्रबार, जेठ २, २०८२
लिङ्देनको प्रश्न- फरक विचार राख्नेहरूलाई निषेध खोजिए हामी विद्रोहमा जान तयार छौं शुक्रबार, जेठ २, २०८२
धारिलो हतियार प्रहार गरी दुई बालबालिकाको हत्या, घटनापछि आत्महत्याको पर्यास शुक्रबार, जेठ २, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]
सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण] बुधबार, कात्तिक ७, २०८१
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे] बुधबार, भदौ १९, २०८१
प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]
प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण] बिहीबार, असार ६, २०८१
भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]
भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण] बिहीबार, असार ६, २०८१
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे] बुधबार, जेठ ३०, २०८१
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
एकैपटक देशभर किन भयो विद्युत् अवरुद्ध? बिहीबार, जेठ १, २०८२
घट्यो पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य, कुनमा कति ? बिहीबार, जेठ १, २०८२
मोहन बस्नेतको सांसद् पद निलम्बन बिहीबार, जेठ १, २०८२
निर्मला पन्त प्रकरण : गाली बेइज्जती मुद्दामा पत्रकार भण्डारीलाई एक महिना कैद बिहीबार, जेठ १, २०८२
सुनको मूल्य तोलामा ३ हजार ५०० रुपैयाँ घट्यो, कतिमा हुँदैछ कारोवार ? बिहीबार, जेठ १, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
नेपाल र जिम्बाब्वेको अध्ययनले जलवायु परिवर्तनको असरबाट स्वास्थ्य प्रणालीलाई जोगाउने उपायहरू पत्ता लगाउनेछ : डा जोआना रेभन नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
नेपालको आर्थिक समृद्धिको आधार बन्न सक्छ ‘धार्मिक पर्यटन’ राजेश कुमार शाह
स्मार्टफोनको दुष्प्रभाव : विद्यार्थीहरू किन जोखिममा छन् ? नेपाल लाइभ
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर नेपाल लाइभ
दास मानसिकता बोकेको विचारबाट परिवर्तन सम्भव छैन : पूर्वन्यायाधीश खतिवडा नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
एकैपटक देशभर किन भयो विद्युत् अवरुद्ध? बिहीबार, जेठ १, २०८२
विश्वकप लिग २ : स्कटल्याण्डमा हुने सिरिजका लागि नेपाली टोलीको घोषणा, दीपेन्द्रलाई उपकप्तानको जिम्मेवारी शनिबार, वैशाख २७, २०८२
सरकारको बेरुजु ७ खर्ब ३३ अर्ब नाघ्यो , एक वर्षमै ९१ अर्ब ५९ करोड थप बुधबार, वैशाख ३१, २०८२
भारत–पाकिस्तान ड्रोन र मिसाइल हानाहान पछि भारतले बन्द गर्‍यो दुई दर्जन बढि विमानस्थल शुक्रबार, वैशाख २६, २०८२
पाकिस्तानले ३-४ सय ड्रोनमार्फत सैन्य पूर्वाधारलाई निशाना बनाएको भारतको दाबी शुक्रबार, वैशाख २६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्