• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
मंगलबार, असार २४, २०८२ Tue, Jul 8, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
नेपाल लाइभ विशेष
०८ सालयताका प्रधानन्यायालयको फैसला उतारिरहेका दिनेशराज पन्त
64x64
समर्पण श्री बिहीबार, फागुन १८, २०७९  १०:४२
1140x725

काठमाडौं– अक्षरहरू ‘गुँथिए’ झैँ लाग्ने पुराना नेपाली कागज टेबलमा राखिएका छन्। हत्तपत्त ठम्याउन नसकिने शब्दहरूलाई उनी पावरवाल चस्माको सहारामा हेर्छन्। 

अक्षर प्रिन्ट गरिएका कागज सामुन्ने छन्। दुई कागज सँगै राखेर उनी रुजु गर्छन्। र गलत शब्दलाई काट्दै हरियो मसीले सच्याउँछन्। 

मूल कागजबाट सारिएका अक्षरहरू ए–फोर पेपरसम्म आइपुग्दा केही गलत टिपिएका थिए। ‘ल हेर्नुस्, विज्ञले यसलाई मदवा बन्दुक पढ्नुभयो। मैले भरुवा बन्दुक पढेँ,’ रुजु देखाउँदै उनले भने।

सर्वोच्च अदालतस्थित प्रकाशन शाखाको सम्पादन कोठामा इतिहासविद् दिनेशराज पन्त मसिना अक्षरहरू केलाउँदै गरेको भेटिन्छन्। साताको तीन दिन (सोमबार, बुधबार र शुक्रबार) त्यहाँ पुग्नु उनको रुटिन नै बनिसकेको छ।

‘म धुम्बाराही बस्छु। सरहरूले गाडी पठाइदिनुहुन्छ। साढे ९ बजे गाडी आउँछ। यहाँ आएर खुरु–खुरु काम गर्छु। साढे १२ बजे फर्कन्छु,’ ७३ वर्षीय दिनेशराज भन्छन्।

विसं २०१३ सालमा सर्वोच्च अदालतको स्थापना भयो। सर्वोच्च अदालत स्थापना हुनुअघि प्रधानन्यायालयबाट मुद्दाका फैसलाहरू हुन्थे। त्यतिबेलाका फैसलाहरू कस्ता थिए होलान्? फैसलाका भाषा र प्रयोग गरिएका शब्दमा कति परिवर्तन आए होलान्? आम चासोको विषयलाई सम्बोधन गर्ने गरी सर्वोच्च अदालतले गत वर्ष एउटा निर्णय गर्‍यो, ‘०८देखि १२ सालसम्मका फैसलाहरूलाई डिजिटाइज्‌ड गर्ने।’

७० वर्षअगाडिको अक्षरलाई बुझेर उतार्न सजिलो थिएन। यो काम गर्न सक्ने विज्ञहरू औँलामा गन्न सकिने मात्र छन्। ०७८ असोजतिर दिनेशराज पन्तलाई सर्वोच्चका न्यायाधीश हरि फुँयालले फोनमा अनुरोध गरे, ‘हजुरले नै टिम बनाएर फैसलाहरूको ट्रान्सक्राइब गर्नुपर्‍यो।’

इतिहास उधिन्दै ठूल्‌ठूला ग्रन्थ लेखिसकेका दिनेशराजलाई यो कुनै अप्ठेरो काम त थिएन।

न्यायाधीश फुयाँलको अनुरोधलाई दिनेशराजले सकारात्मक रुपमा लिए। भने, ‘लामो समयदेखि न्याय सेवामा लागेका विज्ञहरू हुनुहुन्छ। उहाँहरूको टिम बनाउनुस्। मैले जानेको सिकाउने काम गरौँला।’ 

९ पुस ०७८ मा रिटायर्ड उपसचिव लगायतका विज्ञहरूको एउटा समूह बन्यो। दिनेशराजले उनीहरूलाई तालिम दिए। त्यसयता विज्ञहरूले उतारेको फैसलालाई रुजु गर्ने काममा उनी निरन्तर लागिपरेका छन्। दिनेशराजलाई ७० वर्षअघिको अक्षर चिन्न र भाषा बुझ्न त्यति कठिन छैन। उनले मल्लकाल र लिच्छवीकालका न्यायसम्बन्धी थुप्रै डकुमेन्ट पढिसकेका छन्। उसो त उनका थुप्रै ग्रन्थ प्रकाशित नै छन्।

पुराना फाइल पल्टाउँदै जाँदा त्यतिबेलाका भाषाले उनको ध्यान आकृष्ट पार्‍यो। पढ्दै जाँदा चिनेजानेका मान्छेहरूका फैसला पनि आउँदा रहेछन्।

‘मुद्दाहरू कस्ता रहेछन् त?’

उनले उसैगरी फाइल पल्टाउँदै देखाए, ‘धेरैजसो मुद्दा जग्गाजमिनको आउने रहेछ। बाली नबुझाएको, अंशबण्डाको मुद्दा। करणीको मुद्दा पनि रहेछन्।’

नेपालको पहिलो प्रधानन्यायाधीश हरिप्रसाद प्रधानको बेन्चमा आएका मुद्दाका फैसला देखाउँछन् दिनेशराज। त्यो अंशबण्डाकै मुद्दा थियो। हरिप्रसादलाई वीपी कोइरालाको अनुरोधमा नेपाल झिकाएर प्रधानन्यायाधीश बनाइएको थियो। ०८ सालमा सपथ ग्रहण गरेयता उनका बेन्चका थुप्रै फैसला छन्।

उतिबेलाका मुद्दाहरू प्रष्टसँग लेखिएको पाए दिनेशराजले। ‘बोलीचालीका भाषामा लेखिँदा रहेछन्। सामान्य मान्छेले पनि पढेर बुझ्न सक्ने,’ उनले भने।

उतार्दाचाहिँ मूल अक्षरमा जस्तो लेख्यो त्यस्तै उतार्नुपर्दो रहेछ। जस्तो कि त्यतिबेला फैसलाको ठाउँमा ‘फेसला’ लेखिएको भेटिन्छ। दिनेशराज रुजु गर्दा ‘फेसला’ नै लेख्छन्।

किन त?

दिनेशराज भन्छन्, ‘यो ट्रान्सलेशन हैन, ट्रान्सक्राइब हो। हामी जति पुराना कुरामा जान्छौं, भन्न खोजेको कुरा एउटा हुन्छ। हामीले बुझेको अर्को। त्यतिबेलाको आसय मार्नुहुँदैन।’ 

उनको अर्को तर्क छ, ‘राष्ट्रिय अभिलेखालयमा १२ सय वर्षभन्दा पुराना किताब छन्। त्यसलाई हामीले आफ्नो ढंगले अनुवाद गरिदिन थाल्यौँ भने उसले भन्न खोजेको  र बुझेको अर्को हुन्छ। मूललाई जस्ताको तस्तै पो ल्याउनुपर्‍यो त।’

कतिपय ठाउँमा प्रधानन्यायाधीश हरिप्रसादको नाममा प्रसादको ‘स’ को साटो ‘श’ लेखिएको छ। दिनेशराजका अनुसार अहिले उतार्दा ‘श’ नै उतार्नुपर्दो रहेछ।

अदालती भाषाहरूमा त्यतिबेला फारसी शब्दको प्रभाव बढी परेको पाइन्छन्। ‘अदालत’ शब्द पनि फारसीबाटै आएको हो। पछिल्लो समय अदालती भाषामा अंग्रेजी शब्दको प्रभाव परेको पाउँछन् दिनेशराज। 

उतिबेला प्रयोग हुने शब्दका रोचक प्रसङ्ग पनि सुनाउँछन् उनी। एउटा फैसलाका शब्द पढ्दै उनी भन्छन्, ‘हेर्नुस् त त्यतिबेला थापा थरको महिला थिइन् भने थपेनी भनिएको रहेछ। पाँडे थर भएकी महिलालाई पँडिनी भनिँदो रहेछ।’

नियमित सर्वोच्च धाइरहेका दिनेशराज मसिना अक्षर खुट्याउने काममा रमाइरहेका छन्। तर १२ सय पेजको उनको किताबको काम भने अलपत्र छ। त्यसलाई उनले प्रशस्त समय दिन पाएका छैनन्। ‘मसिनो नगरी त म निकाल्दिनँ। निस्कनु मात्र बहादुरी हैन। संसारमा हजारौं पुस्तक निस्किरहेका छन्। तर निकालेपछि मसिनै ढंगले निकाल्नु पर्‍यो नि,’ दिनेशराज भन्छन्।

सर्वोच्चको अभिलेख शाखाको अभिलेखअनुसार २००८ देखि ०१२ सालसम्म ५ हजार ४९९ फैसला भेटिएको सर्वोच्च अदालतका प्रकाशन शाखाका सम्पादक नगेन्द्र केशरी पोखरेल बताउँछन्। ‘त्यसमध्ये २ हजार ५६८ फैसला उतार भइसकेको छ। यसलाई जतिसक्दो चाँडो सिध्याएर सार्वजनिक गर्छौँ,’ उनी भन्छन्।

 नगेन्द्र दिनेशराज पन्तको काम गर्ने शैलीबाट प्रभावित छन्। 

मसिना अक्षरहरू खुट्याउन जो कोहीलाई त झिँजो लाग्नसक्छ। तर उनी आफूले तोकेको समयमा ध्यानमग्न भएर औँलाहरूलाई दौडाइरहेका हुन्छन्। 

‘दिनेशराज सर हुनुभएकैले राम्रोसँग काम भइरहेको छ,’ नगेन्द्र भन्छन्। 

नगेन्द्रका अनुसार सर्वोच्चले गरेको यो काम ऐतिहासिक महत्त्वको हो। ‘ऐतिहासिक महत्वको काम आफ्नो नेतृत्वमा गर्न पाउनु दिनेश सरको लागि पनि खुसीको कुरा हो। र उहाँजस्तो व्यक्तित्वबाट यो काम गराउन पाउनु सर्वोच्चको लागि झन् गौरवको कुरा हो,’ नगेन्द्र भन्छन्। 

प्रकाशित मिति: बिहीबार, फागुन १८, २०७९  १०:४२
  • #दिनेशराज पन्त
  • #सर्वोच्च अदालत
  • #प्रधानन्यायालय
  • #हरिप्रसाद प्रधान

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
समर्पण श्री
लेखकबाट थप
जब माओत्सेलाई ‘दयारानी’को फेरि माया लागेर आयो
‘हल्‍कारा’को पात्रले खाने खैनी, जसले महेशलाई निकै वर्षसम्म सतायो
किन पलायन हुँदैछन् नेपाली डाक्टर?
सम्बन्धित सामग्री
दशक ७० मा राजनीति : संविधान, नाकाबन्दीदेखि संसद् विघटनसम्म नेपालले राजनीतिक रुपमा यो दशक कसरी पार गर्‍यो? कस्ता उतारचढाबहरू बेहोर्नुपर्‍यो? त्यसको आकलन गर्न सहज हुने गरी नेपाल लाइभले यस दशकका... मंगलबार, चैत २८, २०७९
०८ सालयताका प्रधानन्यायालयको फैसला उतारिरहेका दिनेशराज पन्त अक्षरहरू ‘गुँथिए’ झैँ लाग्ने पुराना नेपाली कागज टेबलमा राखिएका छन्। हत्तपत्त ठम्याउन नसकिने शब्दहरूलाई उनी पावरवाल चस्माको सहारामा ह... बिहीबार, फागुन १८, २०७९
बबई पुल कसका कारण भयो अलपत्र? सर्वोच्च पुग्यो पप्पु, सडक विभाग नयाँ बोलपत्रको हिम्मत नै गर्दैन पप्पु कन्स्ट्रक्सन प्रालिले निर्माण गरेको उक्त पुल भासिनुमा सडक विभाग निर्माण कम्पनीलाई दोष दिएर पन्छिँदै आएको छ भने निर्माण कम्पनील... सोमबार, फागुन १५, २०७९
ताजा समाचारसबै
विपद प्रभावितलाई  तत्काल उद्धार र राहत सामग्री दिन सांसदहरुको माग मंगलबार, असार २४, २०८२
त्रिशूली नदीमा फसेका २ जनाको हेलिकप्टरबाट उद्धार (भिडियो) मंगलबार, असार २४, २०८२
धेरैजसो कम्पनीको मूल्य बढे पनि घट्यो नेप्से परिसूचक मंगलबार, असार २४, २०८२
महिला फुटबल टोलीका मुख्य प्रशिक्षक प्याट्रिक डि वाइल्डको असन्तुष्टिका बारेमा ध्यान दिनुपर्छ : प्रकाशमान सिंह मंगलबार, असार २४, २०८२
१ करोड ४४ लाखसहित चिनियाँ नागरिक पक्राउ मंगलबार, असार २४, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
नेपाल लाइभ समाचार, असार 23 #live
नेपाल लाइभ समाचार, असार 23 #live सोमबार, असार २३, २०८२
नेपालमा जन्मिएर मात्र नेपाली हुँदैनौं, नेपाल नै हामीभित्र हुनुपर्छ: पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह (भिडियो)
नेपालमा जन्मिएर मात्र नेपाली हुँदैनौं, नेपाल नै हामीभित्र हुनुपर्छ: पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह (भिडियो) सोमबार, असार २३, २०८२
नेपाली महिला फुटबल टोली स्वदेश फिर्ता(भिडियो)
नेपाली महिला फुटबल टोली स्वदेश फिर्ता(भिडियो) सोमबार, असार २३, २०८२
नेपालको सक्रिय उपस्थीतिले अन्तराष्ट्रिय मञ्चमा नेपालको छवि उच्च भएको छ : प्रधानमन्त्री ओली (भिडियो)
नेपालको सक्रिय उपस्थीतिले अन्तराष्ट्रिय मञ्चमा नेपालको छवि उच्च भएको छ : प्रधानमन्त्री ओली (भिडियो) सोमबार, असार २३, २०८२
देशभरका अस्पतालमा आकस्मिकबाहेकका सेवा ठप्प(भिडियो)
देशभरका अस्पतालमा आकस्मिकबाहेकका सेवा ठप्प(भिडियो) सोमबार, असार २३, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
जसपाका फरार नेता भन्छन्– मधेश एक दिन नेपालबाट अलग हुनेछ सोमबार, असार २३, २०८२
यी हुन् ‘कुलिङ पिरियड’ बबण्डरको छानबिन गर्ने समितिका सदस्यहरू सोमबार, असार २३, २०८२
हिमताल फुटेर रसुवामा बाढी आएको आशंका मंगलबार, असार २४, २०८२
१५ लाख धेरौटी तिर्न नसकेपछि युनुस अन्सारी कारागार चलान सोमबार, असार २३, २०८२
रसुवामा बाढी‍ : १८ जना सम्पर्कविहीन, ९ जनाको उद्धार मंगलबार, असार २४, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
विश्व सेतो दुबी दिवस : रोग छालाको, प्रश्न चेतनाको नेपाल लाइभ
प्रिय दाई गुटबन्दीको अन्त्य गरी लोकप्रिय पार्टी बनाउन योगदान दिनुहोस् ! ई. विश्वराज काफ्ले
खोपको महत्व र बालबालिकाको स्वास्थ्य सुरक्षामा हाम्रो भूमिका नेपाल लाइभ
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
लगातार बढ्दै सेयर बजार ,परिसूचक २८ अङ्कले बढ्दा ७ अर्बको कारोबार मंगलबार, असार १७, २०८२
यू-१६ इस्ट जोन कप : नेपालले उपाधीका लागि सिंगापुरसँग भिड्ने बिहीबार, असार १९, २०८२
अध्यादेशमार्फत नियुक्त ५२ जनाकै पद जोगियो,  बहुमतले नियुक्ति सदर (पूर्णपाठ) बिहीबार, असार १९, २०८२
उडानमै यात्रीको आइफोन चोरी भएपछि 'फ्लाइट क्रु'का सबै जना निलम्बित मंगलबार, असार १७, २०८२
समिति सभापति र सचिवले राजीनामा नगरेसम्म समिति बैठक चल्दैन : सापकोटा मंगलबार, असार १७, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्