दाङ- २ : ‘डिफेन्डिङ च्याम्पियन’ महरा र प्रभावशाली पोखरेल

निर्वाचन विशेष

राजनीतिक ब्यूरो मंगलबार, साउन ३१, २०७९ ०७:४२

काठमाडौं- २०७४ सालमा वाम गठबन्धन बनाएका एमाले र माओवादी केन्द्रलाई बाँडफाँटमा सकस भएकोमध्ये एक क्षेत्र हो- दाङ-२। त्यहाँ एमालेबाट शंकर पोखरेल र माओवादी केन्द्रबाट कृष्णबहादुर महरा आकांक्षी थिए। पोखरेल एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीनिकट र महरा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड' निकट भएका कारण त्यो आकांक्षा प्रतिष्ठाको लडाइँमा परिवर्तन भएको थियो।

अन्तिममा महराले प्रतिनिधि सभातर्फ टिकट पाए। जिते र सभामुख बने। पोखरेल प्रदेश सभा अन्तर्गत दाङ- २ (१) बाट विजयी भए। लुम्बिनी प्रदेशको मुख्यमन्त्री बने। दुवैले आफ्नो पूर्ण कार्यकाल बिताउन भने पाएनन्।

यसबीचमा एमाले र माओवादी केन्द्रबीच एकता भएर पनि विभाजन भइसकेको छ। र, दुवैको आँखा फेरि दाङ-२ मै परेको छ। यतिबेला पार्टीगत रुपमा प्रतिस्पर्धा गर्न कठिन छैन। तर, राजनीतिक समीकरणदेखि दुई पार्टीको प्रभावमा समेत उल्लेखनीय परिवर्तन आएको सन्दर्भमा यी दुई नेताबीचको प्रतिस्पर्धा भने रोचक नै हुनेछ।

महराले २०४८ मा रोल्पा- २, २०६४ मा दाङ-३, २०७० मा रोल्पा-१ र २०७४ मा दाङ-२ बाट प्रतिस्पर्धा गरेका थिए। सबै निर्वाचनमा उनी विजयी भएका थिए। पोखरेलले भने २०५१ मा दाङ- ३, २०५६ मा दाङ-३, २०७० मा दाङ-४ र २०७४ मा दाङ- २ (१) (प्रदेश सभा, लुम्बिनी प्रदेश) बाट प्रतिस्पर्धा गरेका थिए। २०५६ र २०७० मा पराजित भएका थिए। २०६४ मा भने उनी समानुपातिक तर्फबाट निर्वाचित भएका थिए। उनले प्रतिस्पर्धा गर्दै आएको दाङ- ३ र दाङ-४ मिलाएर २०७४ देखि दाङ-२ बनेको थियो।

अहिले दाङ-२ अन्तर्गत बंगलाचुली गाउँपालिकाका सबै वडाहरु, घोराही उपमहानगरपालिकाको वडाहरु ४, ६, ७, ८, ९, १०, ११, १२, १३, १४, १५, १६, १७, १८ र १९ तथा तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका वडाहरु १६, १७, १८ र १९ पर्छन्। सबै गरी यो निर्वाचन क्षेत्रमा तीन पालिकाका २७ वटा वडाहरु पर्छन्।

गत वैशाख ३० मा सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा दाङ-२ अन्तर्गत पर्ने २७ वटा वडाहरुमध्ये एमालेले ११, कांग्रेसले १० वटा, माओवादी केन्द्रले ५ वटा र स्वतन्त्रले एउटा वडाको अध्यक्ष जितेका छन्। ती सबै वडामा एमालेका अध्यक्षहरुले प्राप्त गरेको एकीकृत मत बढी छ। त्यहाँ एमालेले ३३ हजार ५९३, कांग्रेसले २३ हजार ३०१, माओवादी केन्द्रले १० हजार ४७८, राप्रपाले ३ हजार २६४ र एकीकृत समाजवादीले २ हजार ९४२ मत पाएका छन्। अन्य विभिन्न पार्टी र स्वतन्त्र उम्मेदवारहरुको मत भने ४ हजार ३९२ मत पाएका छन्।

सबै पार्टीले एकल प्रतिस्पर्धा गरेमा र स्थानीय तहको निर्वाचनकै मतदान 'ट्रेन्ड' रहेमा एमालेका उम्मेदवारका रुपमा पोखरेलले सहजै जित निकाल्न सक्ने देखिन्छ। तर, सत्ता गठबन्धन आबद्ध दलहरुले तालमेल गरेमा भने पोखरेललाई कठिन हुनसक्छ। किनकि, त्यस क्षेत्रमा कांग्रेस, एमाले र माओवादी केन्द्रले पाएको एकीकृत मत ३६ हजार ७२१ छ। तर, एमालेले राप्रपासँग गठबन्धन गर्ने सम्भावना उच्च छ। राप्रपामा मत खसाल्ने मतदाताले पोखरेललाई मत दिएमा उनको पक्षमा ३६ हजार ८५७ मत देखिन्छ। जुन मत सत्ता गठबन्धनको भन्दा बढी हो।

स्थानीय तहको निर्वाचनको परिणामले एउटा संकेत दिने भएपनि त्यसकै आधारमा जित हार आकलन गर्न सकिँदैन। खासगरी दुई प्रभावशाली व्यक्तिबीच प्रतिस्पर्धा भइरहँदा उनीहरुको व्यक्तित्वदेखि पार्टीभित्रका गुट र विगतका तीतोपीरोले पनि भूमिका खेल्छन्।

दाङमा महराको प्रभाव राम्रै छ। त्यसैले पनि उनी बीचमा रोल्पाबाट उम्मेदवार भएका भएपनि पुनः दाङ नै फर्किएका थिए। त्यहाँ उनले जित्दै पनि आएका छन्। तर, यसबीचमा उनको सार्वजनिक प्रभाव भने घटेको छ। सभामुखबाट राजीनामा दिनुपर्ने गरी लागेको आरोपले नै उनको छवि धेरै हदसम्म बिग्रिएको छ।

पार्टीभित्र पनि उनी जुझारु नेताको रुपमा देखिन छाडेका छन्। उनको घट्दो प्रभावको आकलन गरेरै हुनुपर्छ, गत चैतमा उनकै स्वकीय सचिव तथा दाङका नेता प्रमोद शर्मा एमाले प्रवेश गरेका थिए। त्यस्तै वैशाखमा माओवादी केन्द्रका दाङ इन्चार्ज जीवन गौतम पनि पार्टी परित्याग गरी एमाले प्रवेश गरेका थिए।

यही बीचमा पोखरेल भने पार्टीभित्र प्रभावशाली भएका छन्। गत महाधिवेशनमा उनी निर्विरोध महासचिव निर्वाचित भएका थिए। उनलाई भावी पार्टी अध्यक्षको रुपमा पनि हेर्न थालिएको छ। गत निर्वाचनपछि मुख्यमन्त्री हुँदा उनी कतिपय विषयमा आलोचित भएपनि प्रदेश राजधानी दाङमा ल्याउन सफल भए। त्यसलाई उनले निर्वाचनमा 'क्यास' गर्न सक्छन्।