फाइल तस्बिर
काठमाडौं- अनपेक्षित नतिजाका कारण ओलीले स्थानीय तहको चुनावपछि सार्वजनिक रुपमा राजनीतिक टिप्पणी गरेका छैनन्। तर, बुधबार आयोजित एमाले संसदीय दलको बैठकमा उनले निर्वाचन संक्षिप्त समीक्षा गरे। एमाले सांसदहरुका अनुसार पार्टीको हारलाई उनले नेतृत्वको 'कमजोरी'का रुपमा स्वीकारेका छैनन्। बरु यसलाई 'अन्तरघात' र 'खराब ट्रेन्ड' को संज्ञा दिएका छन्।
ओलीको भनाइ उद्घृत गर्दै नेकपा एमालेका नेता शेरबहादुर तामाङले स्थानीय चुनावमा पार्टीले प्रमुख पदमा उठाएका उम्मेदवारलाई मत नदिने खतरनाक प्रवृत्ति बढेको प्रतिक्रिया दिएका छन्। संसदीय दलको बैठकपछि सञ्चारकर्मीहरूसँग कुरा गर्दै नेता तामाङले भने, 'अहिले निर्वाचनमा पालिका हुन् वा वडा, तल्लो सेटमा पूरै मत दिने तर मुख्य पदमा मत नदिएको पाइयो। यो खतरनाक प्रवृत्ति कसरी हाम्रो पार्टीभित्र प्रवेश भयो यसबारेमा तल्लो तहसम्म गम्भिर समीक्षा हुनेछ।’
खण्डित आत्मविश्वास
नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई निर्वाचनअघि भेट्न पुग्ने एमाले नेताहरुले भन्थे, 'गठबन्धनले बिगार्ने भो।' यस्तो भन्दै आफूकहाँ पुग्नेहरुलाई उल्टै हप्काउँदै ओलीले भन्थे, 'जनताले सूर्यबाहेक अन्त भोट किन हाल्छन्?'
स्थानीय निर्वाचनको परिणाम अन्तिम चरणमा पुग्दा ओलीको यो आत्मविश्वास खण्डित भएको छ। गठबन्धनले बिगार्ने अनुमान गरेर आन्तरिक ब्रिफिङ गर्ने प्रदेश अध्यक्षहरु आंकडा नजिक छन्। गठबन्धन हुँदा २३ सिट जित्ने सुदूरपश्चिमले बरु २ बढाएर २५ पुर्याएको छ। कर्णालीले गठबन्धनका कारण १२ स्थान गुमाएर १५ मा सीमित हुने प्रक्षेपण ठ्याक्कै मिलाएको छ। यो ब्रिफिङ चैत ९ र १० गते काठमाडौंमा आयोजित केन्द्रीय कमिटी बैठकमा प्रदेश अध्यक्षहरुबाट भएको थियो।
भूगोलसँग जोडिएकका नेताहरुको यस्तो ब्रिफिङपछि पनि ओली भने रोकिएनन्। त्यसभन्दा अघि बढेर अध्यक्ष उनको अभिव्यक्ति हुन्थ्यो- 'यदि एउटा तराजुमा एकएक किलोका पाँचवटा ढक एकातिर राख्नुभयो, अनि क्विन्टलको ढक अर्कातिर राख्नुभयो भने के हुन्छ? नेकपा एमाले क्विन्टलको ढकजस्तो हो, गठबन्धन भनेका एकएक किलोका ढक जस्तो हो।'
२०७४ सालको निर्वाचनमा ४५ प्रतिशत पहिलो दल बनेको एमालेले यसपल्ट ६० देखि ७० प्रतिशत जित्ने ओलीको आकलन थियो। वैशाख ३० अघि आयोजित विभिन्न कार्यक्रममा उनले यो अभिव्यक्ति दोहोर्याइरहेका थिए।
ओलीको आंकलन मिलेन। नेकपा एमालेले बुधबारसम्म २ सय ३ पालिका जितेको छ भने २ पालिकामा अग्रता लिइरहेको छ। नेपाली कांग्रेसले एमाले भन्दा १ सय २० पालिका बढी जित्दै ३२५ पुर्याएको छ र तीनमा अग्रता कायम छ।
प्रदेश अध्यक्षको ब्रिफिङअनुसार नतिजा
चैतमा भएको एमाले केन्द्रीय कमिटी बैठकमा कर्णाली प्रदेश अध्यक्ष विनोद कुमार शाहले गठबन्धन नहुँदा बिगतको तुलनामा सिट संख्या बढेर २९ पुग्ने दाबी गरेका थिए। तर, गठबन्धन भएमा भने १२ वटा पालिका गुमाएर १५ मा झर्ने उनको विश्लेषण थियो। बैठकमा रिपोर्टिङ गर्दै उनले भनेका थिए, 'कर्णालीका ७९ पालिकामध्ये गठबन्धन नहुँदा २९ वटा पालिका जितिन्छ तर सत्ता गठबन्धन भएमा १५ वटामात्रै जित्ने स्थिति छ' उनले आकलन मिलेको छ। कर्णालीमा एमालेले १५ वटा पालिका जितेको छ।
यसैगरी सुदूरपश्चिम प्रदेशका अध्यक्ष दामोदर भण्डारीले एमाले अवस्था २०७४ सालको भन्दा राम्रो रहेको ब्रिफिङ गरेका थिए। उनले गठबन्धन नभएमा आफूहरुले ३८ पालिकाको नेतृत्व जित्ने बताएका थिए। ३० मा भने तीव्र प्रतिस्पर्धा हुने उनको भनाइ थियो। गठबन्धन भयो भने आफूहरुले २३ पालिकाको नेतृत्व जित्ने ४६ पालिकामा आफूहरु प्रतिस्पर्धी बन्ने तथ्यांक अघि सारेका थिए।
सुदूरपश्चिम प्रदेशका ८८ मध्ये ८७ स्थानीय तहको परिणाम सार्वजनिक भएको छ। नेपाली कांग्रेसले ४०, नेकपा (एमाले)ले २५ जितेको छ। गठबन्धनपछि पनि उनले अनुमान गरे भन्दा दुई पालिका बढी एमालेले जितेको छ।
अनुमान गरे वरपर रहेको अर्को प्रदेश हो गण्डकी। गण्डकी प्रदेश अध्यक्ष नवराज शर्माले बैठकमा पार्टी विभाजित भए पनि गण्डकीमा पार्टी बलियो नै रहेको बताएका थिए। एमाले यसअघि ३९ स्थानीय तहमा जित निकालेकोमा गठबन्धन नहुँदा केही सिट बढ्ने उनको दाबी थियो। सत्ता गठबन्धन कायम रहे १२ सिट गुम्न सक्ने उनको भनाइ थियो। तर एमालेले त्यहाँ उनले अनुमान गरेअनुसार क्षति बेहोरेन। यसपल्ट जम्मा ४ सिट गुमाएर एमालेले ३५ पालिका जितेको छ।
बागमती प्रदेशका अध्यक्ष केशव पाण्डेले रिपोर्टिङ गर्दै स्थानीय तहको चुनावमा गठबन्धन नहुँदा ८० सिट जित्ने दाबी गरेका थिए। गठबन्धन भएको अवस्थाको आंकलन उनले गर्न सकेनन्। बागमतीमा एमालेले २६ पालिकामा प्रमुख जितेर तेस्रो स्थानमा चित्त बुझाउनुपरेको छ।
प्रदेश १ का एमाले अध्यक्ष तुलसीप्रसाद न्यौपाने बैठकमा प्रदेशको अवस्थाबारे रिपोर्टिङ गरेका थिए। उनले पार्टी विभाजनपछि बेनको एकीकृत समाजवादीको असर न्यून रहेको दाबी गरेका थिए। उनको ब्रिफिङ जस्तै गठबन्धनले क्षति पुर्याए पनि विभाजनले हानी न्यून गरेको देखियो। एमालेले अहिलेसम्म ४७ स्थानीय तह जितेको छ।
मधेस प्रदेशका अध्यक्ष रामअवतार यादवले प्रदेशमा पार्टीको अवस्थाबारे रिपोर्टिङ गरेका थिए। तर मधेश प्रदेशमा राजनीतिक संक्रमणको स्थिति भएकाले शक्ति शन्तुलनको स्थिति ठोस अनुमान गर्न उनले सकेनन्। मधेश प्रदेशमा पार्टी प्रवेशको लहर चलेको र पहिलाको भन्दा अवस्थामा सुधार आएको उनको दाबी मिलेको छ। २०७४ सालमा मधेशमा पाचौं शक्ति बनेको एमाले यसपल्ट दोस्रो शक्ति भएको छ।
लुम्बिनी प्रदेशका अध्यक्ष राधाकृष्ण कँडेलले एक्ला-एक्लै प्रतिष्पर्धा ६५ स्थानीय तहमा जित निकाल्न सकिने दाबी गरेका थिए। तर अरु दलले गठबन्धन गरेको खण्डमा भने ४१ सिटमा खुम्चिने सम्भावना उनले सुनाएका थिए। एमालेको अनुमानले सवैभन्दा बढी धोका यही प्रदेशमा खाएको छ। जम्मा २७ वटा पालिका जितेको छ।
आत्मसमीक्षा गर्ने कि आशंका?
हरेक चुनावलाई परीक्षाका रुपमा लिएर त्यसबाट प्राप्त नताजाअनुसार पार्टी र पार्टी नेतृत्वले आफूलाई सच्याउन अपेक्षा गरिन्छ। प्राप्त नतिजाले एमालेलाई दोस्रो स्थानमा खुम्च्याएको छ। पार्टीले जित्दा पाउने जस पनि अध्यक्ष ओलीकै भागमा बढी पर्छ भने हार्दा अपजस पनि उनले बढी स्वीकार्नुपर्छ।
तर, एमालेले यो हारको वास्तविक कारण लुकाउन 'अन्तरघात'को लेप लगाउने सम्भावना बढेको छ। ओलीले बुधबार संसदीय दलको बैठकमा अन्तरघातका कारण हार्नुपरेको बताएका छन्। 'यसपल्ट धेरै ठाउँमा अन्तरघात भयो। माओवादी र समाजवादीमा भएन। कांग्रेसमा कम भयो। हाम्राले कताबाट सिके, समीक्षा हुन्छ,' ओलीले बैठकमा गरेको सम्बोधन उद्धृत गर्दै एक नेताले नेपाल लाइभसँग भने।
कतिपय ठाउँमा कारबाही प्रक्रियासमेत सुरु भइसकेको छ भने अन्य 'कारबाही गर्नुपर्ने' एमाले नेता खोज्ने 'फर्म्याट' तयार गरिएको छ। जुन ओरालो यात्रामा रहेको एमालेका लागि आत्मघाती कदम हो।
अन्तरघात भएको प्रमाणका रुपमा 'क्रस मतदान'लाई लिइएको छ। 'अहिले निर्वाचनमा पालिका हुन् वा वडा, तल्लो सेटमा पूरै मत दिने तर मुख्य पदमा मत नदिएको पाइयो। यो खतरनाक प्रवृत्ति कसरी हाम्रो पार्टीभित्र प्रवेश भयो यसबारेमा तल्लो तहसम्म गम्भिर समीक्षा हुनेछ’, ओलीको भनाइ उद्घृत गर्दै एक एमाले भने।
जबकी स्थानीय तहमा सैद्धान्तिक मात्रै होइन, 'व्यवहारिक' मतदान पनि उत्तिकै हुने देखिएको छ। साथै पार्टीले तय गरेका उम्मेदवारको क्षमतालगायतले पनि 'क्रस मतदान'मा योगदान गर्छन्।
केही महिनामै प्रदेश र प्रतिनिधि सभाको निर्वाचन हुँदैछ। एमालेले आफूलाई अझ बलियो रुपमा पेस गर्नका लागि शीर्ष नेतृत्वले आत्मसमीक्षा गर्नुपर्छ। तर, बुधबार ओलीले गरेको ब्रिफिङबाट आशंका गर्न थालिएको प्रतीत भएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
