काठमाडौं– सरकारले देशमा वैदेशिक मुद्रा क्रमशः घटेको र नेपाल श्रीलंकाको हातलमा पुगेको भन्दै सरकारको आलोचना भइरहेको बेला ११ खर्ब ७१ अर्ब बराबरको सञ्चिती रहेको जानकारी दिएको छ। अर्थमन्त्रालयमा सोमबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले उक्त जानकारी दिएका हुन्।
उनका अनुसार २०७८ असार मसान्तमा १३ खर्ब ९९ अर्ब तीन करोड बराबरको विदेशी सञ्चिती थियो। उनले भने,‘२०७८ असार मसान्तसम्म १३ खर्ब ९९ अर्ब तीन करोड रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिती १६.२ प्रतिशतले कम भइ २०७८ फागुन मसान्तसम्म ११ खर्ब ७१ अर्ब कायम हुने देखिएको छ। उक्त सञ्चिती करिब साढे ६ महिना वस्तु तथा सेवाको आयात धान्न पर्याप्त छ।’
यस्तै, उनले वस्तु आयातमा भएको उच्च वृद्धिका कारण व्यापार घाटा बढ्न गई अर्थतन्त्रमा दवाव सिर्जना भएको बताए। चालु आर्थिक वर्षको चैत्र २५ सम्म वस्तु आयात १४ खर्ब ५० अर्ब ७१ करोड बराबर भएको छ। यस्तै, निर्यात एक खर्ब ५९ अर्ब ७६ करोड बराबर पुगेको उनको भनाइ छ।
आयात र निर्यात अघिल्लो आर्थिक वर्षको सोहि अवधिको तुलनामा क्रमशः ३३.९ प्रतिशत र ७२.८ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ। फलस्वरुप, व्यापार घाटा बढेर १२ खर्ब ९० अर्ब ९६ करोड पुगेको छ। विश्व बजारमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यमा भएको वृद्धिले व्यापार घाटामा थप चाप पैदा गरेको उनले बताए।
विगत तीन वर्षको औसत मुद्रास्फीति ५.१८ प्रतिशत रहेकोमा चालु आर्थिक वर्षको पहिलो ८ महिनासम्मको औसत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ५.४ प्रतिशत रहेको छ।
पछिल्लो समयमा विश्व बजारमा कच्चा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य निरन्तर बढ्दै गएको कारण त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव नेपालको समग्र मूल्यस्तरमा परेकाले उपभोक्ता मुद्रास्फीतिलाई वाञ्छित सीमाभित्र राख्न थप उपायहरू अवलम्बन गर्नुपर्ने स्थिति रहेको उनले बताए।
यस्तै, चालु आर्थिक वर्षको फागुन मसान्तसम्ममा ६ खर्ब ३१ अर्ब १९ करोड बराबरको विप्रेषण आप्रवाह भएको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ४.९ प्रतिशतले विप्रेषण आप्रवाहमा कमी आएको हो। त्यस्तो आप्रवाह गत फागुनमा मात्रै ९१ अर्ब प्राप्त भएको छ। यसले विप्रेषण आप्रवाह बढ्दै जाने सङ्केत गरेको अर्थमन्त्रीले जानकारी दिए।
उनले पछिल्ला दिनमा नेपाल आउने पर्यटकको संख्यामा वृद्धि हुँदै गएको दाबी गरे। सन् २०२२ को मार्चसम्म नेपाल आउने पर्यटकको संख्या गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिको तुलनामा १३८.६५ प्रतिशतले वृद्धि भइ ७८ हजार ४४७ पुगेको जानकारी दिएका छन्। २०२२ को मार्चमा मात्र ४२ हजार ६ पर्यटक नेपाल भित्रिएका छन्। यसबाट अर्थतन्त्रमा सकारात्मक परिणाम हासिल हुने उनको विश्वास छ।
चालु आर्थिक वर्षको फागुन मसान्तसम्म वैदेशिक रोजगारीका लागि श्रम स्वीकृति (संस्थागत तथा व्यक्तिगत नयाँ र वैधानिकीकरण) लिने नेपालीको संखया ३६३ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ। सो अवधिमा दुई लाख २६ हजार ७०० नेपाली वैदेशिक रोजगारीमा गएको उनलेजानकारी दिए।
गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा यस्तो संख्या ७४.८ प्रतिशतले घटेको थियो। त्यसैगरी यस अवधिमा वैदेशिक रोजगारीमा जान पुनः श्रम स्वीकृति लिने नेपालीको संख्या १९२ प्रतिशतको उलेख्य वृद्धि भइ एक लाख ७८ हजार २६२ पुगेको छ। गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा यस्तो संख्या ६५.२ प्रतिशतले घटेको थियो।
चालु आवको फागुनसम्म उद्योग विभागमार्फत ३३ अर्ब ३८ करोड बैदेशिक लगानीको प्रतिवद्धता प्राप्त भएको छ। जुन गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ३१.३ प्रतिशतले बढी हो। २०७८ माघ मसान्तसम्म लगानी बोर्ड नेपालमार्फत ८२ अर्ब ४७ करोड बराबरको वैदेशिक लगानी स्वीकृत भएको छ।
सरकारले अनेकन प्रयास गरे पनि पूँजगित खर्च भने बढ्न नसकेको अर्थमन्त्री शर्माले जानकारी दिए। चालु आर्थिक वर्षको यही चैत्र २६ गतेसम्म सङ्घीय सरकारको कुल खर्च सात खर्ब ६८ अर्ब २५ करोड बराबर भएको छ। चालु आर्थिक वर्षको यस अवधिमा भएको खर्च गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिको भन्दा १४.२ प्रतिशतले बढी हो।
कूल खर्चमध्ये चालु खर्च छ खर्ब पाँच अर्ब ६३ करोड अर्थात् विनियोजनको ५६.८५ प्रतिशत र पुँजीगत खर्च र९७ अर्ब ६६ करोड अर्थात् विनियोजनको २५.८३ प्रतिशत रहेको छ।
त्यस्तै वित्तीय व्यवस्था अन्तर्गतको खर्च ६४ अर्ब ९७ करोड अर्थात् ३४.२९ प्रतिशत रहेको उनले जानकारी दिए। अघिल्लो आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा विनियोजित बजेटका आधारमा चालु खर्च ५४.३८ प्रतिशत, पुँजीगत खर्च २८.०८ प्रतिशत र वित्तीय व्यवस्थातर्फ ३३.३३ प्रतिशत मात्रै थियो।
यही चैत्र २६ गते सम्ममा राजस्व परिचालन अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा १५.९० प्रतिशतले वृद्धि भइ सात खर्ब ५० अर्ब ३४ करोड पुगेको छ। जुन राजस्व परिचालनमा बजेटले लिएको लक्ष्यको तुलनामा ६३.५६ प्रतिशत हो। यस अवधिमा कर राजस्व गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिको तुलनामा १४.९३ प्रतिशतले बढेर छ खर्ब ९० अर्ब ३५ करोड बराबर पुगेको छ। गैरकर राजस्व २८.४२ प्रतिशतले बढेर ५९ अर्ब ९९ करोड पुगेको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।