चुनावी तालमेलबाट कांग्रेस तर्किँदै, अलमलमा माओवादी र एकीकृत समाजवादी

राजनीति

वीरेन्द्र ओली शनिबार, चैत ५, २०७८ २०:४६

काठमाडौं– स्थानीय तह निर्वाचन नजिकिँदै जाँदा सत्ता गठबन्धनमा सहभागी दलहरुबीच चुनावी तालमेललाई लिएर फरक–फरक मत देखापर्न थालेको छ। गठबन्धनमा सहभागी नेपाली कांग्रेसभित्र चुनावी तालमेल गर्न नहुने मत बलियो हुँदै गएपछि नेकपा (माओवादी केन्द्र), नेकपा (एकीकृत समाजवादी) र जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)ले पनि दबाब बढाउन थालेका हुन्।

नेपाली कांग्रेस भित्रको नेता शेखर कोइराला पक्षबाट महामन्त्री बनेका गगन थापा, उपसभापति धनराज गुरुङलगायत नेताहरुले तालमेल गर्नै नहुने अभिव्यक्ति दिइरहेपछि गठबन्धनमा समस्या भएको हो। ती नेताहरुले कांग्रेस एक्लै प्रतिस्पर्धा गर्न समक्ष भएको भन्दै तालमेल विरोधी अभिव्यक्ति दिन थालेपछि माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी र जसपाका नेताहरु चिढिएका हुन्। अर्कोतिर, उनीहरु कांग्रेसलाई फकाउने प्रयत्न पनि गरिरहेका छन्।

कोइराला पक्षका नेताहरु कांग्रेसलाई चुनावी तालमेलभन्दा बाहिर पुर्‍याएर आफूहरु पार्टीभित्र प्रभावशाली रहेको सन्देश दिने रणनीतिमा छन्। त्यसले पार्टीभित्र देउवाले भनेको र चाहेको मात्रै हुँदैन भन्ने त स्थापित गर्छ नै, पार्टीभित्र दीर्घकालीन शक्ति सन्तुलनमा पनि प्रभाव पार्छ।

कांग्रेस उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काले चुनावी तालमेलका विषयमा आफूलाई जानकारी नै नभएको प्रक्रिया दिए। ‘सत्ता गठबन्धनमा सहभागी बैठकहरुमा म सहभागी हुने गरेको छैन। के–कस्ता घटनाक्रम विकास भएका छन्, थाहा छैन’, नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै उनले भने।

कांग्रेस भित्रको किचलोले सत्ता गठबन्धन समेत धरमराउन थालेपछि गत बिहीबार बिहान प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासँग माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवुकमार नेपालले भेटघाट गरेका थिए। प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा भएको छलफलमा देउवाले चुनावी तालमेलका विषयमा आफू सकारात्मक भए पनि पार्टीमा समस्या भएको अवगत गराएका थिए। भेटमा कांग्रेस नेता रामचन्द्र पौडेल पनि थिए। उनले चुनावी तालमेल गराउने विषयमा गम्भीर छलफल भएको बताए।

देउवासँगको भेटमा चिढिएका प्रचण्ड र नेपालले कांग्रेससँग तालमेल नभए विकल्प खोज्न सकिने चेतावनी दिएका थिए। चुनावी तालमेलमा कांग्रेस आफैं बाधक भएको निष्कर्ष निकाल्दै प्रचण्ड, नेपाल र जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादव असन्तुष्ट छन्।

‘हामीले आफ्नै पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले संसद् विघटन गरी प्रतिगमनको बाटोमा हिँडेपछि विपक्षी दलका नेतालाई प्रधानमन्त्री बनायौं। त्यो गुण देउवाजीले बिर्सिन मिल्दैन’, माओवादी केन्द्रका एक प्रभावशाली नेताले भने,‘यदि कांग्रेसले आफूलाई लगाएको गुण बिर्सिन्छ भने त्यसको मूल्य भोलि बेहोर्नुपर्ने हुन्छ।’

कांग्रेस चुनावी तालमेल गर्न तयार नभए आफूहरु एकल रुपमा चुनाव लड्न तयार भएको प्रचण्डनिकट केन्द्रीय सदस्य रामप्रसाद सापकोटा ‘दीपशिखा’ बताउँछन्। ‘चुनावी तालमेल दुवै पक्षलाई आवश्यकता भएपछि र दुवैलाई चित्त बुझेपछि मात्रै गरिन्छ’, उनले भने, ‘यदि कांग्रेसलाई तालमेल गर्न आवश्यक छैन र गर्दैन भने हामी एक्लै पनि चुनाव लड्न तयार छौं।’

चुनावी तालमेल माओवादीलाई मात्रै नचाहिएको बताउँदै सापकोटाले कांग्रेस, माओवादी, एकीकृत समाजवादी र जसपा लगायत दललाई पनि उत्तिकै आवश्यक भएको दाबी गरे। ‘एमाले, कांग्रेस, माओवादी लगायत सबै दललाई तालमेल चाहिएको छ। एक दलका विरुद्ध दुई दल मिल्छन् कि भन्ने सबैलाई डर छ’, सापकोटाले भने, ‘अहिले कांग्रेस, समाजवादी र जसपा लगायत दल मिलेर आफूलाई गाह्रो बनाउँछन कि भन्ने भएपछि एमालेलाई पनि तालमेल चाहिएको छ। नभन्नु अर्कै कुरा भयो।’

कांग्रेस गठबन्धन गर्ने विषयमा एक मत नहुनु र सो पार्टीबाट फरक–फरक मत सार्वजनिक भइरहँदा माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादी भने अलमलमा परेको देखिन्छ। त्यसैले आजकाल प्रचण्डले आफ्नो भाषणहरुमा गठबन्धनको भर परेर मात्रै नबस्न कार्यकर्तालाई सचेत गराउन थालेका छन्।

'गठबन्धनको भर परेर ढुक्कसँग नसुत्नुहोला। आफैं जित्ने गरी बनाइयो भने मात्रै गठबन्धन पनि कामकाजी हुन्छ। आफूले जित्ने तयारी नगरीकन गठबन्धनको भर गरियो भने भन्न सकिँदैन, भोलि बिहान के हुन्छ? त्यसकारण आफ्नो तयारी राम्रो गरौं। अनि मात्रै गठबन्धन पनि हामीलाई खोज्दै आउँछ', शनिबार सिन्धुलीमा आयोजित कार्यक्रममा उनले भनेका थिए।

गठबन्धन फुटाउने एमाले रणनीति असफल
नेकपा एमालेले पहिल्यैदेखि सत्ता गठबन्धन फुटोस् भन्ने चाहना राख्दै आएको छ। प्रतिनिधि सभाबाट एमसीसी अनुमोदन गराउन गठबन्धन फुट्नुपर्ने शर्त नै राखेको थियो उसले। चुनावमा आफू विरुद्धको गठबन्धन कायमै रहेमा आफूलाई अप्ठ्यारो पर्ने उसले बुझेको छ।

पाँच दलका विरुद्ध आफूले निर्वाचन जित्न कठिन हुने निष्कर्ष निकाल्दै एमालेले गठबन्धन फुटाउने प्रयास गर्दै आएको भए पनि सफल भने हुन सकेको छैन। एमाले अध्यक्ष ओलीले गठबन्धनको आलोचना गरिरहँदा गठबन्धन झन् कसिलो बन्ने गरेको अनुभूति पनि गरिरहेका उनको सम्बोधनबाट बुझ्न सकिन्छ।

एमाले प्रमुख सचेतक विशाल भट्टराईले एमाले पाँच दलीय गठबन्धन विरुद्ध एकल रुपमा लड्न समक्ष भएको जिकिर गरे। ‘कांग्रेसभित्र स–साना दलहरुलाई सिट बाँड्ने विषयमा एक मत छैन। कांग्रेस सभापति देउवालगायतका नेताहरु चुनावमा हारिन्छ कि भनेर हिनताबोधले ग्रसित छन्। प्रचण्ड र माधवलाई कुनै न कुनै शक्तिको आश्रय बिना यो देशको कुनै कुनाबाट चुनाव जित्न सकिँदैन भन्ने लागेको छ। उहाँहरुले कांग्रेसको बैशाखी नटेकी एक पाइला सार्न सक्ने अवस्था छैन’, नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै उनले भने, ‘एमालेको यति धेरै भय र त्रास छ कि कसै न कसैसँग नमिलेर चुनाव जित्न सकिँदैन भन्ने छ। त्यसैले यो गठबन्धन टिक्नुपर्छ। टिकाउनुपर्छ। एमाले एकल रुपमा चुनाव लड्न सक्षम छ।’