पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल : निर्माण सम्पन्‍नपछि सञ्‍चालनका लागि थप एक वर्ष कुर्नुपर्ने अवस्था आउँदै

पर्यटन-उड्डयन

काठमाडौं- पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणको काम अहिले ७० प्रतिशतको हाराहारीमा सम्पन्‍न भइसकेको छ। विमानस्थल निर्माण सम्पन्‍न गरिसक्नु पर्ने समय २०२१ को जुलाईसम्म हो।

सरकारले तोकिएकै समयभित्र सम्पन्‍न गर्दै आगामी आर्थिक वर्षबाट सञ्‍चालनमा ल्याउने बताउँदै आएको छ। विमानस्थल निर्माणको काम जुलाईसम्ममा नसकिए पनि यही वर्ष (२०२१) भित्र भने सम्पन्‍न हुने निश्चितजस्तै भएको छ।

विमानस्थल निर्माणको काम तोकिएको समयभन्दा छ महिना अगाडि नै सम्पन्‍न गर्ने ठेकेदारको लक्ष्यमा कोरोनाले असर पारेको थियो। यद्यपि, अहिले भौतिक संरचना निर्माणको काम सकेर फिनिसिङको काम भइरहेको छ।

तर, विमानस्थल सञ्‍चालनमा अवरोध गर्ने रिठ्ठेपानी डाँडो कटानको काम भने ढिला हुने देखिएको छ। डाँडो कटानीका लागि उक्त स्थानमा रहेको रुख कटानीमा वन तथा वातावरण मन्त्रालयले फास्ट-ट्रयाकबाट अनुमति नदिएर लामै प्रक्रियामा गर्नुपर्ने गरी स्वीकृत दिएको छ।

डाँडो कटान गर्नका लागि सरकारी अनुमतिमा ढिलाइ हुँदा विमास्थल निर्माण भए पनि उडानका लागि तयार हुन थप समय पर्खिनुपर्ने समय आउनसक्ने आयोजना सम्बद्ध नेपाल नागरिक उड्‍डयन प्राधिकरणअन्तर्गतको राष्ट्रिय गौरवका आयोजना प्रमुख प्रदीप अधिकारी बताउँछन्।

‘पोखरामा निर्माणाधीन क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अधिकांश भौतिक पूर्वाधारको बाहिरी संरचना निर्माण भइसकेका छन्। यन्त्र उपकरण जडान तथा फिनिसिङको काम बाँकी रहेको विमानस्थल व्यावसायिक उडानका लागि तयार हुन अब बढीमा ९/१० महिना लाग्‍नेछ,’ अधिकारीले नेपाललाइभसँग भने, ‘तर, डाँडो कटानीको काम ढिला हुने हुँदा विमानस्थल सञ्‍चालन गर्न केही समय कुर्नुपर्छ।'

इन्जिनियरिङ, प्रोक्युर्मेन्ट, कन्स्ट्रक्सन र फाइनान्सिङ (ईपीसीएफ) मोडालिटीमा चिनियाँ कम्पनीले विमानस्थल निर्माण गरिरहेको छ। विमानस्थल निर्माणमा २३ अर्ब रुपैयाँ खर्च हुनेछ। त्यसबाहेक पनि जग्गा मुआब्जामा प्राधिकरण थप रकम खर्च गरेको छ।

विमानस्थलमा एकतर्फी मात्र उडान तथा अवतरण एप्रोच गर्नुपर्ने बाध्यात्मक अवस्था छ, जुन रिठ्ठे डाँडोपट्टीबाट हो। ‘यही डाँडो कटानका लागि भन्दै विमानस्थल निर्माण आयोजना, नेपाल नागरिक उड्‍डयन प्राधिकरण तथा पर्यटन मन्त्रालयले द्रूतमार्ग खोजेका थिए। तर, वन तथा वातावरण मन्त्रालयले पूरक वातावारणीय प्रभाव मूल्यांकन गरेर मात्रै कटानी गर्न स्वीकृति दिएको छ। जसका कारण विमानस्थल सञ्‍चालन समय लम्बिने प्राधिकरण महानिर्देशक राजन पोखरेल बताउँछन्। ‘फास्ट-ट्रयाकबाट रुख काट्ने निर्णय गराउँदै डाँडा कटानी गर्नुपर्छ,’ पोखरेलले भने, ‘यसका लागि पुन: नयाँ तवरबाट निर्णय गराउने तयारी भइरहेको छ।’

डाँडामा रहेका ६०० वटा रुख काट्नुपर्ने प्राधिकरणको ठहर छ। प्राधिकरणले सोहीअनुसार प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई समेत 'ब्रिफिङ' गरेको थियो। प्रधानमन्त्रीले पनि प्राधिकरणको प्रस्तावअनुसार काम हुने प्रतिबद्धता जनाएका थिए। तर, वन तथा वातावरण मन्त्रालयले पूरै प्रक्रिया पूरा गरेर मात्रै काम गर्न दिने गरी मन्त्रिपरिषद्‍बाट निर्णय गराएको छ।

यस्तो छ निर्णय:

विमानस्थल सञ्‍चालनमा अवरोध खडा हुने डाँडामा रहेको रुख कटानी गर्न फास्ट-ट्रयाकबाट आदेश दिन सहमति भएको अवस्थामा वन मन्त्रालयले पहिलेकै अवस्थामा पुर्‍याउँदा समस्या उत्पन्‍न हुने अवस्था आएको प्राधिकरणको तर्क छ।

वन मन्त्रालयले रुख कटानका लागि प्राधिकरणले पूरक वातावरणीय परीक्षण अध्ययन गराउनुपर्ने र सो अध्ययन रिपोर्ट स्वीकृत भएपछि मात्र रुख कटाउन गर्नुपर्ने प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्‍मा लगेको थियो। सोही आधारमा निर्णय भएपछि पूरक ईआईए गरेर मात्र रुख काट्नुपर्ने भएको मन्त्रिपरिषद्‍को निर्णयमा उल्लेख छ।

कुनै पनि आयोजना निर्माणको क्रममा थप वन, जंगल तथा क्षेत्रफल उपयोग गर्नुपर्ने भएमा पूरक ईआईए गर्नुपर्ने कानुनी व्यवस्था छ। यसरी पूरक ईआईए गर्दा ईआईए गर्दाको जस्तै समय र प्रक्रिया आवश्यक पर्ने भएकाले त्यसका लागि नै कम्तीमा एक वर्षको समय लाग्‍ने प्राधिकणको भनाइ छ।

रुख तथा डाँडो कटानी छ महिनाभित्रै गर्न संसदीय समितिले दिएको निर्देशनसमेत वन तथा वातावारण मन्त्रालयले उल्टाउँदै सबै प्रक्रिया पूरा गरेर काम गर्नुपर्ने गरी निर्णय गरेको हो।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।