काठमाडौं- प्रतिनिधि सभा विघटन गरेर ‘प्रतिगमन’ निम्त्याएको बालुवाटारलाई निर्णय सच्याउन शान्तिपूर्ण दबाब दिएको नागरिक आन्दोलनमा प्रहरीले चरम दमन गरेको छ।
सोमबार भएको प्रहरी दमनलाई नागरिक अगुवाले ‘शासकले औकात’ देखाएको टिप्पणी गरेका छन्। प्रतिनिधि सभा विघटन विरुद्ध माइतीघरमा सडक प्रदर्शन गरिरहेको नागरिक आन्दोलन सोमबार बालुवाटरको गेटमा पुग्ने प्रयत्नमा थियो। प्रहरीले बालुवाटारको गेटमा पुग्न त दिएन नै, चरम दमनमा पनि उत्रियो।
नागरिक आन्दोलनलाई विभिन्न क्षेत्रमा स्थापित नागरिकले अगुवाई गर्दै आएका छन्। यसअघि माइतीघर केन्द्रित आन्दोलनलाई बालुवाटारको मुल गेटमा पुग्ने लक्ष्य थियो। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई प्रतिनिधि सभा विघटन सच्याउन दबाब दिने ध्येय थियो।
कमलपोखरीबाट शुरू भएको मार्च कृष्ण पाउरोटी–हात्तीसार–नागपोखरी–नक्साल हुँदै भाटभटेनी पुग्यो। लेखक खगेन्द्र संग्रौला, पत्रकार नारायण वाग्ले र अधिकारकर्मी मोहना अन्सारी ब्यानरसहित मार्चको नेतृत्व गरिरहेका थिए। भाटभटेनी पुगे लगत्तै ठूलो संख्यामा परिचालित प्रहरीले आन्दोलनकर्मीलाई रोके।
पिपलको फेदलाई मञ्च बनाएर कोण सभा भाटभटेनीमै शुरू भयो। कोण सभाको शुरूआत लेखक तथा साहित्यकार युग पाठकले गरे। प्रारम्भमा ‘वुमन फर पोलिटिक्स’का युवतीहरुले ‘प्रतिगमन’ विरुद्ध सामूहिक आवाज निकाले। राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगकी पूर्व सदस्य मोहना अन्सारीले बालुवाटार छिर्न प्रहरीले नदिएपछि सुरक्षाकर्मीलाई प्रश्न गरिन्, ‘तपाईंले प्रधानमन्त्रीलाई सुरक्षा दिइरहनुभएको छ कि हामी नागरिकको?’ अन्सारी पछि सांकेतिक प्रस्तुतीमार्फत् प्रदीप देवानले प्रतिनिधि सभा विघटन विरुद्ध आवाज घन्काए।
चिकित्सा क्षेत्रको सुधारका अभियन्ता डा. गोविन्द केसी प्रधानमन्त्री ओलीप्रति आक्रामक देखिए। प्रधानमन्त्रीलाई सडकको आवाज सुन्न बाध्य पारिने उनले दृढता देखाए। अघिल्ला नागरिक आन्दोलनमा सडक प्रर्दशनमा नदेखिएका लेखक संग्रौलाको बोल्ने पालो आयो। उनले आफू बोल्न भन्दा पनि नारायण वाग्लेको भाषण सुन्न आएको बताए।
उनले बोल्ने क्रममा माइकले पटक–पटक धोका दिएपछि भने, ‘माइकले धोका दिनुपनि प्रतिगमनकै कारण हो।’ प्रर्दशनमा सहभागी सबै गलल्ल हाँसे। ओलीको ‘प्रतिगमन’लाई घुँडा टेकाएर मात्रै नागरिक आन्दोलनले विश्राम लिने संग्रौलाको दाबी थियो।
संग्रौलाले सर्वाधिक सुन्न चाहेका पत्रकार वाग्लेको बोल्ने पालो आयो। पटक–पटक आन्दोलन गरेर लोकतन्त्र ल्याएपछि फेरि लोकतन्त्रकै लागि लड्नु परेकोप्रति वाग्लेले चिन्ताप्रकट गरे। प्रधानमन्त्री ओलीले लिएको निर्णय फिर्ता नगरी आन्दोलनले विश्राम नलिने उनको पनि दाबी थियो।
पार्टी भित्रबाट अविश्वासको प्रस्ताव आउन लागेपछि संसद विघटन गरेको प्रधानमन्त्रीको दाबीलाई वाग्लेले खारेज गरे। ‘नाङ्गै खुट्टा बालकोट पठाउन खोजेकाले संसद विघटन गरिएको रे’, प्रधानमन्त्रीलाई वाग्ले प्रश्न गरे, ‘नाङ्गो खुट्टा हिँड्नेले ल्याएको लोकतन्त्र हो। नाङ्गै खुट्टा बालकोट जान किन नहुने?’
प्रधानमन्त्रीसँग रुष्ट वाग्लेले निकटको विगत स्मरण गराउँदै भने, ‘नारायणहिटीबाट खुरुक्क पूर्वराजा नागार्जुन जान हुन्छ भने ओली बालकोट जान किन नहुने?’
कार्यक्रमका अन्तिम वक्ता थिए वाग्ले। उनी बोली टुंगाउने क्रममै थिए। धेरैलाई लागेको थियो– आजको प्रर्दशन सकियो। तर, सहभागीले सोचें जस्तो रहेन। उत्तरदिशातिर रहेका सुरक्षाकर्मीलाई आश्वस्त पार्दै वाग्ले भने, ‘हाम्रो आन्दोलन शान्तिपूर्ण हो। हामी बालुवाटार गेटसम्म पुगेर शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्छौं।’
वाग्लेको बोली फुट्नासाथ माहोलमा पूरै परिवर्तन भयो। प्रर्दशनकारी अघि बढे। सुरक्षाकर्मी र प्रर्दशनकारीबीच घम्साघम्सी भयो। आन्दोलनकारी थोरै अघि बढे। युवापुस्ता प्रहरीको बार हटाएर तीव्र गतिमा अघि बढ्दै थियो। प्रहरी दमनमा उत्रियो। प्रर्दशनकारीमाथि प्रहार शुरू गर्यो। तितरबितर र भागाभाग भयो। नागरिक अगुवाहरु संग्रौला, वाग्ले, पाठक, अन्सारी, महेश मास्के, सञ्जिव उप्रेती, तुलनारायण साह लगायतका प्रहरीको लाठी प्रहारबाट भागाभागमा परे।
तितरबितर भएकालाई एकत्रित गर्दै सडकमा शान्तिपूर्ण धर्र्ना दिने वाग्लेले सुरक्षाकर्मीलाई जानकारी गराए। ५÷७ जना सडकमा बस्ने तयारी गर्दैै थिए। प्रहरी आक्रमणमा फेरि उत्रियो। प्रर्दशनकारीलाई दमन गर्न ‘वाटर क्यानन्’ तैनाथ थियो।
पानीको फोहोरा छुट्यो। पानीको फोहोराले आन्दोलनकारी बाटोमै ढल्न थाले। आन्दोलन शान्तिपूर्ण हुने बताउँदै वाग्लेबीच सडकमा के पुगेका थिए, उनलाई लक्षित गर्दै प्रहार गरियो। शक्तिशाली पानीको फोहोराले बीच बाटोमा वाग्ले ढले। केहिबेरको आरामपछि उनी उभिने सक्ने भए।
प्रर्दशनकारी र सुरक्षाकर्मीबीच घम्साघम्सी जारी थियो। प्रहरीले आन्दोलनकारीलाई लखेट्दै भाटभटेनीसम्म ल्याइपुर्यायो। पानीले निथ्रुक्क भिजेका वाग्ले भाटभटेनी आइपुगे। सडकको किनारामा अलिकति अग्लो स्थानमा उक्ले। प्रर्दशनकारीलाई सम्बोधन गर्दै भने, ‘जनआन्दोलन ३ शुरू भयो।’ शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा प्रहरी हस्तक्षेप विरुद्ध उनको आक्रोश थियो।
नागरिक आन्दोलनका अगुवाहरुले दिएको जानकारी अनुसार एकजना गम्भीर घाइते भएका छन्। टाउकोमा गम्भीर चोट लागेका निर्गराज जैसी बेहोस भएपछि शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जमा भर्ना गरिएको छ।
आन्दोलनमा परेर घाइते हुने अन्यमा कुलदिप शर्मा, जनक ढुंगाना, सुरज तामाङ, यादव ढुंगाना, सुरज तामाङ, सम्राट थापा, किरण श्रेष्ठ र गोविन्द भण्डारा छन्। ९ जना घाइते भएका छन् भने सम्पर्कविहीन तीन जना रहेको बताइएको छ।
नागरिक आन्दोलनकर्मीले सम्पर्कमा नआएकाहरु गिरफ्तार हुनसक्ने आशंका गरेका छन्। सम्पर्कविहीन रहेकामा विनोद शर्मा, मञ्जित श्रेष्ठ र कुशल श्रेष्ठ छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
