बत्ती गएको गयै

अर्थ समाचार

बत्ती गएको गयैप्राधिकरणको टालटुले जवाफ

हेमन्त जोशी मंगलबार, पुस १४, २०७७ २०:२७

काठमाडौं- नेपाल विद्युत प्राधिकरणले पूर्वजानकारी बिनै लगातार बत्ती काट्न थालेपछि आम उपभोक्ताले लोडसेडिङ ब्युँतिएको हो कि? भन्ने शंका गर्न थालेका छन्। पछिल्लो एक महिनायता सामाजिक सञ्जालमा हरेक दिनजसो उपभोक्ताका गुनासो आइरहेका छन्, ‘बिना जानकारी झ्याप्प-झ्याप्प बत्ती जान थाल्यो। के नेपाल विद्युत प्राधिकरणबाट कुलमान घिसिङ बाहिरिएपछि लोडसेडिङ ब्युँतिएको हो?’

तत्कालीन ऊर्जामन्त्री वर्षमान पुनले प्राधिकरणमा निमित्त प्रबन्ध निर्देशकको जिम्मेवारी हितेन्द्रदेव शाक्यलाई दिएपछि लोडसेडिङको क्रम सुरु भएको देखिन्छ। तर शाक्यले भने कुनै पनि हालतमा लोडसेडिङ फेरि सुरु भएको भन्ने स्वीकार्न तयार छैनन्।

प्राधिकरणमा तत्कालीन कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङका पालासम्म प्राविधिक कारणबाहेक विद्युत कटौती थिएन। घिसिङले कुनै पनि हालतमा लोडसेडिङ नहुने बताउँदै आएका थिए। घिसिङकै पालामा लोडसेडिङ अन्त्य भएकाले उनलाई नै प्राधिकरणमा दोहोर्‍याउन व्यापक जनदबाब थियो। तर सरकारले उनलाई पुनर्नियुक्ति दिएन। हालसम्म कसैलाई पनि प्राधिकरण नेतृत्वको जिम्मेवारी दिएको छैन।

प्राधिकरणले अहिले काठमाडौं उपत्यकालगायत मुलुकभर घोषित\अघोषित कुनै पनि रुपमा लोडसेडिङ नगरिएको र गर्नुपर्ने अवस्थासमेत नरहेको दाबी गरेको छ। तर प्राधिकरणले विद्युत कटौती हुनुको पछाडि देखाएका सामान्य कारणहरुमाथि उपभोक्ताले विश्वास गरेको देखिँदैन।

प्राधिकरणका प्रवक्ता मदन तिम्सिनाका अनुसार विद्युत वितरण प्रणालीमा भइरहेको मर्मतसम्भार र मागअनुसार आपूर्ति व्यवस्थापनको सन्तुलन मिलाउँदा केही प्राविधिक कारणले बत्ती जान थालेको हो। ‘सुख्खायाममा वितरण प्रणालीमा बढी समस्या हुन्छ। पोल सार्ने, ट्रान्समिटर बदल्नेलगायतका काम पनि भइरहेका छन्। उपत्यकाको जुन क्षेत्रमा बत्ती काटिएको छ, त्यस क्षेत्रमा विद्युत लाइनको मर्मत सम्भारको काम चलिरहेको छ‚’ उनले भने।

अहिले विद्युत आपूर्ति अनियमित भएको विषयमा उपभोक्ताको गुनासो बढेको प्रवक्ता तिमिल्सिना स्वीकार्छन्। ‘गुनासो बढेका छन्। यस्ता गुनासो कमभन्दा कममा सीमित गर्नेगरी काम गरिरहेका छौं,’ उनले भने‚ ‘प्राधिकरणबाट पूर्वसूचना जारी गरिएन भन्ने पनि गुनासो छ। सम्बन्धित कार्यालयले विद्युत कटौतीसम्बन्धी सूचना दिएको हुनुपर्छ। वितरण प्रणालीमा तत्काल कुनै समस्या आएर बत्ती गएको बेला पूर्वसूचना दिन सक्ने अवस्था रहँदैन। समस्या आइसकेपछि तत्काल त्यसको समाधान गरिरहेका छौं।’

प्राधिकरणका अनुसार वितरण प्रणालीको मात्र समस्या नभई अहिले लोड व्यवस्थापन पनि उत्तिकै चुनौतीपूर्ण छ। गत आइतबार देशभरको अधिकतम विद्युत माग २ करोड ५२ लाख युनिट अर्थात् १ हजार ४ सय ५७ मेगावाट पुगेको थियो। जसमध्ये ३ सय ७६ मेगावाट विद्युत काठमाडौं उपत्यकामा मात्र खपत भएको प्राधिकरणको तथ्यांकले देखाउँछ। गतवर्ष यही मितिमा १ हजार २ सय ८८ मेगावाट विद्युत माग रहेको प्रवक्ता तिम्सिना बताउँछन्। सबैभन्दा बढी विद्युत खपत हुने बेलुकाको समयमा विद्युत माग अधिकतम बिन्दुमा पुगे पनि राती भने विद्युत माग साढे ६ सय मेगावाटसम्ममा झर्ने गरेको छ।

नेपाल विद्युत प्राधिकरणबाट ५ सय १० मेगावाट, निजी क्षेत्रबाट ३ सय २० मेगावाट र बाँकी भारतबाट आयात भइरहेको छ। गत आइतबारको तथ्यांकलाई आधार मान्ने हो भने ६ सय २७ मेगावाट विद्युत भारतबाट आपूर्ति भई विद्युत माग व्यवस्थापन भइरहेको छ।

माग-आपूर्ति असन्तुलन र कमजोर प्राविधिक संरचना मुख्य कारण भएको दाबी
नेपाल विद्युत प्राधिकरणले अहिले काठमाडौं उपत्यकामा भूमिगत प्रशारणलाइन निर्माणको काम गरिरहेको छ। यही भूमिगत प्रसारणलाइन निर्माण र ट्रान्सफर्मर परिवर्तनको काम गर्दा बत्ती काटिएको हो भन्ने मुख्य कारणका रुपमा देखाउँदै आएको छ। त्यस्तै, हिउँद लागेसँगै खोला तथा नदीमा पानीको बहाव घट्दा विद्युत उत्पादनमा कमी आएको छ। पछिल्लो समयमा करिब ६ सय मेगावाट विद्युत् अपुग रहेको नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले जनाएको छ। जुन विद्युत नेपालले भारतबाट आयात गरिरहेको छ।

सुख्खायामसँगै सुरु भएको हावाहुरीले विद्युत् प्रसारण तथा वितरण प्रणाली ट्रिपिङ हुँदा विद्युत् आपूर्तिमा समस्या हुने गरेको प्राधिकरणले देखाउने अर्को कारण हो। विगतका दिनमासमेत यस्तो ट्रिपिङ हुने गरे पनि त्यतिबेला लोडसेडिङ हुँदा उपभोक्ताले विद्युत् आपूर्तिमा समस्या आएको थाहा नै पाउँदैन थिए।

सडक तथा खानेपानी पाइप विस्तारका कारण भूमिगत केबलमा क्षति पुग्ने, पुराना भइसकेका पोल तथा टान्सफर्मर फेर्ने र सार्नुपर्नेलगायतका प्राविधिक कारणले पनि विद्युत कटौती भइरहेको प्राधिकरणले जनाएको छ। प्राविधिक समस्याका कारण कहीँ कतै केहीबेरसम्म विद्युत आपूर्तिमा अवरोध आएको अवस्थामा समेत यस्ता समस्या देखिनासाथ प्राधिकरणले तत्काल प्राविधिक टोली खटाएर समस्या समाधान गरी विद्युत आपूर्ति सुरु भइरहेको प्रवक्ता तिम्सिनाको जीकिर छ। साँझ र बिहान विद्युत खपत बढी गर्ने हिटर, वासिङ मेसिन, आइरन, पानी तान्ने पम्पलगायतका विद्युतीय उपकरण प्रयोगमा आउँदा विद्युत माग बढ्ने र वितरण प्रणालीमा यसको चाप देखिने गरेको छ।

ऊर्जामन्त्रीतर्फ पनि आशंका
ऊर्जा, जलश्रोत तथा सिंचाई मन्त्रालयमा टोपबहादुर रायमाझीले जिम्मेवारी सम्हालेपछि विद्युत आपूर्तिमा बढी समस्या देखिएको भन्दै उपभोक्ताहरुको गुनासो सामाजिक संजालमा आइरहेका छन्।

नयाँ मन्त्रीले कार्यभार सम्हाल्नु र अघोषित रुपमा विद्युत कटौती हुनुलाई कतिपयले लोडसेडिङ ब्युताउने खेल सुरु भएको भनेर विश्लेषणसमेत गर्रन थालेका छन्। आशंका र जिज्ञासासहितका यस्ता गुनासा काठमाडौं उपत्यकामा मात्र नभई बाहिरी जिल्लाबाट पनि आउन थालेका छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।