• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
बिहीबार, असोज ३०, २०८२ Thu, Oct 16, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
राजनीति

विज्ञहरुको सुझाब– सीमा विवाद सुल्झाउन प्रमाण जुटाउन लागौं

64x64
वीरेन्द्र ओली बुधबार, जेठ ७, २०७७  १५:००
1140x725

काठमाडौं– नेपालको कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरा क्षेत्रको सीमा विवाद सुल्झाउन यथेष्ट प्रमाण जुटाउन लाग्नुपर्ने सीमा विदहरुले सुझाव दिएका छन्। भारतले नेपालको के कति सीमा मिचेको छ भन्ने यकिन गरेर त्यो भूमि हाम्रो हो भन्ने स्वदेश तथा विदेशमा भएका प्रमाण संकलन गर्नतर्फ लाग्नु पर्ने बताएका हुन्।

नापी विभागका पूर्व महानिर्देशक पुण्यप्रसाद ओलीले कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरा लगायतको क्षेत्र समेट्ने गरी पूरा नक्सा जारी भएपछि संवाद गर्न प्रमाणहरु संकलन गर्न लाग्नु पर्ने बताए। ‘भारतले कब्जा गरेको भूमि नेपालको हो भन्ने तथ्य प्रमाणहरु धेरै छन्। सबै निकायबाट प्रमाणपत्रहरु संकलन गर्नु पर्यो’, ओलीले भने, ‘सबै प्रमणपत्र संकलन भएपछि संवादमा कुन कुन निकायबाट को को जाने व्यक्ति र संस्था छनोट गर्नु पर्छ। स्वच्छ पारदर्शी र क्षमतावान व्यक्ति छनोट गरेर पठाउनु पर्छ।’ 

नेपालको भूमी भारतले कब्जा गर्नुमा काठमाडौंसँग सञ्चार सम्बन्ध नहुनु नै मुख्य कारण भएको ओलीले बताए। ‘त्यो ठाउँमा आफै धेरै पटक हिँडेको छु। घुमेको छु । यातायातका लागि सडक भएन । अरु थुप्रै पूर्वाधार छैन । राज्यको उपस्थिति नै नहुँदा भारतले फकाएर त्यहाँ जनता आफ्ना पक्षमा पारेको हो’, ओलीले भने, ‘भारतले कब्जा गरेको भूगोल नेपालमा आइसकेपछि राज्यले त्यहाँका जनताको सेवा सुविधामा ध्यान दिनुपर्छ ।’ 

यस्तै त्रिभुवन विश्वविद्यालयका भूगोल विभाग पूर्वविभागीय प्रमुख प्रध्यापक नरेन्द्रराज खनालले भारतसँग संवाद गर्न प्रमाणहरु संकलनमा लाग्नु पर्ने बताए। ‘भारतले लामो समयसम्म नेपालको कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरा क्षेत्रलाई मिचेको थियो । सरकारले ठूलो साहस देखाएर नक्सा जारी गरेको छ’, खनालले भने, ‘अब नेपालले आफ्नो भूगोल फिर्ता लिन भारतसँग संवाद गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यो बेला नेपालले आफू कमजोर हुने गरी उपस्थित हुनु हुँदैन । बलियो हुनेगरी प्रमाण संकलन गर्न लाग्नु पर्यो।’ नेपालले आफ्नो भूमि फिर्ता लिन संवादबाहेक दोस्रो विकल्प नभएको खनालले स्पष्ट पारे ।

‘आफ्नो भूमि फिर्ता लिन अरु दबाबका कार्यक्रम संघर्षका कार्यक्रम गर्नु पर्यो भन्दै छन्, त्यो बाटो त्यति उचित होइन’, खनालले भने, ‘हामीले भएका सबै प्रमाणहरु संकलन गरेर हाम्रा यी प्रमाणहरु छन् । यस कारण त्यो भूमि हाम्रो भन्नु पर्छ । भारतले पनि आफ्ना तथ्य र प्रमाण ल्याउन संवाद हुन्छ त्यहीँबाट नेपालले आफ्नो भूमि प्राप्त गर्न सक्छ ।’ 

Ncell 2
Ncell 2

नेपालले केन्द्रीय तथ्याङक विभाग, नापी विभाग, नेपाल आर्मी र परराष्ट्र मन्त्रालय लगायत सरकारी कार्यालयबाट आफ्ना प्रमाणहरु जुटाउन सक्ने खनालले बताए ।  ब्रिटिस लाइब्रेरी लगायत अन्तराष्ट्रिय संघ संस्थाबाट समेत नेपालको भूमि हो भन्ने प्रमाण जुटाउन सक्ने उनको बुझाइ छ । ‘कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुराको भूमि मिचेपछि सामाजिक सञ्जालबाट कतिपय बौद्धिक व्यक्तित्वहरुले पनि प्रमाण सार्वजनिक गरेका छन्’, खनालले भने, ‘ती सामाजिक सञ्जालबाट आएका सत्य तथ्य प्रमाणपत्र भएमा संकलन गर्ने आधार बन्न सक्छ ।’

तर, सरकारले आफ्नो तर्फबाट प्रमाण जुटाउने काम कति गरेको छ भन्ने विषयमा सार्वजनिक नगरेको खनालले बताए । ‘हामीले भारतसँग संवाद गर्न के कति प्रमाण तयार छन् भनेर सोधेका थियौँ’, खनालले भने, ‘सरकारी निकायले राख्नुपर्ने यथेष्ट प्रमाण छन्, गोप्य राख्नु पर्ने भएकाले सार्वजनिक गर्न मिल्दैन भनेका छन् ।’

कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुराको जनसंख्या कति
बिस २०१८ सालमा स्थलगत रुपमा जनगणना गर्न गएका भैरव रिसालका अनुसार कालापनी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरामा १४ सयदेखि २ हजारको संख्यामा नेपाली भएको बताए । ‘कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरामा जाडो हुने भएकाले ६ महिना दार्चुला खलङ्गा बस्दा रहेछन्’, रिसालले भने, ‘हामी संयोगबस असार महिनामा जनगणना गर्न गएका थियौँ । ठ्याक्कै संख्या बिर्सें, ठूलो गाउँको रुपमा रहेको गुञ्जी, नापी र कुटीमा १४ सयदेखि २ हजारको संख्यामा बसोबास थियो ।’ 

प्रधानमन्त्री ओलीले तीन वर्षभित्र आफ्नो भूमि फिर्ता ल्याउने भने पनि तत्काल प्रक्रिया चाल्नु पर्ने रिसालले बताए । ‘अहिले महोल तातेको छ । मुद्दा उठेको बेला सरकार जाग्नु पर्छ’, रिसालले भने, ‘ढिलायो त बिलायो तत्काल भारतसँग संवाद गरेर प्रक्रिया थालनी गर्नु पर्छ ।’ 

यस्तै भूगोलविद नरेन्द्रराज खनालले कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरा क्षेत्रमा बसोबास गर्ने जनसंख्या ल्याउन नसके पनि घरधुरी संख्या स्टेलाइटबाट लिन सकिने बताए ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, जेठ ७, २०७७  १५:००
  • #सीमा_विवाद

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
वीरेन्द्र ओली
नेपाल लाइभका वरिष्ठ संवाददाता ओली राजनीतिक विषयमा रिपोर्टिङ गर्छन्।
लेखकबाट थप
सत्तारुढ दलबीच गठबन्धन हुँदा ६ महानगरमा कहाँ कसको सम्भावना?
सरकार र चुनावी गठबन्धनमा लोसपा जोडिने सम्भावना कति?
चुनावी तालमेलबाट कांग्रेस तर्किँदै, अलमलमा माओवादी र एकीकृत समाजवादी
सम्बन्धित सामग्री
अर्थमन्त्री खनाल र एसियाली विकास बैंकका अध्यक्षबीच भेट भेटमा दुईजनाबीच नेपालमा सञ्चालित परियोजनाको प्रगति, उपलब्धि र चुनौतीको बारेमा छलफल भएको यहाँस्थित राजदूतावासले जनाएको छ । बिहीबार, असोज ३०, २०८२
मधेशको मुख्यमन्त्रीमा लोसपा नेता जितेन्द्र सोनल नियुक्त प्रदेश प्रमुख सुमित्रा सुवेदी भण्डारीले उनलाई मुख्यमन्त्रीमा नियुक्त गरेकी हुन् । संविधानको धारा १६८ को उपधारा २ बमोजिम उनलाई मुख्यम... बुधबार, असोज २९, २०८२
ओलीको नेतृत्व नरहे एमालेसँग एकताको ढोका खुल्न सक्छ : प्रचण्ड धादिङको बेनिघाट रोराङमा आयोजित भेटघाटमा उनले केपी ओलीको नेतृत्व नरहे एमालेसँग एकताको ढोका खुल्न सक्ने बताए । उनले भने, ‘केपी ओली नेत... बुधबार, असोज २९, २०८२
ताजा समाचारसबै
अर्थमन्त्री खनाल र एसियाली विकास बैंकका अध्यक्षबीच भेट बिहीबार, असोज ३०, २०८२
आज यी तीन प्रदेशमा हल्का वर्षाको सम्भावना बिहीबार, असोज ३०, २०८२
टी–२० विश्वकप छनोट: ओमानमाथि ३८ रनको जित, शीर्ष स्थानमा नेपाल बिहीबार, असोज ३०, २०८२
कुशल भुर्तलको अर्धशतकमा ओमानलाई १५२ रनको चुनौतीपूर्ण लक्ष्य बुधबार, असोज २९, २०८२
ओमानविरुद्ध टस जित्दै ब्याटिङ रोज्यो नेपालले, टोलीमा एक परिवर्तन बुधबार, असोज २९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
दुर्गा प्रसाईको पत्रकार सम्मेलन
दुर्गा प्रसाईको पत्रकार सम्मेलन मंगलबार, असोज ७, २०८२
सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना
सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना सोमबार, असोज ६, २०८२
पशुपति क्षेत्र, आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुको अन्त्येष्टि गरिदै
पशुपति क्षेत्र, आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुको अन्त्येष्टि गरिदै मंगलबार, भदौ ३१, २०८२
नवनियुक्त मन्त्रीहरुको सपथ ग्रहण || LIVE
नवनियुक्त मन्त्रीहरुको सपथ ग्रहण || LIVE सोमबार, भदौ ३०, २०८२
जङ्गी अड्डा लाइभ, Gen Z
जङ्गी अड्डा लाइभ, Gen Z बिहीबार, भदौ २६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
ओमानविरुद्ध टस जित्दै ब्याटिङ रोज्यो नेपालले, टोलीमा एक परिवर्तन बुधबार, असोज २९, २०८२
ओमान क्रिकेट एकेडेमीमा सामोआविरुद्ध यूएईद्वारा छक्काको वर्षा, २२६ रनको विशाल लक्ष्य बुधबार, असोज २९, २०८२
नेपाल लगातार दोस्रोपटक टी-२० विश्वकपमा बुधबार, असोज २९, २०८२
राजस्थानको जैसलमेरमा एसी बसमा आगलागी, मृतकको संख्या २० पुग्यो बुधबार, असोज २९, २०८२
एकीकृत समाजवादीलाई एकतामा आउन ओलीको प्रस्ताव बुधबार, असोज २९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
जेन-जी क्रान्ति: उपलब्धि, अवसर, चुनौती र अबको उत्तरदायित्व अरुण क्षेत्री
नेपालमा मुख स्वास्थ्य संकट: लाखौँलाई असर गर्ने दन्त रोग किन रोक्न सकिएन? नेपाल लाइभ
युवा उमेरमै किन थाक्छ मन र मस्तिष्क? बर्नआउटको कारण र समाधान डा. प्रज्ञा सिंह
दुर्गमका कर्मचारीको सुरक्षा : चुनौती र समाधान नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
'सुरक्षित' नारा, 'असुरक्षित' वास्तविकता शनिबार, असोज ११, २०८२
जब हेल्थ क्याम्पमै पोस्टमार्टम गराउन खोजियो! शनिबार, भदौ १४, २०८२
प्रेम र आकर्षणको मध्यबिन्दुमा ‘देवयानी’ शनिबार, भदौ ७, २०८२
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
रोमाञ्चक खेलमा कतारविरुद्ध ५ रनले विजयी, सन्दीपको नाममा पाँच विकेट मंगलबार, असोज २८, २०८२
ओमानविरुद्ध टस जित्दै ब्याटिङ रोज्यो नेपालले, टोलीमा एक परिवर्तन बुधबार, असोज २९, २०८२
ओमान क्रिकेट एकेडेमीमा सामोआविरुद्ध यूएईद्वारा छक्काको वर्षा, २२६ रनको विशाल लक्ष्य बुधबार, असोज २९, २०८२
विश्वकप छनोट : रोमाञ्चक खेलमा यूएईविरुद्ध नेपाल एक रनले विजयी आइतबार, असोज २६, २०८२
यी हुन् हमासद्वारा रिहा गरिएका सात जीवित बन्धकहरू सोमबार, असोज २७, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्