स्केच साभारः न्युजलण्ड्री डट कम
मुम्बई–भारतका कार्यस्थलमा खटिएका पत्रकारहरुलाई कोरोना भाइरस संक्रमण भएको पुष्टि भएपछि देशभर चिन्ता छाएको छ। मुम्वईमै मात्र ५३ पत्रकारमा कोरोना भाइरस संक्रमण पुष्टि भएको छ। १६७ पत्रकारको परीक्षण गर्दा ५३ जनामा कोरोना पोजेटिभ देखिएको थियो।
यो खवर सार्वजनिक भएलगत्तै केही मन्त्री र राजनेताले समेत सामाजिक सञ्जाल ट्वीटरमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। भारतीय केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्रालयले सुचना सम्प्रेषण गर्ने पत्रकारहरु नै संक्रमित भएकोप्रति दुःख व्यक्त गरेको छ। नियमित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै स्वास्थ्य मन्त्रालयका सचिव लव अग्रवालले काम गर्दा बचाउको तरिका अवलम्वन गर्न आग्रह गरेका छन्। पत्रकारहरुलाई मास्क लगाउने र सामाजिक दुरी कायम गर्नेजस्ता उपाय अवलम्बन गरेर काम गर्न आग्रह उनले गरेका छन् ।
पत्रकारका दुःख
पत्रकारहरु ठूलो संख्यामा कोरोना भाइरस पोजेटिभ भएको पाइएपछि सञ्चार क्षेत्रमा पनि त्रास सिर्जना भएको छ। ‘हामीलाई बिरामी हुने डर छैन तर केही पत्रकारहरुलाई घरबाटै काम गर्दा जागीर जाने त्रास छ’ एक महिला पत्रकारले नाम गोप्य राख्न आग्रह गर्दै भनिन् ‘अव मीडियामा पत्रकारहरुको छनोट हुने छ जसमा घर बसेर काम गर्नेहरु बाहिरिनु पर्ने छ, यो उनीहरुको हितमा छैन।’
अर्का एक फोटो पत्रकारलाई पनि यस्तै डर छ। ‘मैले लकडाउन अवधिमा पनि काम गरेँ, कयौ स्थानमा रिपोर्टिङका लागि पुगँे, खतरामा पनि काम गर्नुपर्ने हुन्छ’ उनले भने ‘थाहा छैन कसरी मलाई यो संक्रमण भयो।’ आफूमा संक्रमण देखिएपछि उनले आफ्नो समूहमा बताए। तर उनीहरुले अचम्मलाग्दो प्रतिक्रिया दिएको ती फोटो पत्रकारको अनुभव छ।
मुम्वईमा कोरोना देखिएका पत्रकारहरु कैयौं प्रमुख च्यानलसँग आबद्ध छन्।
‘हामीमा कुनै पनि लक्षण थिएन, कोरोनाको खबर कभर गर्न हामी मुम्वईका कैयौं क्षेत्रमा गयौं’ उनले भने, ‘म कोरोनाको हट स्पट धरावी गएँ र केही ठूला मान्छे बसेको क्षेत्रमा पनि पुगेँ।’ उनले आफूले कैयौ मानिसको दुःख र पीडाको समाचार संकलन गर्दागर्दै र आफ्नो पूर्ण रुपमा ख्याल गर्दागर्दै पनि संक्रमित भएको बताए। केही च्यानलले रिपोर्टर, क्यामेराम्यान र फोटोग्राफरलाई समूहमा आउन प्रतिवन्ध लगाएका छन्।
‘लकडाउन सुरु भए पनि हामीजस्ता फिल्डमा काम गर्नेहरुलाई समूहमा आउन अनुमति थिएन’, एक पत्रकारले भने, ‘हामीलाई क्यामेरा र आवश्यक उपकरण दिइयो, पहिलो हप्ता काम गर्न भनियो र दोस्रो हप्ता बिदा दिइएको थियो ।’
अर्का एक पत्रकारले यसरी संक्रमित भएपछि चौतर्फी चिन्ता थपिएको बताए।
‘फिल्डमा काम गर्दागर्दै संक्रमित भयौं, अब हाम्रो परिवारका सदस्य चिन्तित छन्,’ ती पत्रकारले भने, ‘अब उनीहरुलाई के होला, कसले मद्दत गर्ला, यसरी संक्रमित भएपछि काममा नजानु विकल्प होइन त्यर्सैले अफिसले यी कुरा बुझ्नु जरुरी छ ।’
पत्रकारलाई कोरोना देखिएपछि सत्तारुढ दल भारतीय जनता पार्टीका नेता किरीट सोमैयाले उनीहरुको उपचारमा सहयोग गर्न र सबै पत्रकारको बिमा गरिदिन माग गरे। महिला तथा बाल कल्याणमन्त्री यशोमति ठाकुरले पत्रकारहरुलाई आफ्ना समस्या राख्न आग्रह गरेकी छन्। यसरी संक्रमित भएका पत्रकारहरुलाई आइसोलेसनमा बस्न समस्या भइरहेको छ। कैयौं संयुक्त परिवारमा छन् र केही महिला पत्रकारहरुले घरको काम पनि गर्नुपर्ने अवस्था छ।
लकडाउनको समयमा घरमा काम गर्ने मानिससमेत नपाउने हुँदा उनीहरुको परिवारमा समस्या हुने देखिएको छ । फिल्डमा काम गर्दै आएका महिला पत्रकारहरु घर परिवारसँग टाढै छन्। किनकि उनीहरुको परिवारको सुरक्षाका लागि यो आवश्यक थियो । यसरी संक्रमित भएका ५३ पत्रकारहरुलाई गोरेगाँवको फर्न होटलमा क्वारेन्टाइनमा राखिएको छ । उनीहरुको उपचार पनि स्थानीय सरकारले गर्ने जनाएको छ।
कोरोनाको डरभन्दा जागिरै गुमाउने चिन्ता
यो घटनापछि पनि पत्रकार कोरोना भाइरससँग डराएका छैनन्। तर मालिकको छनोटमा पर्ने चिन्ता उनीहरुमा छ। सञ्चार उद्योगमा अब छिटै कामदार छनोट सुरु हुने उनीहरुको आँकलन छ । त्यसैले घरमै बसेर काम गर्दा आफू जागिरबाट निकालिने डर उनीहरुमा छ। अर्कोतर्फ चौतर्फी महामारी छ । यस्तो अवस्थामा मानिसलाई धेरै सुचनाको आवश्यकता पर्दछ । त्यो तबमात्र सम्भव छ, जब उनीहरु फिल्डमा खटिएर काम गर्छन्। पत्रकारले दिएको यही सूचनाले प्रशासन र जनताको बीचमा पुलको काम गर्नेगर्छ।
दिल्ली र अन्य सहरमा सबैको निजी साधन हुने भएकाले पत्रकारहरु आफूअनुकूल समाचार संकलन गर्न जान सक्छन्। तर मुम्बईमा सार्वजनिक यातायातको भर पर्नुपर्ने र धेरै पत्रकारसँग आफ्नो साधन नभएको अवस्था छ। यस्तो अवस्थामा उनीहरु कार्यालयले उपलव्ध गराएको सवारी साधनमा समूह बनाएर हिड्नु पर्ने हुन्छ। यहीकारण गाडी चालक, क्यामेरा पर्सन र फिल्ड रिपोर्टरबाट अन्यमा सर्ने जोखिम धेरै देखिएको छ ।
खासगरी टिभी रिपोर्टिङका लागि मानिससँग कुराकानी गर्न जरुरी छ । छापा माध्यमका मानिसहरु घरैमा बसेर टेलिफोनमा कुराकानी गरेर गर्न समाचार संकलन गर्न सक्छन्। तर टेलिभिजनकर्मीमा समस्या छ । फिल्डमा प्रत्यक्ष उपस्थित भएर संकलन गरिने र फोनमार्फत् आउने सूचनामा फरक पाइएको उनीहरुको अनुभव छ। टीभी पत्रकारका लागि रिपोर्टिङ गर्दा बाइट लिन जरुरी हुन्छ।
टेलिभिजकर्मीहरुमा च्यानलको पनि दबाब हुन्छ । अर्को च्यानलले यति धेरै स्टोरी ग¥यो, तिमीले किन गरेनौ भनिन्छ। यसमा केही पत्रकार लापरबाह भएको पनि पाइएको छ । उनीहरु संवेदनशील क्षेत्रमा जान्छन्, जसका कारण एक अर्कामा प्रतिस्पर्धा पनि सुरु हुन्छ । केही सञ्चार माध्यमले घरमा काम गर्ने र डेस्कमा काम गर्नेका लागि केही गाइडलाइन पनि जारी गरेका छन् । त्यस्तै फिल्डमा काम गर्नेहरुका लागि पनि गाइडलाइन्स दिइएका छन्। एक च्यानलले आफ्ना केही कर्मचारीमा कोरोना देखिएपछि अरुलाई टेष्ट गराउनै चाहेनन्, किनकि यसले उसको इमेजमा असर पर्ने र साख .खस्कने त्रास देख्यो। यहीकारण कैयौं च्यानलले यसलाई लुकाउने प्रयास गरिरहेका छन्।
बीबीसी. हिन्दीबाट
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
