निर्माण नसकिँदै बेवास्तामा एउटा ‘ओझेलको मैदान’

फिचर

सराेज तामाङ बिहीबार, फागुन २९, २०७६, १३:३२

काठमाडौं- मनोहरा र बाग्मती नदीको दोभानमा अहिले एउटा फुटबल मैदानको काम धमाधम चलिरहेको छ। दशरथ रंगशालाको विकल्पको रुपमा हेरिएको तर ओझेलमा परेको यो च्यासल फुटबल मैदानले अहिले नयाँ रुप पाइरहेको हो। तर कामको गति निकै सुस्त।

ठूला अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको रंगशाला अभावमा नेपाली खेलकुद सधैँ छटपटाई रह्यो, अझै छटपटाई रहेको छ। २०७२ वैशाखमा गएको विनाशकारी भूकम्पले दशरथ रंगशालालाई भग्नाअवशेषमा परिणत गर्दा त्यसको विकल्प खोज्न थालियो। तत्कालिन युवा तथा खेलकुदमन्त्री पुरुषोत्तम पौडेल र अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा) ले च्यासल खेल मैदानलाई रंगशालाको विकल्पमा प्रयोग गर्न निर्माणको लागि सम्झौता गरे।

करिब दुई वर्षमा निर्माण सम्पन्न गर्ने लक्ष्यसहित योजना अघि सारिए। भौतिक संरचनाको अभावमा रुमलिइरहेको खेलकुद क्षेत्रलाई यो निर्णयले केही सार्थकता दियो। १० देखि १२ हजार दर्शक क्षमताको रंगशाला निर्माण हुने भएपछि फुटबल समर्थक निकै उत्साहित भए।

तर यतिबेला यो निर्माणाधिन मैदानप्रति आवश्यक चासो पुगेको भने देखिँदैन। सुस्त गतिमा काम हुने ‘नेपाली चलन’ ले मैदानको निर्माण पछि परेको छ नै तर एन्फाको तदारुकता नदेखिनु पनि उदेकलाग्दो छ।

अहिले त एन्फाका पदाधिकारी नै च्यासल मैदानप्रति सकारात्मक छैनन्। एन्फाका एक उच्च अधिकारी भन्छन्, ‘पुराना कार्यसमितिले गरेको निर्णय हो। त्यसले बाटो र नदीको भाग पनि ओगटेको छ।’

पुराना कार्य समितिले गरेको निर्णय नयाँ नेतृत्व आएसँगै बेवास्ता गर्ने परम्परा खेलकुद क्षेत्रमा ब्यप्त छ। जसको ज्वलन्त उदाहरण च्यासल मैदान बन्यो। एन्फाका उच्च अधिकारी थप्छन्, ‘सानो ठाउँमा ठूलो सपना देख्नु हुन्न। मैदानमा धेरै समस्याहरु छन्।’

एन्फाकै योजना तर पराइको व्यवहार गर्दा मैदानको कामले तिव्र गति लिन नसकेको हो।

कति भयो काम?
२०७३ साल मंसिरदेखि २०७५ फागुनमा काम सक्ने लक्ष्यसहित डाँफे प्रेररा प्रतिष्ठानले निर्माणको जिम्मा लियो। ३३ करोड रुपैयाँमा मैदानको प्याराफिट, मैदान, नाली, गेट, शौचालय तथा टिकट घर निर्माण गर्ने गरी सम्झौता भयो।

काम करिब दुई वर्षमा सक्ने लक्ष्य थियो। तर तोकिएको समयभन्दा एक वर्ष बढी भइसक्यो, धेरै काम बाँकी नै छ। काम सुस्त छ। संलग्नहरु नै भन्छन्- ठेकेदारलाई मन लाग्यो काम लगायो नत्र अर्कै साइडमा कामदार पठाउँछन्। न यसको निगरानी सरकारले गरेको छ न एन्फाले। निर्माणमा ढिलासुस्ती गर्दा पनि ठेकेदारमाथि प्रश्न उठाउने हिम्मत सरोकार निकायले नै गरेको छैन।

एन्फा पदाधिकारी मोफसलका प्रतियोगितामै व्यस्त छन् भने खेलकुदका बागडोर सम्हालेका राष्ट्रिय खेलकुद परिषदका सदस्यसचिव रमेश सिलवाल पत्रकार सम्मेलनमै व्यस्त देखिन्छन्। खेलकुदमा नयाँ ऐन अन्तिम चरणमा रहेकाले पनि उनी ‘आफ्नै प्रचार’ का काममा भन्दा अरुमा नलाग्नु सामान्य देखिइरहेको छ।

ठेकेदार कम्पनीका प्रोजेक्ट म्यानेजर महेश जोशी भने धमाधम काम भएको दाबी गर्छन्। ‘अन्य काम भइरहेको हुँदा मैदानको काम रोकिएको हो। टिकट काउन्टर भवन बनिरहेको छ। अन्य काम जारी छ’ उनले भने।

दुई वटा ठूला प्याराफिटमा कुर्सी पनि हालि देखिन्छ भने टिकट काउन्टर भवनसँगै रहेको ठूलो प्याराफिटमा भने कुर्सी हाल्न बाँकी नै छ। टिकट काउन्टर र शौचालय भवन निर्माण भइरहेको छ। यसले पूर्णता पाउन आझै समय लाग्छ नै। प्याराफिट भवनदेखि अन्य भवनको आन्तरिक निर्माण सम्पन्न गर्न निकै समय लाग्ने नै देखिन्छ।

त्यससँगै मैदान बनाउने र मैदानमा आर्टिफिसियल टर्फ हाल्ने, लाइट हाल्ने काम हुनेछ। विभिन्न कारण देखाउँदै मिति थप्न माग गरेका ठेकेदार भने आउँदो जेठमा सक्ने दाबी गर्छन्। तर यहि सुस्त गतिमा काम गर्ने हो भने थपेको समयमा पनि काम सकिने देखिँदैन।

असफल योजना
च्यालस फुटबल मैदानलाई दशरथ रंगशालाको वैकल्पिक मैदानकै रुपमा लिइएको छ। अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको खेल सञ्चालन गर्न हुने योग्य रंगशाला निर्माण हुने एन्फाको दाबी छ।

तर मैदानलाई थप क्षमता विस्तार गर्न गरिएको अध्ययन अनुसन्धान नै अपूर्ण देखिन्छ। यतिसम्म कि एन्फा, सरकार र ठेकेदार कम्पनीले हचुवाको भरमा निर्माण थालेको स्पष्ट हुँदै गएको छ।

पूर्व तथा पश्चिम क्षेत्रमा दुईवटा ठूला प्याराफिट निर्माण भएका छन्। बागमती नदी र मनोहरा नदीको दोभानमा रहेको च्यासल मैदान अध्ययन बिना नै निर्माण थालियो। मनोहरा नदीकै किनारमा सडक छ। जुन मैदानसँगै जोडिएको छ। सुरुमा दुबैतर्फका प्याराफिट मनोहरा नदी छेउमा च्यापिएको थियो। जग पनि हालिसकेको थियो। तर विवाद भएपछि २५ मिटर वरबाट मात्रै नयाँ प्याराफिट बनाइएको छ।

यसको प्रत्यक्ष प्रभाव दर्शक क्षमतामा पुगेको छ। सुरुमा १० देखि १२ हजार दर्शक क्षमताको मैदान निर्माण हुने अध्ययनले देखाएको थियो। तर अहिले ७ हजार पाँच सयको हाराहारीमा मात्रै दर्शक अट्ने राखेपका इन्जिनियर बताउँछन्।

एन्फासँगको सम्झौतमा राखेपले प्याराफिट, शौचालय, गेट, टिकट काउन्टर, मैदानको वरपर नाली बनाउने लगायतका काम गर्नेछ। त्यसपछि एन्फाले बाँकी काम पूरा गरी मैदानलाई अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेलाउन लायक बनाउने योजना छ।

भिडियोमा हेर्नुहोस् मैदान निर्माणको अवस्था