काठमाडौं- हातमा सानो झोला भिरेर पिपुल फोरमको अफिस पुगेका निराजन सार्कीको अनुहार निकै मलिन देखिन्थ्यो। कानुनी सहायताका लागि वैदेशिक रोजगार विभाग नजिकै रहेको फोरम आइपुगेका सार्कीले टेबुलमा झोला राखे र लामो श्वास फेर्दै भने, 'दलालहरुले फसाएपछि विमानस्थलबाट सिधै आइयो।'
कतार पुगेर विमानस्थलबाटै फर्काइएका सार्कीको पीडा यसरी सुरु हुन्छ:
पारिवारिक अवस्था सामान्य रहेका बाजुराका उनी कामको खोजीमा नेपालमा धेरै ठाउँ भौंतारिए। भनेजस्तो काम नपाएपछि विदेश जाने सोच बनाए। काठमाडौं आइसकेपछि उनको भेट चिनजानकै जयबहादुर सिहंसँग भयो।
सिहंले सार्कीलाई टिएमएस म्यानपावर प्रालि पुर्याए। उनलाई कतारमा होटलको काम र १४ सय रियाल मासिक तलब हुने सुनाइएको थियो।
म्यानपावरले कतारमा राम्रो काम भएको भन्दै २ लाख १० हजार लागत लाग्ने बतायो। सार्कीले सो रकम पनि बुझाए तर रकम बुझाएको कुनै प्रमाण उनीसँगग छैन। पैसा बुझाएपछि भिसा आउँछ आउँछ भन्दाभन्दै तीन महिनासम्म काठमाडौंको होटलमा बित्यो।
तीन महिनापछि अप्रिल ३ मा विमानस्थल पुगेपछि मात्रै कामदारको करारनामा पत्रमा हस्ताक्षर गर्न लगाइयो। त्यो समझदारीपत्रमा सार्कीको कामको प्रकृति लेभर उल्लेख गरिएको छ। १४ सय भनेर पहिले बताइएको भए पनि समझदारीमा १ हजार रियाल उल्लेख छ। दुई वर्षको करार अवधिमा दैनिक ८ घन्टा र हप्तामा ६ दिन काम गर्नेपर्ने पनि लेखिएको छ। खानेबस्ने सुविधा कम्पनीले तोकेको ठाउँमा भनिएको छ। हवाईखर्च लगायतको सुविधाबारे पनि समझदारीपत्रमा उल्लेख छ।
'भन्ने बेलामा होटलमा म्यानेजमेन्टको काम भनिएको थियो,' सार्की भन्छन्, 'मासिक १४ सय रियाल र ओभरटाइम सुविधासमेत उल्लेख गरिएको थियो। तर समझदारीपत्रमा सबै कुरा फरक रहेछ। फ्लाइट नै फिक्स भएपछि कतार जानैपर्यो।'
काठमाडौं आएको तीन महिनापछि अप्रिल ३ मा सार्की कतार उडे। कतार एअरपोर्टमा पुगेपछि पनि उनलाई रिसिभ गर्न झन्डै १२ घन्टापछि एजेन्टहरु आए।
'१२ घन्टासम्म खुल्ला आकाशमुनि बसियो, कोठामा पुगेपछि सबैले तपाईं पनि फस्नुभयो भनेपछि मात्रै थाहा भयो,' दलालको सेटिङमा फसिएछ निराजनले भने।
उनी पुगेको अफिसमा फरकफरक म्यानपावर कम्पनीमार्फत पठाइएका धेरै कामदार महिनौंदेखि थुनिएर बसेका रहेछन्।
कोठामा १३ जना अन्य नेपाली अलपत्र परेको देखेपछि आफू पनि फसेको सार्कीले बल्ल थाहा पाए।
‘एक हप्तासम्म खान पनि राम्रोसँग पाइएन, दाल, चामल मात्रै थियो। त्यो पनि सकियो,' उनी सम्झन्छन्, 'हामीलाई न काममा पठाउँछ न नेपाल, धेरै पीडा भयो। एकातिर पैसा सक्कियो अर्कातिर समय।’
निराजनसँग मोबाइल पनि साथमा थिएन। साथीको मोबाइलमार्फत कतारस्थित दूतावासमा सम्पर्क गरे।
दूतावासलाई उद्धारका लागि अनुरोध गरेपछि दूतावासकै सहयोमा उनीसहित तीन जना चैत २७ गते नेपाल फर्किए।
सार्कीसँगै फर्किनेमा देव दर्लामी र शम्भुप्रसाद चौधरी पनि छन्। 'अरु साथीहरु पनि फर्काइने भनिएको छ, छुट्टाछुट्टै दिनको टिकट मिलाएको भएर हामी छिटो आइपुग्यौं।'
उनीसँग फर्किएका गुल्मीका २६ वर्षीय देव दर्लामी मगरको कथा पनि ठ्याक्कै सार्कीको जस्तै छ।
कतारमा लेवरका लागि भन्दै मासिक १२ सय रियालभन्दा बढी तलब हुने प्रलोभनमा टिएमएस म्यानपावर कम्पनीले मगरलाई पनि पठाएको थियो। ‘काम गर्न गएको बन्दी जस्तै खानु न पिउनु दुई लाख सकेर आएँ,' निराशपूर्ण आवाजमा उनी भन्छन्, 'सबै पैसा सक्कियो, काम पनि भएन। अब कुन मुख लिएर घर फर्कनु?’
कतारमा रिसिभ गर्ने एजेन्टहरु सम्राट मैनाली, किरण केसी लगायत रहेको पीडितहरुले बताएका छन्।
‘काम गर्न गएका हामीलाई एउटै कोठामा बन्दी जस्तो राखियो,' मगरले सुनाए, 'न काम दिन्छ, न खान नै। कतिपय कामदारहरु त तीन महिनाभन्दा बढी समयदेखि बिजोगले अलपत्र परेर बस्न बाध्य छन्।’
प्रमाण दिँदैनन् म्यानपावर
अलपत्र पर्ने कामदारहरुमा बाजुराका निराजन सार्की, कोहलपुरका तुलाराम खड्का, भोजपुरका किलाबहादुर थापा, बाराका शम्भुप्रसाद चौधरी, मोरङका शेखर पौडेल, पाल्पाका उत्तम रायमाझी, बाग्लुङका भूपाल विक, कैलालीका जगतबहादुर थापा, कोहलपुरका सन्दीप खत्री, कोहलपुरकै एमबहादुर पाण्डे, बाग्लुङका खमानसिंह श्रेष्ठ, पाल्पाका होमबहादुर साख, गुल्मीका देवबहादुर दर्लामी र गोरखाका जीवन मगर रहेका छन्।
विभिन्न आकर्षक काम र कमाइको प्रलोभन देखाएर कतार पठाउने र कोठमा राखिसकेपछि एजेन्टहरु सम्पर्कविहीन हुने पीडितहरु बताउँछन्। आरोही एचआर सोलुसन, टिएमएस नेपाल प्रालि, जुगल म्यानपावर, म्यारिगोल्ड ओभर्सिस प्रालि लगायतका म्यानपावरले यसरी ठगी गरेको खुलेको छ। पिपुल फोरमसम्म आइपुगेका पीडितहरुले दिएको जानकारी अनुसार उल्लेखित म्यानपावर कम्पनीहरु ठगीमा संलग्न भएको देखिएको छ।
अलपत्र पर्ने १४ जना श्रमिकहरु मध्ये ७ जना श्रमिकहरु टिएमएस म्यानपावर कम्पनीमार्फत कतार गएका थिए।
टिएमएसका कम्पनी डाइरेक्टर मनसुनकाजी क्षेत्रीसँग सम्पर्क गर्दा उनले अलपत्र परेका कामदारलाई झिकाएर क्षतिपूर्ति दिलाउने बताए। ‘कामका लागि पहल गर्दागर्दै पनि कम्पनीबाट काम दिलाउन नसकिएपछि नेपाल झिकाउन दूतावाससँग सहकार्य गरेका छौं, अब पीडितलाई क्षतिपूर्ति दिलाउँछौं,’ उनले दाबी गरे।
रोजगारीमा गएका सबै श्रमिकबाट २ लाख देखि २ लाख ५० हजारसम्म रकम असुल गरेको भए पनि म्यानपावरले धेरैजसो श्रमिकलाई रकम लिएको कुनै पनि प्रमाण दिएका छैनन्। केही श्रमिकलाई दिएको रसिद १० हजारको मात्रै छ।
खाडी पठाउँदा लाखौं रकम असुलेका म्यानपावरले १० हजारको रसिद दिई सोही अनुसार क्षतिपूर्ति दिने गरेका छन्।
वैदेशिक रोजगारका नाममा ठगिएका कामदारहरुलाई निस्शुल्क कानुनी सेवा दिँदै आएको पिपुल फोरमका अधिवक्ता सुदीप देवकोटा भन्छन्, ‘सरकारले फ्री भिसा, फ्री टिकटको नीति लागू गरी कार्यान्वयनमा ल्याउन नसक्दा म्यानपावर कम्पनीले श्रमिकहरुबाट लाखौं रकम लिएर १० हजार रकम लिएको रसिद मात्रै दिने समस्या बढेको हो। यसबाट धेरै श्रमिकहरु नै मारमा परेका छन्।’
वैदेशिक रोजगार विभागका निर्देशक भोलानाथ गुरागाईंले भने, 'हामीसम्म पीडितहरु आइपुग्नु भएको छैन, पीडितहरु उजुरी लिएर आए छानबिन गरी दोषीलाई कारबाही गर्छौं र पीडितहरुबाट सबै कुरा सुनेपछि ठगीमा संलग्न म्यानपावर व्यवसायीलाई ठगीको प्रकृति हेरेर सोही अनुसार कारबाही गर्छौं।'
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
-1738917841.png)
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
