नेपाल, भारत र श्रीलंकालाई जोड्ने गरी ‘रामायण परिपथ’ निर्माण शुरु

ब्लग

नेपाल लाइभ मंगलबार, कात्तिक १४, २०७४ १४:२७

महेन्द्रनगर – नेपाल र भारतबीचको त्रेता युगकालीन सम्बन्धलाई जीवन्तता दिन भारतले नेपाल र श्रीलंका समेतलाई जोड्ने गरी ‘रामायण परिपथ’को निर्माण थालेको छ।

भारतमा स्वदेश दर्शन कार्यक्रमअन्तर्गत केन्द्र सरकारले प्रारम्भ गरेको रामायण परिपथले भारतका १३ ठूला शहरलाई पर्यटकीय दृष्टिले जोड्ने छ । विहार राज्यका तीन शहर सीतामढ़ी, बक्सर र दरभंगाा पनि रामायण परिपथको अंग बन्नेछन् । रामायण परिपथलाई पूर्णता दिन जानकी जन्मभूमि जनकपुरधामलाई पनि जोड्ने भारतीय चाहना छ । भारतले सडक र रेलमार्गबाट रामायण परिपथअन्तर्गत छानिएका शहरलाई जोड्ने बताइएको छ।

रामायणकालीन वस्तुसमेत रहेको सङ्ग्रहालय, अडियो भिडियो ग्यालरी, रामसीतासँग जोडिएका स्थलको विकासलगायत महत्वपूर्ण कार्य गरिने कार्यक्रम छ । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी जनकपुरधाम आउने चर्चाकै बेला घोषणा भएको रामायण परिपथको कार्य भारतको उत्तरप्रदेश राज्यको राम जन्मभूमि अयोध्याबाट प्रारम्भ भइसकेको छ । राम जन्मभूमिमा काम शुरु भइसके पनि जनकपुरधामलाई जोड्ने कार्य अथवा जनकपुरधामको विकासका लागि भारतले महत्वपूर्ण योजना सार्वजनिक गरिसकेको छैन । नेपाल र भारतका विभिन्न धार्मिकस्थल जोड्ने बृहत्तर परिक्रमा सडकको निर्माण, त्यसमा धर्मशालालगायत काम भारतीय योजनामा परे पनि प्रारम्भ हुन सकेको छैन।

नेपाल भ्रमणका बेला जनकपुरधाम आउनुभएका तत्कालीन भारतीय राष्ट्रपति प्रणव मुखर्जीले बृहत् परिक्रमा सडक र त्यसमा निर्माण हुने दुई धर्मशालाको निर्माण सम्बन्धमा चर्चा गरेका थिए। जनकपुरधाम र अयोध्याबीच भगिनी नगरको सम्झौता दुवै देशले गरिसकेका छन् । जनकपुरधामसमेत जोडिएर निर्माण हुने परिपथले दुवै देशबीच पर्यटकीय विकासमा आमूल परिवर्तन हुने निश्चित छ । कम समयमा हिन्दू धर्मावलम्बी आरामदायी ढंगले राम र जानकीको दर्शन गर्न पाउँदा आनन्दित हुनेछन् । जनकपुरधाममा मनाइने रामजानकी विवाह महोत्सवको महत्व अझ बढ्नेछ ।

नेपालको जनकपुरधाम (प्राचीन मिथिलाको राजधानी) र भारतको अयोध्यालाई जोड्ने परिपथलाई मिथिला कलामा पनि दर्शाइएको छ । बिपी कोइराला नेपाल–भारत प्रतिष्ठान र भारतीय दूतावासले संयुक्त रुपमा केही समयपूर्व जनकपुरमा आयोजना गरेको ‘रामायण सर्किट आर्ट वर्कशप’मा कलाकारले कलाका माध्यमबाट परिपथको महत्व झल्काएका थिए । मिथिला कलाको माध्यमले नेपाल र भारतबीचको सांस्कृतिक सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउन सकिने विश्वास बढ्दो छ ।

जानकीले रामसँग विवाह गरी अयोध्या जानुभन्दा पूर्वदेखिको सम्बन्धलाई अब परिवर्तित सामाजिक परिवेशमा कलाको माध्यमले पर्यटकीय सम्बन्धलाई जगेर्ना गर्न महत्वपूर्ण हुनेछ। रामको चरण परेको मुख्य शहरमा परिपथको निर्माण हुनेछ ।

जनकपुरधाम र अयोध्यायबीच भगिनी शहरको सम्झौता सरकारीस्तरमा भइसकेको छ । अयोध्या र जनकपुरधाम आपसमा जोडिँदा पर्यटकीयस्तरबाट विकासमा आमूल परिवर्तन देखिने छ । भारतले रामको जन्मथलो अयोध्या र सीताको जन्मथलो जनकपुरधामलाई सडक र रेल मार्ग दुवैले जोड्न चाहेको छ । “मिथिला संस्कृति र कलामा अपार सम्भावना छ । यसलाई पर्यटन उद्योगसित जोडेर अगाडि बढ्न सके विकासको मूल फुट्ने छ ” नेपालका साहित्यकार डा राजेन्द्र विमल बताउछन्।

परिपथ बनेपछि जानकीको जन्म, बाल्यकाल, क्रिडास्थल, फूल टिप्नेस्थल, रामसीताको पहिलो भेट भएको स्थल, धनुषयज्ञस्थल, विवाहमण्डपस्थललगायत थुप्रै स्थानको कायापलट हुनेछ । जनकले हलो जोतेदेखि सीताको विवाहसम्मको महत्वपूर्ण अंश जनकपुरधाममा छ ।

धार्मिक पर्यटकले रामजानकी विवाहसित सम्बद्ध अनेक स्थलको दर्शन गर्न चाहना राख्ने भएकाले यस भेगको विकासमा महत्वपूर्ण परिवर्तन आउने छ । भारत सरकारले परिपथका लागि उत्तर प्रदेशमा पहिलो चरणमा रु ७० करोड बजेट विनियोजन गरेको थियो । भारत सरकारले अयोध्यामा परिपथ निर्माणका लागि रु २४५ करोड थप गरिसकेको छ ।

नेपाल सरकारले पनि भारतलाई परिपथ निर्माणका क्रममा जनकपुरधामलाई प्राथमिकतामा राखेर काम अगाडि बढाउन आग्रह गर्नुपर्छ । अयोध्याबाट काम थालेसँगै जनकपुरधामबाट पनि काम प्रारम्भ गरिनुपर्ने यहाँका बासिन्दाको माग छ । परिपथ निर्माणबाट अयोध्या जाने पर्यटक जनकपुरधाम पनि आउने छन् । रामको दर्शन गर्नेले जानकीको पावन भूमिमा दर्शन पूजाका लागि अनिवार्य रुपमा आउने जानकी मन्दिरका छोटा महन्थ रामरोशन दासले बताए।

पर्यटन प्रवद्र्धनका क्षेत्रमा निरन्तर सक्रिय मिथिला अवध सांस्कृतिक सम्वद्र्धन परिषद्ले जनकपुरधाममा यही कात्तिक १७ र १८ गते जानकी मन्दिरको प्राङ्गणमा जनकपुरधामलाई परिपथ जोड्ने मुख्य उद्देश्यका साथ कार्यक्रम आयोजना गर्ने परिषद्का अध्यक्ष डा गौराङ मिश्रले बताए।

सीतारामसित जोडिएका स्थललाई भारत सरकारले जोड्ने र त्यससित राज्य सरकारले अन्य स्थान पनि जोडेपछि यो विशाल परिपथ बन्नेछ । नेपाल सरकारले पनि जनकपुरधामको धार्मिक महत्वसित जोडिएका रामायणकालीन स्थानको विकासमा ध्यान दिनु आवश्यक रहेको बुद्धिजीवी बताउँछन् । रासस

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society.http://nepallive.com

लेखकबाट थप

जीतपुरसिमराका तत्कालीन गाविस सचिवविरुद्ध ३८ लाखको भ्रष्टाचार मुद्दा

वाग्मतीमा समस्याग्रस्त सहकारी संस्थाको संख्यामा वृद्दि , १३७ संस्थाविरूद्ध उजुरी

टर्कीमा अवैध रुपमा बसेका पाँच नेपाली निष्काशित