सबैलाई अचम्म लाग्न सक्ला, मुसलीम अतिवादले गाँजेको पाकिस्तानमा यसपालि हिन्दुहरुको दोस्रो ठूलो चाँड तिहारको उत्सव धुमधाम मनाइयो। केही दिन यतादेखि यो खबर अन्तर्राष्ट्रिय मिडियामा प्राथमिकताका साथ प्रकाशित भइरहेको छ।
१५ सय वर्ष पुरानो कराचीको श्रीपञ्चमुखी हनुमान मन्दिर पनि बिहिबार बेहुली झै सिङ्गारिएको थियो। तिहारको अवसर पारेर मन्दिरका महन्त श्रीरामनाथ महाराजले विशेष पुजाको आयोजना गरेका थिए। जसमा स्थानीय सबै जातिका स्थानीय उपस्थित थिए।
रामनाथ महाराजको परिचय पञ्चमुखी हनुमान मन्दिरको महन्तका रुपमा मात्र पाकिस्तानमा सिमित छैन, उनी पाकिस्तानको हिन्दु महासंघका अध्यक्ष र कराचीस्थित मसानघाट संघका प्रमुख पनि हुन्। त्यसैले कराचीमा उनको राम्रो छाप छ।
गत महिना काठमाडौंमा एउटा कार्यक्रममा भाग लिन आएका रामनाथ भन्दै थिए, ‘पाकिस्तानको जमुरियत परिवर्तन हुँदैछ। यसको असर विस्तारै देखिन थालेको छ।’
नभन्दै, यसपालि तिहारमा पाकिस्तानको हिन्दुवस्तीमा बत्तिको झिलिमिलि धनिभूतरुपमा देख्न पाइयो। हाल कराचीमा रहेका रामनाथ महाराजले टेलिफोनबाट नेपाल लाइभलाई जानकारी दिए, ‘सबै राजनीतिक दलका नेताहरुले आफ्नो स्थानीय प्रतिनिधिमार्फत तिहारको शुभकामना पठाएका छन्। निकै खुसी लाग्यो।’
रामनाथ महाराज तिनै महन्त हुन्, जसले सन् १९४७ मा भारत–पाकिस्तान टुँक्रिदा पाकिस्तानमा मारिएका हिन्दुहरुको १ सय ६० अस्तु जम्मा पारेका थिए। उनले हिन्दुहरुको त्यो अस्तु २०११ मा भारतको हरिद्धारस्थित जमुनाको तटमा विसर्जन गराएका थिए।
पाकिस्तानकाे कराचीमा यसपालि हिन्दुहरुकाे घरमा मनाईएकाे तिहार। तस्विर एजेन्सी
उनलाई त्यति बेला पाकिस्तानमै यी अस्तुहरु संकलन गर्न महाभारत भयो। यसमा पनि भारत सरकारले तत्कालै भिषा उपलब्ध नगराउँदा उनले ४ वर्ष अड्डा अदालतको ढोका ढकढकाउनु पर्यो।
‘पाकिस्तानी हिन्दुभन्दा पहिले शंकाको दृष्टिकोणले हेरियो। अहिले पनि भिषा उपलब्ध गराउन आनाकानी गर्छन,’ भारत–पाकिस्तानबीचको राजनीतिक गतिरोधका कारण असहज महसुस गरेका ४० वर्षीय महाराज भन्छन्।
रामनाथ महाराजले कराचीमा कब्जा गरिएको ४ सय वर्ष पुरानो मसानघाटलाई २००१ मा फर्काउन लामो कानुनी लडाइँ लडेका थिए। पहिले उनको कुरालाई राज्यले नजरअन्दाज गरेको थियो। तर, अहिलेस्थिति ठ्याक्कै उल्टिएको छ। गत तिहारमा उनको मन्दिरमा दुध र पानी चढाउन पाकिस्तान पिपुल्स पार्टीका अध्यक्ष तथा पूर्व प्रधानमन्त्री स्वर्गीय बेनेजिर भुट्टोका छोरा विलावल भुट्टो स्वयम् उपस्थित भएका थिए।
हाल भ्रष्टाचारको मुद्धामा जेल सजाय तोकिएका पूर्व प्रधानमन्त्री नवाज सरिफको समूह पनि उनको मन्दिरमा आइरहन्छ। अझ, पाकिस्तानी आर्मी प्रमुख क्वामर जावेद वाजवाले उनलाई ठूलो सम्मान दिने गरेका छन्। वाजवा पनि कराचीका स्थानीयवासिन्दा हुन भने पञ्जावी जाट परिवारबाट सम्बन्ध राख्छन्।
सिन्धका गर्भनर मोहम्मद जुबेर उमर पनि आफ्नो श्रीमतीसँगै उनको मन्दिरमा पुजा गरेर फर्किसकेका छन्।
रामनाथ महाराजको यो अनुभव पढेपछि सबैमा कौतुहलता जाग्नु स्वभाविक हो, मुसलीम अतिवाद भएको पाकिस्तानमा आखिर त्यस्तो के भयो? पछिल्लो केही वर्षयता हिन्दुहरुका लागि माहौल सहज बन्दै गइरहेको छ।
यस विषयमा महाराज भन्छन्, ‘पछिल्लो समय पाकिस्तानमा हिन्दुहरुको संख्या बढ्दो छ। अहिले पाकिस्तानमा ३० लाखको हाराहारीमा हिन्दु रहेको अनुमान गरिएको छ। यति बेला हिन्दु मतदाता मात्र १९ देखि २० लाखको हाराहारीमा होलान।’
उनी भोटको राजनीतिका कारण हिन्दु सम्प्रदायलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा बदलाव आउन थालेको बताउँछन्। ‘पहिले त हामी सुरक्षाका लागि सबैजना एकै ठाउँमा गुजमुजिएर बस्थ्यौं। अहिले भिन्न भिन्न ठाउँमा पनि हिन्दुहरु छरिएर बस्न थालेका छन्,’ उनले भने।
पाकिस्तानमा सबैभन्दा धेरै हिन्दुहरु सिन्ध प्रान्तमा बसोबास गर्छन्। त्यहाँ हिन्दुहरुको बसोबास १४ लाखको हाराहारीमा पुगिसकेको अनुमान गरिन्छ। यस्तै, कराचीमा ४ लाख, बलुचिस्तानमा एक लाख, खैबर पख्तुन र पेशावरमा गरेर करिब २ लाखको हाराहारीमा हिन्दुहरु बसोबास गर्ने गरेको अनुमान छ।
‘१० वर्षयता हिन्दुलाई महत्व दिन थालिएको हो। अहिले थुप्रै पार्टीको नारा छ, हम सब कि पहिचान पाकिस्तान’, उनले भने।
उनी पाकिस्तानमा १० वटा हिन्दु शक्तिपीढ भएको दावी गर्छन्। तर, खुल्ला २ वटा मात्र छ– बलुचिस्तानमा रहेको हिङ्लाज माता मन्दिर (सतिदेवीको गर्दन खसेको ठाउँ) र कराचीमा रहेको शिव–भवानी मन्दिर (सतिदेवीको आँखा खसेको ठाउँ)।
जग्गा विवाद र हिन्दु धर्मलाई हेर्ने मुसलीम चश्माका कारण विगतमा आफूहरुले न्याय पाउन नसकेको उनको दावी थियो। तर, परिवर्तित सन्दर्भमा पाकिस्तानमा हिन्दुहरुले पाउन थालेको महत्वका कारण केही आशा पलाएको उनको ठहर छ।
‘पाकिस्तानमा मात्र १ हजारको हाराहारीमा मन्दिर छन्। यसमा ३ सय खुलेको छ। हाम्रो पहल सबै खुल्न पर्छ भन्ने हो,’ उनी भन्छन्।
उनी अहिले पाकिस्तानमा अर्को अभियानमा पनि जुटेका छन्। जसरी नेपालमा मुसलीम धर्मावलम्बीहरुलाई मक्का–मदिनाको तीर्थ यात्राका लागि सरकारले बजेट छुट्याउने गरेको थियो, त्यसरी नै पाकिस्तान सरकारले पनि त्यहाँ रहेको गरिब हिन्दुहरुलाई चारधाम घुमाउने अभियान सुरु गरोस्।
‘हामी यसका लागि ४ वर्षदेखि प्रयासरत छौं। तर, सरकारबाट कुनै निर्णय भएको छैन्’, उनले भने। उनी एकतामा ठूलो बल हुने बताउँछन् र विश्वभरी छरिएर रहेका हिन्दुहरुले आफ्नो धर्मको विषयमा वकालत गर्न सुझाव दिन्छन्। यसले पाकिस्तानमा रहेका हिन्दुहरुमा आत्मबल आउने उनको ठम्याई छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
