काठमाडौं– वैदेशिक रोजगारी नेपाली युवाका लागि अहिले बाध्यता जस्तै भएको छ। स्वदेशमा राम्रो रोजगारको अवसर नहुदाँ रोजगारको खोजीमा भारत बाहेक देशमा वार्षिक ६ लाखको हारहारीमा विदेशिने गरेका छन्।
_x000D_
_x000D_
नेपालबाट वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाहरू ७५ प्रतिशत अदक्ष हुने गरेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयकै अध्ययनमा उल्लेख गरिएको छ।
_x000D_
_x000D_
औपचारिक तथा अनौपचारिक माध्यमबाट वैदेशिक रोजगारीका लागि विदेशिने करिब साढे ५३ लाख जनशक्तिमध्ये दक्ष २ दशमलव ५ प्रतिशत, अर्धदक्ष २१ दशमलव ५ प्रतिशत र अदक्ष ७५ प्रतिशत रहेको मन्त्रालयको वार्षिक प्रतिवेदनमा जनाइएको छ।
_x000D_
_x000D_
तीन दशकदेखि नेपाल सरकारले अदक्ष श्रमिक विदेशी श्रम बजारमा आपूर्ति गदै आएको छ। नेपालबाट रोजगारीको खोजीमा विदेशिने अधिकांश युवा अदक्ष नै रहेका छन्।
_x000D_
_x000D_
हाल नेपालमा श्रम तथा रोजगारीको माग तथा आपूर्तिबीचको अन्तर ठूलो रहेको सरकारी तथ्यांकले जनाएको छ।
_x000D_
_x000D_
रोजगारीको खोजीमा वार्षिक ५ लाखको हारहारीमा युवाशाक्ति श्रम बजारमा प्रवेश गर्ने गरेका छन् भने ६ लाखभन्दा बढी रोजगारीको खोजीमा विदेशी श्रम बजारमा जाने गरेको श्रम मन्त्रालयको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
_x000D_
_x000D_
दक्ष जनशक्ति विकास र रोजगारी सिर्जनामा अपेक्षित वृद्धि गर्न नक्दा सरकारले ठूलो क्षति व्योहिरिरहेको श्रम मन्त्रालयको एक अध्ययनले बताएको छ।
_x000D_
_x000D_
स्वदेशमा रोजगारीको अवसर नहुँदा दैनिक औसत १२ सयभन्दा बढी नेपाली युवाशक्ति विदेश जाने बाध्य हुने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागका महानिर्देशक दिलिप कुमार चापागार्इंले बताए।
_x000D_
_x000D_
उनले भने, ‘अब हामीले दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्न र स्वदेशमै अवसर दिनुपर्छ। युवालाई स्वदेशमै स्वरोजगार बनाउने सीपमूलक तालिम दिएर विदेशिनबाट रोक्नुपर्छ।’
_x000D_
_x000D_
तीन वर्षअघिको विनाशकारी भूकम्पले कृषि तथा औद्योगिक क्षेत्रमा पुर्याएको क्षतिका कारण सो क्षेत्रमा कार्यरत कामदारसमेत रोजगारीबाट वञ्चित भएको आर्थिक सर्वेक्षणमा उल्लेख छ।
_x000D_
_x000D_
स्वदेशको रोजगारीबाट वञ्चित हुदाँ धेरै युवा रोजगारीका खोजीमा विदेशिने गरेका छन्।
_x000D_
_x000D_
सरकारले समयमा पुर्न निर्माण लगायतका क्षेत्रमा युवा परिचालन गर्न नसक्दा आर्थिक वृद्धिदर र रोजगारी सिर्जनामा चुकेको वैदेशिक रोजगारविज्ञ मधुविशाल पण्डितले आरोप लगाएका छन्।
_x000D_
_x000D_
उनले भने, ‘सरकारले यति धेरै अदक्ष जनशाक्ति बाहिरिँदा पनि दक्ष बनाएर रोजगारीमा पठाउनुपर्छ भनेतिर ध्यान दिएको छैन। रोजगारीका लागि विदेशिने कामदारको संख्या लेखाजेखा मात्र गर्छ।’
_x000D_
_x000D_
सर्वेक्षणमा भूकम्पले रोजगारीमा असर सिर्जना गरेपछि नेपालको श्रम तथा रोजगारसम्बन्धी माग र आपूर्तिमा अन्तर देखिएको उल्लेख छ।
_x000D_
_x000D_
आर्थिक वर्ष २०६३/६४ यता धेरै युवा शक्ति रोजगारीको खोजीमा बाहिरिएका छन्। आव २०७५ /७६ को ३ महिनामा श्रम स्वीकृति लिई करिब १ लखा युवा वैदेशिक रोजगारीमा गएको वैदेशिक रोजगार विभागले जनाएको छ।
_x000D_
_x000D_
उल्लेखित तथ्यांकअनुसार स्वीकृति लिई जाने कामदारको संख्या गत वर्षको तुलनामा घट्दो रहेको विभागको भनाइ छ।
_x000D_
_x000D_
वैदेशिक रोजगारीका विकल्पमा प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम
_x000D_
_x000D_
सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाशक्तिलाई रोक्न नयाँ योजना अघि सारेको छ।
_x000D_
_x000D_
चालु आर्थिक वर्षदेखि युवाका लागि आवश्यक लागू हुनेगरी प्रधानमन्त्री रोजगारी कार्यक्रम सञ्चालनमा ल्याउने श्रम मन्त्रालयले जनाएको छ।
_x000D_
_x000D_
रोजगार कार्यक्रममार्फत युवा विदेश पलायन रोक्ने गरी काम हुने श्रम मन्त्रालयका सहसचिव प्रकाश दाहालले बताए।
_x000D_
_x000D_
नयाँ योजनाअन्तर्गत श्रम बजारको आवश्यकता अनुकूल आवश्यक सीप विकास तालिम कार्यक्रम सञ्चालन गरिने, रोजगारी सिर्जना गर्ने तथा निर्यातजन्य उद्योगको स्थापनालाई उत्प्रेरित गरिने, रोजगारी सिर्जनादर ६० प्रतिशतभन्दा बढी बनाउने, सूचना प्रणालीको माध्यमबाट रोजगारीमा पहुँच सुदृढ गरिने, स्वरोजगार तथा आय–आर्जनका कार्य गर्न स्रोत उपलब्ध गराइने र रोजगारीबाट फर्किएकाका लागि राष्ट्र पुरस्कार र समान दिएर स्वदेशमै उद्यमी बनाउने सरकारी योजना छ।
_x000D_
_x000D_
तत्काल युवा जनशाक्ति विदेशिनबाट रोक्न सक्ने अवस्था छैन
_x000D_
_x000D_
दैनिक संस्थागत र व्यक्तिगत गरी दुई हजारको हारहारीमा नेपाली युवा रोजगारीका लागि बाहिरिने गरेका छन्।
_x000D_
_x000D_
तर, यसरी रोजगारको खोजीमा विदेशिने युवालाई रोक्ने सरकारले अहिलेसम्म नयाँ योजना बनाउन सफल भएको छैन।
_x000D_
_x000D_
वैदेशिक रोजगार क्षेत्रलाई नियमन गर्ने श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले भने वैदेशिक रोजगारको विकल्प तत्काल खोजीने बताउँदै आएको छ।
_x000D_
_x000D_
श्रम मन्त्रालयले वैदेशिक रोजगारीको विकल्पमा आन्तरिक श्रम बजारमा युवालाई रोजगारीका अवसर निर्माण गरिने बताए पनि तत्काल यो अवस्था नरहेको श्रम विज्ञहरूको भनाइ छ।
_x000D_
_x000D_
श्रम मन्त्रालयलाई ५ वर्षभित्र बाध्यकारी वैदेशिक रोजगारीका अन्त्य गर्नुपर्ने जिम्मेवारी रहेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयका सचिव महेश प्रसाद दाहालले बताए।
_x000D_
_x000D_
उनले भने, ‘मन्त्रालयले वार्षिक रुपमा २ लाख युवाका लागि रोजगारीका अवसर निर्माण गदै छ। सोहीअनुसार मन्त्रालयले योजना र रोजगारीका सम्भावाना खोजी गरिहेको छ। युवा विदेशिने दरलाई सरकारले रोक्नुपर्छ भने हाम्रो मान्यता हो।’
_x000D_
_x000D_
मन्त्रालयका सचिवको भनाइ वैदेशिक रोजगार विज्ञले अस्वीकार गरेका छन्। स्वदेशमा रोजगारको अवसर निर्माण गर्न नसकेपछि मन्त्रालयले बहाना मात्र बनाएर पन्छिन खोजेको उनीहरूको आरोप छ।
_x000D_
_x000D_
सरकार विकास र रोजगारीका अवसर निर्माण गर्ने भन्दा राजनीतिक चेलखेलमा अल्मलिएको कारण बाध्यताकारी वैदेशिक रोजगारी अन्त्य गर्नेसक्ने तत्काल सम्भावाना नभएको वैदेशिक रोजगारविज्ञ गणेश गुरुङले बताए।
_x000D_
_x000D_
सरकारले रोजगारी र विकासलगायतका विषयमा अग्रिम योजना र ढाँचा निर्माण गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ। सरकारले रेमिट्यान्सलाई बढी महत्व दिने गरेको यस क्षेत्रका सरोकारवालाको आरोप छ।
_x000D_
_x000D_
५६ प्रतिशत घरधुरी वैदेशिक रोजगारमा
_x000D_
_x000D_
नेपालबाट ५६ प्रतिशत घरधुरी वैदेशिक रोजगारमा गएको सरकारी अध्ययन देखाएको छ। वैदेशिक रोजगारमा कार्यरत कामदारबाट वाार्षिक रुपमा ७ खर्ब रेमिट्यान्स भित्रिने गरेको छ। करिब ३२ लाख घरपरिवार रेमिट्यान्सबाट लाभान्वित रहेको श्रम मन्त्रालयको अध्ययनमा उल्लेख गरिएको छ।
_x000D_
_x000D_
जसका आधारमा हेर्न हो भने पनि विदेशिने नेपाली ७२ प्रतिशत हुने गरेको सरकारी अनुमान छ। २०७४/७५ मा परियोजनाले १६ जिल्लामा सूचना केन्द्र रहने गरेका एउटा अध्ययनले देखाएको छ।
_x000D_
_x000D_
एक घरका ४ जनासम्म रोजगारका लागि विदेशिएको सो अध्ययनमा उल्लेख छ। पछिल्लो समय युवाहरूको पनि विदेश मोह बढदै गएको पाइन्छ।
_x000D_
_x000D_
अहिले विदेशिने जनशक्तिमा शिक्षित युवा बढी रहेका छन्। कोरिया, इजरायल, मलेसिया,कतार, युएई, साउदी, युरोपका देश र अफ्रिका नेपालको रोजगार गन्तव्य देशभित्र पर्छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
-1748004713.png)
