काठमाडौं- वरिष्ठ मुटु शल्यचिकित्सक प्राडा भगवान कोइराला विगत केही वर्षदेखि एउटा वृहत अभियानमा जुटेका छन्। मुटु रोग उपचारका क्षेत्रमा उल्लेख्य योगदान गरेका डा कोइराला काठमाडौंसहित देशका सातवटै प्रदेशमा बाल अस्पताल स्थापना र सञ्चालन गर्ने अभियानमा सक्रिय छन्।
डा कोइरालाको नेतृत्वमा अगाडि बढेको बाल अस्पताल निर्माणको अगुवाइ काठमाडौं इन्स्टिच्युट अफ चाइल्ड हेल्थ (किओच)ले छ। किओचको अध्यक्षमा डा कोइराला आफैं छन्।
डा कोइरालाले पहिलो चरणमा काठमाडौंमा सुविधासम्पन्न अस्पताल सञ्चालनमा ल्याएपछि अन्य प्रदेशमा क्रमश: अस्पताल निर्माण र सञ्चालनको काम अगाडि बढाउने तयारी गरेका थिए। सोही अनुसार काम अगाडि बढिरहेको समयमा कोशी प्रदेशमा भने काठमाडौंमा भन्दा पहिला नै अस्पताल सञ्चालनमा आइसकेको छ।
कोशी प्रदेश अन्तर्गत दमकमा ५० शय्या क्षमताको अस्पताल सञ्चालनमा आएको डेढ वर्ष भइसकेको छ। सहयोगी हातहरुले साथ दिँदा कोशीमा अस्पताल सञ्चालन सम्भव भएको बताउँछन् डा कोइराला। उनका अनुसार सहयोगी दाताहरुको साथ र निरन्तर सहयोगले काठमाडौंमा पनि धमाधम अस्पताल निर्माणको काम अगाडि बढिरहेको छ।
कति आयो सहयोग, अब कति आवश्यक?
डा कोइराला नेतृत्वमा अगाडि बढेको अस्पताल निर्माणका लागि स्वदेशदेखि विदेशबाट सहयोग आइरहेको छ। डा कोइरालाका अनुसार अस्पताल निर्माणका लागि पाँच सय रुपैयाँदेखि ४१ करोड रुपैयाँ बराबरको सहयोग आइसकेको छ।
अस्पताल निर्माणका लागि सरकारले लिजमा जग्गा उपलब्ध गराउनेदेखि लिएर कोशी प्रदेशमा नेपाल रेडक्रस सोसाइटीले भवनसमेत उपलब्ध गराएको छ।
किओचका प्रोजेक्ट कोअर्डिनेटर दिपेन्द्र खड्काका अनुसार दमक अस्पताल र काठमाडौंमा बनिरहेको अस्पतालका लागि कुल एक अर्ब ४१ करोड रुपैयाँ आवश्यक पर्ने देखिन्छ। जसमध्ये सहयोग उपलब्ध गराइएको रकम र सहयोगका लागि बचन दिएकाहरुबाट एक अर्ब २० करोड ८४ लाख ८७ हजार ४५ रुपैयाँ सहयोग आउने निश्चित भएको छ।
'अस्पताल निर्माणका लागि सहयोग गर्छु भनेर बचन दिइएको १ अर्ब २० करोड ८४ लाख रुपैयाँमध्ये ६२ करोड ५४ लाख ९५ हजार रुपैयाँ प्राप्त भइसकेको छ भने अरु आउने प्रक्रियामा रहेका छन्,' उनले भने, 'अब हामीलाई थप २० करोड ५९ लाख ८ हजार ६६४ रुपैयाँ आवश्यक पर्ने देखिन्छ।' उनका अनुसार अस्पताल निर्माणका लागि हालसम्म विभिन्न व्यक्ति र संस्था गरेर ३१८ जनाले सहयोग गरेको देखिन्छ।
उनले अस्पतालका लागि अब आवश्यक पर्ने २० करोड ५९ लाख रुपैयाँका लागि पनि सहयोगी हातहरुको खोजी भइरहेको जानकारी दिए। 'काम अगाडि बढ्दै जाँदा सहयोगी हातहरु आफैं जोडिँदै जाने पनि हुँदो रहेछ,' उनले भने, 'केही आउने देखिएको छ भने बाँकी रकमका लागि अब हामीले थप नयाँ संस्थाहरुमा पुग्ने तयारी गरेका छौं।'
अस्पतालका लागि सहयोग गरेका र सहयोगको प्रतिबद्धता गरेका व्यक्ति तथा संस्थाहरुको विवरण पारदर्शी रुपमा राखिएको छ। किओचले उपलब्ध गराएको विवरण अनुसार अस्पतालका लागि न्यूनतम ५ सय रुपैयाँदेखि ४१ करोड रुपैयाँसम्मको सहयोग प्राप्त भएको छ। केही व्यक्ति र संस्थाले नाम नै उल्लेख नगरी पनि सहयोग गरेका छन्।
यी हुन् एक करोडभन्दा बढी सहयोग गर्ने २१ व्यक्ति तथा संस्थाहरु
अस्पतालका लागि हालसम्म २१ व्यक्ति तथा संस्थाले २१ करोड भन्दा बढी सहयोग गरेका छन्। सबैभन्दा ठूलो सहयोग भने भाटभटेनी डिपार्टमेन्ट स्टोरका सञ्चालक मिनबहादुर गुरुङले गरेका छन्। उनले ४१ करोडको लागतमा काठमाडौं हेपाली हाइटमा अस्पताल भवन निर्माण गरेर हस्तान्तरण गर्ने भएका छन्। उनीपछि दोस्रो नम्बरमा वार्म नेस्ट फाउन्डेसनले ११ करोड २३ लाख ६४ हजार ५ सय रुपैयाँ सहयोग गरेको देखिन्छ।
त्यसपछि क्रमश: डा शशी भुषण उपाध्यायले १० करोड, स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले ७ करोड २९ लाख, केपीएएलएस अमेरिकाबाट ५ करोड ३८ लाख ६५ हजार ९४ रुपैयाँ, जेजिआई नेपाल फाउन्डेसनबाट ४ करोड, कोशी प्रादेश सरकारबाट ३ करोड, रामाकान्त अधिकारीबाट २ करोड ५० लाख, काठमाडौं महानगरपालिकाबाट २ करोड, आनी छोइङ डोल्मा फाउन्डेसनबाट १ करोड ८० लाखसहयोग आएको किओचको विवरणमा उल्लेख छ।
यसैगरी, शारदाराम भण्डारीबाट १ करोड ५० लाख, यूएनआइसिए फाउन्डेसनबाट १ करोड २५ लाख १४ हजार ४५९ रुपैयाँ, सानिमा बैंकबाट १ करोड २० लाख, गणपति बनस्पति प्रालीबाट १ करोड ११ लाख ११ हजार १११ रुपैयाँ, प्राडा रमेशकान्त अधिकारीबाट १ करोड १० लाख, नेपाल बैंक लिमिटेडबाट १ करोड, राजेश मेटल क्राफ्टबाट १ करोड, सिद्धार्थ बैंकबाट १ करोड, बैंक अफ काठमाडौंबाट १ करोड, एभरेष्ट बैंकबाट १ करोडर ग्लोबल आईएमई बैंकबाट १ करोड सहयोग पाएको किओचले जनाएको छ।
पैसाभन्दा जिन्सी सहयोग प्राथमिकता
किओचले सहयोगी हातहरुसँग नगदभन्दा जिन्सी सामग्री तथा पूर्वाधार र उपकरणहरु नै सहयोगमा रुपमा बढी लिइरहेको डा कोइराला बताउँछन्। 'भाटभटेनीका सञ्चालक मिनबहादुर गुरुङले पनि ४१ करोडको चेक नै दिन्छु भन्नु भएको थियो,' डा कोइरालाले भने, 'तर हामीले पैसा भन्दा पनि जिन्सी कुरामा नै जोड दियौं। उहाँलाई भवन नै बनाइदिनु भनेर भन्यौं। यस्तै अरुहरुसँग पनि उपकरण लगायतका सामग्रीहरु नै बढी सहयोगमा माग्यौं।'
डा कोइरालाका अनुसार अस्पतालका लागि अहिलेसम्म आइरहेको सहयोगमा झण्डै एक अर्बजति सहयोग पूर्वाधार निर्माण, उपकरण लगायतका विषयमा नै आएको छ। 'दमकमा पनि भवनसहित उपकरणहरु सहयोगका रुपमा नै ल्याएका हौं,' उनले भने।
वैशाखमा तयार हुँदै गुरुङको सहयोगमा बन्ने ४१ करोडको भवन
भाटभटेनीका सञ्चालकको सहयोगमा निर्माण भइरहेको भवन आगामी वैशाखभित्र निर्माण सम्पन्न भइसक्ने गरी काम अगाडि बढेको खड्काले जानकारी दिए। भाटभटेनीले हेलिप्याडसहितको ६ तले भवन निर्माण गरेर किओचलाई हस्तान्तरण गर्ने छ। भवनसँगै भाटभटेनीले उक्त भवनमा आवश्यक पर्ने फर्निचरदेखि उपकरणहरु समेत उपलब्ध गराउने खड्काले जानकारी दिए।
हेपाली हाइटमा अहिले भाटभटेनीले धमाधम भवन निर्माणको काम अगाडि बढाइरहेको छ। उक्त भवनसँगै थप तीन वटा भवन पनि निर्माणको काम अगाडि बढिरहेको छ। तर पहिलो चरणमा भाटभटेनीको भवन निर्माण सम्पन्न हुने र बाँकी दुईवटा भवन निर्माण सम्पन्न हुन भने केही समय लाग्ने खड्काले जानकारी दिए।
साउनबाट काठमाडौंबाट सेवा सुरु
डा कोइरालाका अनुसार किओचले २०८२ को साउनबाट काठमाडौं हेपाली हाइटबाट बाल अस्पतालको सेवा सुरु गर्ने तयारी गरेको छ। 'मिनबहादुरजीको सहयोगमा बन्ने भवन वैशाखसम्म निर्माण सम्पन्न हुने देखिन्छ। त्यहाँ केही कामहरु सम्पन्न गरेर साउनबाट अस्पतालको सेवा साउनबाट गर्ने तयारी गरेका छौं,' उनले भने।
खड्काका अनुसार उक्त भवनमा अस्पतालका रेडियोलोजी र प्याथोलोजीबाहेकका धेरै सेवाहरु रहने भएकाले अस्पताल साउनबाट सुरु गर्न कुनै समस्या छैन। 'मिनबहादुरजीको सहयोगमा बन्ने भवनमा नै आकस्मिक, ओपिडी, शल्यकक्ष लगायतका सेवा रहन्छन्,' उनले भने, 'प्याथोलोजी र रेडियोलोजी सेवा अर्को बनिरहेको भवनमा राखेर सेवा सुरु गर्ने तयारी गरेका छौं।'
उनका अनुसार काठमाडौंमा अस्पताल राम्रोसँग सञ्चालनमा आएपछि मात्र बाँकी रहेका अन्य प्रदेशमा काम अगाडि बढाउने योजना रहेको खड्काले जानकारी दिए। 'अब हाम्रो जोड काठमाडौंमा नै रहेको छ,' उनले भने, 'काठमाडौंमा अस्पताल राम्रोसँग सञ्चालनमा आइसकेपछि अन्य प्रदेशमा पनि काम अगाडि बढाउने नै छौं।'
दमक र काठमाडौंमा अस्पताल चलेपछि अन्य प्रदेशमा अस्पताल सञ्चालन गर्न अहिलेजस्तो समस्या नहुने डा कोइरालाको अनुमान छ। 'चुनौतीहरु त आउँछन् नै। तर यो सरकारलाई नै सहयोग गर्ने संस्था भएकाले अन्य प्रदेशमा अहिले भोगेको जस्तो ठूलो चुनौती आउँदैनन् कि भन्ने लागेको छ,' डा कोइरालाले भने, 'केही प्रदेशबाट अहिले पनि सहयोग गर्छौं आउनुहोस् भनिरहनु भएको छ। तर हामी पहिला यता केन्द्रित भएकाले यता सकेपछि अनि प्रदेशमा जाने छौं।'
दमकमा एक लाख बढीले लिए सेवा
किओचले झापाको दमकमा सञ्चालन गरेको अस्पतालमा डेढ वर्षको अवधिमा एक लाखभन्दा बढीले सेवा लिएका छन्। अस्पतालको तथ्यांक अनुसार यो अवधिमा एक लाख ७ हजार ११८ जना बालबालिकाले सेवा लिएका छन्। जसमध्ये १४ हजार ६५९ जनाले आकस्मिक सेवा र ९२ हजार ४५९ जनाले ओपीडी सेवा लिएका छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1765020310.png)
-1765011379.png)
-1764146706.png)
-1763721444.png)
