सिन्धुपाल्चोक– ‘मलाई यही गाउँबाट साहित्यकार जन्मिएको हेर्नुछ। वैज्ञानिक जन्मिएको हेर्नुछ। अनुसन्धानविद् जन्मिएको हेर्नुछ!’ सन् २०२२की मिस मंगोल पासाङ डोल्मा शेर्पा गत साता आफ्नो गाउँको विद्यालय प्राङ्गणमा सुन्दर सपना बुनिरहेकी थिइन्।
उनको सपनालाई भोटेकोशी गाउँपालिका–५स्थित गोल्ची गाउँका अभिभावकहरूले तालीमार्फत् सदर गरे। भर्खरै स्कुल टेक्न थालेका बालबालिकाहरूले पनि ताली बजिरहेको देखे, उनीहरूले त्यसैको अनुसरण गरे।
‘पासाङ जस्तो युवा अरु पनि जन्मिए भने गाउँ रूपान्तरण हुन्छ,’ गोल्ची गाउँ पुगेका फिल्म निर्देशक नवीन सुब्बाले भने, ‘यहाँ उनले गरेको योगदान महत्वपूर्ण छ।’
०००
गोल्ची आधारभूत विद्यालयको ‘चाइल्ड लाइब्रेरी एन्ड स्टडिज रुम’ कथा, कविता र चित्रका पुस्तकहरूले सजिएको थियो।
गाउँपालिका अध्यक्ष पासाङ नुर्पु शेर्पा र उपाध्यक्ष दिछेन शेर्पाले रिबन काटेर पुस्तकालयको उदघाटन गरे। रिबन काट्नासाथ साना बालबालिकाहरूले पुस्तकहरूलाई सुम्सुम्याए।
एकजना ८ वर्षकी बालिकाले पासाङलाई सोधिन्, ‘ दिदी, यो हाम्रो लागि हो?’
पासाङले ‘तिमीहरूकै लागि हो’ भनेर अँगालो मारेपछि बालिका फुरुङ्ग परिन्। ‘हामी विस्तारै पुस्तकहरू थप्दै जानेछौँ। र बालबालिकालाई पढाउन सघाउने लाइब्रेरियन पनि राख्छौँ,’ उनले सुनाइन्।
पुस्तक समाइरहेका साना हातहरू देखेपछि पासाङ कल्पिरहेकी थिइन्, ‘अब उनीहरू कथाका संसारहरूमा प्रवेश गर्नेछन्। कविता गाउन सिक्नेछन्। जनावर र बोटविरुवालाई प्रेम गर्न सिक्नेछन्।’
-1703309706.jpg?timestamp=1703309741990)
०००
पासाङ काठमाडौंमै हुर्किइन्। विदामा घर आउँदा बाह्रबिसेबाट घन्टौंको उकालो चढेपछि मात्र उनको गाउँ आइपुग्थ्यो। ‘आमा कहिले आइपुग्छ घर?’ पासाङ थकित आवाजमा सोध्थिन्।
आमा औंलाले माथि माथि देखाउँदै छोरीलाई भन्थिन्, ‘ऊ त्यैँ पर हो। अब आयो।’
घर पुग्दासम्म उनलाई आफ्नो पिछडिएको गाउँको साह्रै माया लाग्थ्यो। सन् २०२२मा ‘मिस मंगोल’को ताज पहिरिँदा धेरै खुसी त उनको गाउँ थियो।
सोचिन्, ‘मेरो सफलतामा गर्व गर्ने मेरो गाउँलाई केही योगदान गर्नैपर्छ।’
शेर्पाहरूको बाहुल्यता रहेको गोल्ची प्राकृतिक सौन्दर्यले धनी छ। गाउँले सुन्दर हिमाल, पर्वत र चीनका भूभागहरूलाई नियालिरहेको हुन्छ। तर यही सुन्दर गाउँलाई राज्यको आँखाले कहिल्यै गम्भीर भएर नियालेको छैन। त्यसकारण शिक्षा, स्वास्थ्य र पूर्वाधारको क्षेत्रमा गाउँ निकै पछि पर्योा। स्थानीयहरू सन्तानको सुन्दर भविष्य कल्पन बाह्रबिसे झर्नैपर्यो। कोही त्यहाँबाट पनि पर काठमाडौं उक्लनु पर्यो।
स्थानीय निमि शेर्पासँगको कुराकानीमा उनले उही विवशता हामीलाई सुनाइन्, ‘यहाँ राम्रो पढाइ नहुने भएपछि बाह्रबिसे झरेर व्यवसाय गरेँ। छोराछोरी पढाएँ, हुर्काएँ। उनीहरू हुर्किसके। अब गाउँमै केही गर्छु भनेर बारम्बार आइरहन्छु।’
गाउँको आधारतभूत विद्यालयमा यतिबेला जम्मा १५ जनामात्र विद्यार्थी बाँकी छन्। ‘यहाँको शैक्षिक स्तर उठाउन सके त भएकाहरू अडिन्थे। गएकाहरू पनि फर्किन्थे। गाउँमा खेतीपाती बढ्थ्यो। आम्दानी पनि बढ्थ्यो,’ पासाङ भन्छिन्।
त्यसकारण उनले आफ्नो गाउँको यो स्कुलमा पुस्तकालय खोल्ने निर्णय गरिन्। यो अभियानमा उनलाई वैदेशिक रोजगारमा गएका गाउँकै मानिसहरूले सहयोग गरे। विभिन्न संस्थाहरूले सहयोग गरे। गाउँमा कतिपयलाई लाइब्रेरी भन्ने थाहा थिएन। आफ्नाहरूले जिस्क्याउँदै ‘लाइब्रेरी कान्छी’ भन्न थाले। र कतिपयले ‘लैबरी कान्छी’ समेत भन्न थाले।
‘लाइब्रेरी कान्छी’ले लाइब्रेरी उद्घाटनको दिन सहर पसेका गाउँका मानिसहरूलाई पनि निम्त्याएकी थिइन्। उनीहरू निकै खुसी देखिन्थे।
विद्यालयका प्रधानाध्यापक अजय लामा स्कुलमा बालबालिकाहरूले नयाँ कुरा पढ्न पाउने भएकाले खुसी देखिएका थिए। उनले स्कुलमा हरेक वर्ष विद्यार्थी घट्दै गइरहेको कुरा पनि सम्झिुए। विदयार्थी घटेकै कारण यहाँ ३ कक्षासम्म मात्र पढाइ हुन्छ। ‘त्यसमाथि हामी ३ जना मात्र कर्मचारी । यसमा पनि एक जना कार्यालय सहयोगी हुनुहुन्छ,’ अजय सुनाउँछन्।
उद्घाटनको दिन गाउँपालिका अध्यक्ष पासाङ नुर्पु शेर्पाले एउटा घोषणै गरे, ‘यो अभियानलाई साथ दिन हामी ३ लाख रुपैयाँ सहयोग गर्छौं।’
-1703309707.jpg?timestamp=1703309762657)
०००
पासाङ गीत पनि गाउँछिन्, मोडलिङ पनि गर्छिन्। सिनेमासँग झनै लगाव छ उनको। माइक्रोबायोलोजी पढेकी पासाङले ७ वर्ष त स्कुलमा शिक्षण समेत गरिन्। अहिले उनी शिक्षण पेसा छाडेर सामाजिक अभियानमा लागेकी छन्। आफ्नो नेतृत्वमा विङ्स नेपाल फाउन्डेनस स्थापना गरेपछि उनी बालबालिकामा उडान भर्न पखेँटाको काम गरिरहेकी छन्।
र उनलाई साथ दिइरहेका छन् फाउन्डेसनका सदस्य सचिव छिरिङ शेर्पाले।
फाउन्डेसनमार्फत् उनीहरूले भोटेकोशी गाउँपालिकामा कहिले सडक नाटक, कहिले अनलाइन डान्स प्रतियोगिता त कहिले पर्यटन, इतिहास तथा पुरातात्विक सम्पदासँग सम्बन्धित काम गरिरहेका छन्।
-1703309708.jpg?timestamp=1703309791520)
योसँगै ‘मिस मंगोल’को पुस्तकालय सपना अन्य गाउँमा पनि फैलने छ। ‘लाइब्रेरीका लागि अरु स्कुलहरूले पनि अनुरोध गरिरहनुभएको छ। यसका लागि पनि हामी योजना बनाइरहेका छौँ,’ पासाङ उत्साहित हुँदै भन्छिन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
