काठमाडौं– ‘यो भाजपाको अपमानजनक हार हो। सिङ्गो भाजपा र प्रधानमन्त्रीको पराजय हो। यो हार अमित शाहको पनि हो, जसले निर्वाचनको संयोजन र सूक्ष्म व्यवस्थापन गरेका थिए। तर यो निर्वाचनबाट दक्षिण भारत बीजेपीमुक्त हुन पुग्यो,’ इतिहासकार रामचन्द्र गुहा द वायरमा करण थापरसँगको अन्तर्वाताको क्रममा भन्छन्,‘त्यसकारण यो सांगठनिक रुपमा र व्यक्तिगत रुपमा प्रधानमन्त्री मोदी र गृहमन्त्री शाहको अपमानजनक हार हो।’
इतिहासकार गुहाले बिहीबार भारतको दक्षिण भागमा पर्ने प्रान्त कर्नाटकमा भएको विधान सभा निर्वाचनमा सत्ताधारी भारतीय जनता पार्टीको हारलाई त्यसका ‘सुप्रिमो’ प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र गृहमन्त्री अमित शाहको पराजय रहेको टिप्पणी गरे। गुहा पनि यही क्षेत्रका मतदाता हुन्।
उनको मोदि सत्तासँग नोंकझोक चलिरहन्छ। अल्पसंख्यकको कहिले सडकमा त कहिले आन्दोलनमा समर्थन गर्दै भाषण गर्न विश्वविद्यालय पुग्ने गुहाले भाजपाको पराजयले शान्तिपूर्ण कर्नाटक पुनरागमन हुने औंल्याए।
एकछिन गुहालाई यहिँ छोडौं, चर्चा गरौं पछिल्लो संसद्को र अहिलेको निर्वाचनको मतपरिणामको
बिहीबार भएको चुनावमा जनताको उल्लेख्य सहभागिता रह्यो। करिब ७३ प्रतिशतले मतदानमा सहभागिता जनाएर इतिहासै कायम गरे। मतदानको उक्त इतिहासले कांग्रेस आईलाई स्पष्टरुपमा बहुमत दिलायो। पछिल्लो संसद् त्रिशंकु थियो।
सन् २०१८ मा भएको विधान सभा निर्वाचनमा कांग्रेसले ८० सिट जितेको थियो। यो निर्वाचनमा त्यसमा ५५ थप्दै १३५ सिटमा जित हासिल गरेको छ। बीजेपी भने ६६ सिटमा खुम्चिएको छ। चुनावी कमाण्डर अमित शाहले हप्ता दिनअघि आफूहरुले १५० सिट जित्ने भाषण गरिरेहका थिए भने प्रधानमन्त्री मोदी कर्नाटक र संघीय सरकार भाजपाको हुने र त्यसलाई 'डबल इन्जिनको सरकार' भन्नुपर्ने सिकाउँदै थिए।
तर, नतिजाले भाजपालाई प्रतिपक्षी बेञ्चमा पुर्याइदियो। यसैलाई लक्षित गर्दै इतिहासकार गुहाले भाजपा हारको मुख्य श्रेय मोदी र शाहलाई जाने बताएका हुन्। तर यो जितहारमा कर्नाटकको इतिहासलाई पनि श्रेय दिनुपर्ने एकथरी बताउँछन्। कर्नाटकमा लगातार दोस्रोपटक कुनै पार्टीलाई जनताले शासन गर्न मौका नदिएको इतिहास छ। पछिल्लो सरकार भाजपाको थियो। त्यसो त भाजपा ९ वर्षदेखि नै सत्तामा भने छ। कर्नाटकको सरकारको नेतृत्व परिवर्तन गर्ने सिलसिला १९८५ देखि नै चल्दै आइरहेको छ।
गुहाले भनेको कुरालाई बल पुर्याउने अर्को तथ्य पनि बलियो छ। यहाँ चुनाव घोषणा भएपछि प्रधानमन्त्री मोदीले २० भन्दाबढी र्याली र रोड शोहरु गरे। तर, बीजेपीका लागि ती र्याली तथा रोड शोहरु फाइदाजनक भएनन्। मोदीले रोड शो गरेका विधान सभा क्षेत्रमध्ये बीजेपीले ५ ठाउँमा मात्रै जित हासिल गर्यो। जबकी कांग्रेसले १३ ठाउँमा जित हासिल गर्यो।
संघीय सदनमा थोरै सांसदहरुको संख्यासहित प्रतिपक्षी बेञ्चमा रहेको कांग्रेस कर्नाटकमा हासिल गरेको जितले २०२४ मा हुने लोकसभा निर्वाचनबाट बलियो हुनेमा आत्मविश्वास देखाउन थालेको छ। तर केही साता अघि राहुल गान्धीमाथि एउटा पुरानो राजनीतिक भाषणलाई लिएर सांसद् पद खारेजीमा पारिदिएपछि भाजपा इतर सबै दलहरुले मोर्चाबन्दी कसेका छन्।
यसलाई कांग्रेसले कसरी जोगाएर अघि बढाउँछ त्यो आउने दिनहरूले बताउनेछन्। तर, अहिलेको सत्य के हो भने कर्नाटकको जितले कांग्रेसको साहस बढेको छ। तर, भारतका मतदाता विधानसभा र लोकसभा चुनावमा जनादेश अलग–अलग प्रकारले दिने गरेका छन्। जस्तै राजस्थानमा २०१८ को विधान सभा चुनावमा कांग्रेसले जित हासिल गरेको थियो। तर, लोकसभा चुनावमा राजस्थानका २५ सिटमध्ये २४ सिटमा बीजेपी विजयी भएको थियो।
यस्तै प्रकारको नतिजा मध्यप्रदेश र छत्तीसगढमा पनि आएको थियो। त्यसकारण कांग्रेसले २४ को निर्वाचनमा यही जितलाई लिएर उत्ति खुशी भइहाल्न हतार हुने देखिन्छ। कांग्रेस आफैं पनि कर्नाटकमा विधान सभा चुनाव जितेर लोकसभामा पनि जित मिल्छ भन्नेमा आश्वस्त छैन।
के त्यसो भए कर्नाटकमा भाजपाको पराजयले प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले ठूलै नोक्सान व्यहोर्छन्?
यो सवालमा भने बहस सुरु भएको छ। अर्को वर्ष हुने लोकसभा निर्वाचनमा नरेन्द्र मोदीको बाटो कठिन भएको हो? के मोदीको लोकप्रियता घट्दैछ? के कांग्रेसले अब भाजपालाई हराउन सक्छ?
कर्नाटकमा कांग्रेसको जितसँगै अर्को वर्ष हुने लोकसभा चुनावमा भाजपा विरोधी क्याम्पको नेतृत्व गर्न सक्ने दाबी भने बलियो भएको छ। तर वरिष्ठ पत्रकार नीरजा चौधरी कर्नाटक विधानसभाको चुनावी नतिजाकै आधारमा नरेन्द्र मोदीको लोकप्रियतालाई कम आकलन गर्न हतार हुने बताउँछिन्।
नीरजा चौधरी भन्छिन्,‘कर्नाटकमा भाजपाको स्थानीय नेतृत्व कांग्रेसको भन्दा धेरै कमजोर थियो। भाजपासँग एकाधबाहेक कोही बलियो नेता छैनन्। ती पनि धेरै अलोकप्रिय बनेका थिए। यसर्थ, कर्नाटकमा कांग्रेसको जित मोदीको अलोकप्रियताले मात्र भएको हो भन्ने मलाई विश्वास लाग्दैन।’
आसन्न निर्वाचनहरुलाई हेर्ने हो भने भाजपाभन्दा कांग्रेसले अझै धेरै कठिनाइको सामना गर्नुपर्नेछ। कांग्रेसका राजस्थानका नेताहरु दुई स्वरमा कुरा गर्दैछन्। त्यहाँ हुने निकट विधान सभा निर्वाचनमा कांग्रेसलाई त्यही विवादले हानी गर्न सक्छ। यस्तै, मध्यप्रदेशमा पनि कांग्रेसभित्र कलह छ। यता, राजस्थान र मध्य प्रदेशमा बीजेपी भित्र त्यस्तो कलह छैन। त्यसर्थ, कांग्रेस बलियो र बिजेपी सकियो भन्ने डिस्कोर्स बनाउन हतार हुने चौधरीको तर्क छ।
कर्नाटक निर्वाचनको सन्देश के हो त?
राहुल गान्धीको ‘भारत जोडो’ यात्रामा संलग्न रहेका चर्चित राजनीतिक कार्यकर्ता योगेन्द्र यादव कर्नाटक चुनावको नतिजा त्यति तटस्थ नहुने बताउँछन्।
योगेन्द्र यादवले द प्रिन्टमा लेखेका छन्,‘कर्नाटक चुनावको नतिजापछि उत्साहित कांग्रेसीहरूले भाजपाको अन्त्यको घोषणा गर्न सक्छन्। मलाई विश्वास छ कि यो नतिजाले मनोवैज्ञानिक प्रभाव भने पार्नेछ। कांग्रेसको जीतले भाजपालाई पनि हराउन सक्छ भन्ने सन्देश हो।’
यादवको जोड यो जितले भाजपा हारिसक्यो भन्न नहुने छ। यस्तै, तत्कालीन प्रधानमन्त्री मनमोहन सिंह सरकारका आर्थिक सल्लाहकार कौशिक बसुले कांग्रेसको जितमा लेखेका छन् ‘कर्नाटकले आज जे गर्छ, भोलि भारतले गर्छ।’ फेरि गुहातर्फै फर्कौं । उनी थापरसँगै कांग्रेसको जितबारे भन्छन्,‘यो कांग्रेसका लागि निकै प्रभावशाली र सशक्त जित हो।’
(बीबीसी, द वायरलगायतको सहयोगमा)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
-1738927672.png)
