काठमाडौं- १० वैशाखमा हुने उपनिर्वाचनमा बारा- २ बाट जनता समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव प्रतिस्पर्धामा छन्। उनलाई चुनौती दिएका छन्, जनमत पार्टीका शिवचन्द्र कुशवाहले। यो निर्वाचनमा जसपाका यादव र जनमतका कुशवाहाबीचको प्रतिस्पर्धा निकै रोचक हुने देखिएको छ।
जसपा अध्यक्ष यादवलाई गत ४ मंसिरको निर्वाचनमा पनि जनमत पार्टीकै अध्यक्ष सिके राउतले सप्तरी- २ मा फराकिलो मतान्तरले पराजित गरेका थिए। सप्तरीबाट पराजित भएपछि यादव आफ्नै पार्टीका निर्वाचित नेता रामसहाय यादवलाई उपराष्ट्रपति बनाएर बारा- २ बाट प्रतिनिधि सभामा छिर्न खोजेका छन्, जसलाई जनमत पार्टीले रोक्न चाहिरहेका छ।
यादवलाई रोक्ने योजना अनुसार नै राउतले ४ मंसिरको निर्वाचनमा उपराष्ट्रपति यादवसँग चार सय मतले पराजित माओवादी केन्द्रका शिवचन्द्र कुशवाहा आफ्नो पार्टीमा भित्र्याएर उम्मदेदवार बनाएका छन्। कुशवाहालाई सघाउन राउत आफैं दिलोज्यानले खटिएका छन्।
राउतले सप्तरीभन्दा पनि बढी मतानान्तरले यादवलाई बारामा पराजित गर्ने उद्घोष गरेका छन्। यी दुई हेभिवेट नेताको अस्तित्वको लडाइँले बारा- २ को उपनिर्वाचन अहिले चर्चाको केन्द्रमा देखिन्छ।
मधेस राजनीतिका पुराना नेता भरतविमल यादव जसपा अध्यक्ष यादव उपनिर्वाचनमा उम्मेदवार बन्नु धेरै ठूलो विषय नभए पनि उनका लागि भने यो निर्वाचन अग्निपरीक्षा सरह भएको बताउँछन्। ‘निर्वाचनमा हार-जित एउटा समान्य राजनीतिक प्रकिया हो,’ यादवले नेपाल लाइभसँग भने, ’तर उपनिर्वाचनमा शीर्ष नेता उम्मेदवार भएर पराजित भएमा त्यसले उनका लागि धेरै ठूलो राजनीतिक क्षति गर्न सक्छ।’
मधेस केन्द्रित नेताहरुको मधेसमै राम्रो छवि नरहेको भन्दै यादवले जसपा अध्यक्ष उपनिर्वाचनमा उम्मेदवार बन्नु आफैंमा ठिक नभएको बताए। ‘उहाँ जत्तिको उचाइको नेता प्रतिनिधि सभामा जानबाट बन्चित नै हुनु हुँदैन भन्ने होइन,’ उनले भने, पाँच वर्ष उहाँ संसदमा नगए पनि केही फरक नपर्ने कुरा उहाँले बुझ्नुपर्थ्यो।’
यद्यपि, मधेस राजनीतिलाई नजिकबाट नियालिरहेका जानकारहरु पछिल्लो समयमा मधेसमा जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादव र जनमत पार्टीका अध्यक्ष सिके राउतबीच प्रतिष्ठाको लडाईं भइरहेको र त्यसकै प्रतिबिम्व बारा उपनिर्वाचनमा देखिएको दाबी गर्छन्।
राजनीतिक विश्लेषक विजयकान्त कर्ण जनमत पार्टीका अध्यक्ष राउत जसपा अध्यक्ष यादवलाई राजनीतिमा परास्त गरे मात्रै आफूमा केन्द्रमा मधेसको नेता कहलिने निष्कर्षमा पुगेको बताउँछन्। ‘मधेसमा रहेको उपेन्द्र यादवको राजनीतिक बिरासत उनलाई पराजय गरेर मात्रै ध्वस्त पार्न सकिन्छ भन्ने बुझाइ राउतमा देखिन्छ,’ कर्ण भन्छन्, ‘त्यसकै लागि उनी जसपा अध्यक्ष यादवलाई उपनिर्वाचनमा हराउन लागिपरेका छन्।’
मधेस राजनीतिमा रहेको बेमेलको वातावरण पनि यसको कारक रहेको बताउँदै कर्णले मधेसमा एउटै मुद्दा र विचारमा रहेका नेताहरुबीच एक तहको राजनीतिक समझदारी जहिले पनि हुनुपर्थ्यो, त्यो नदेखिएको बताउँछन्।
मधेसमा नागरिक अगुवाको रुपमा काम गरिरहेका सप्तरीका बुद्धजीवी बलराम यादव जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले उपनिर्वाचनमा उम्मेदवार बनेर गलत गरेको टिप्पणी गर्छन्। बारा- २ को उपनिर्वाचनमा जसपाले जिते पनि यसले उपेन्द्र यादवको उचाइ मधेसमा नबढ्ने यादवको दाबी छ। उपेन्द्र चार महिना पनि संसद् र सरकारविना रहन नसक्ने नेताको रुपमा पुष्टि हुने यादवको तर्क छ।
पहिलो संविधान सभा निर्वाचनमा तत्कालीन मधेसी जनअधिकार फोरम नेपालले मोरङदेखि बाँके-बर्दियासम्म राम्रो अवस्थामा उपस्थिति देखाएको भए पनि सत्तामोहकै कारण आज त्यो पार्टी र तीनका नेता केही जिल्लामा सीमित भएको देखिन्छ।
चार वर्ष अगाडि मात्रै मधेसमा मुलधारको राजनीति सुरु गरेको जनमत पार्टी र तिनका अध्यक्ष राउतले जसपा र उपेन्द्र यादवलाई सुरुदेखि आफनो राजनीतिक दुश्मनको रुपमा निशाना बनाउँदै आएका छन्।
जनमत पार्टी बनाएलगत्तै राउतले जसपाको प्रदेश सरकारदेखि केन्द्रमा रहेका तत्कालीन मन्त्रीहरुलाई केन्द्रमा राखेर मधेसमा विरोध कार्यक्रमहरु गरेका थिए। गएको ४ मंसिरको निर्वाचनमा त राउत आफैंले जसपा अध्यक्ष यादवलाई पराजित गरिदिए।
यसरी मधेस राजनीतिमा जसपा र जनमत पार्टी एक-अर्का विरुद्ध सुरुदेखि उत्रिँदै आएका छन्। जसलाई जानकारहरु वर्चस्वको लडाईंको रुपमा हेर्छन्। जनमत पार्टी जसपा अध्यक्षलाई संसद् र सत्ताबाट बाहिर राखेको खण्डमा आफ्नो शक्ति बलियो हुँदै जाने निष्कर्षमा पुगेको देखिन्छ ।
आफ्नो राजनीतिक जीवनकै सबैभन्दा कठिन परीक्षामा रहेका जसपा अध्यक्ष यादव जसरी पनि उपनिर्वाचन जितेर प्रतिनिधि सभा छिर्ने दाउमा छन्। उनले यो निर्वाचनलाई अस्तित्वको लडाइँको रुपमा लिएका छन्। जसका लागि उनी सत्तारुढ दलहरुको बलियो समर्थन जुटाउने रणनीतिमा छन्।
नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी र लोसपाले यादवलाई केन्द्रबाट समर्थन गरे पनि त्यसले मैदानमा कति प्रभाव पार्छ त्यो अहिले नै भन्न सकिँदैन। यादव गठबन्धनको बढीभन्दा बढी फाइदा लिने दाउमा देखिन्छन् भने जनमत पार्टी गत ४ मंसिरको निर्वाचनझैं केन्द्रका सबै प्रकारका गठबन्धन भत्काउन लागिपरेको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
