काठमाडौं– निर्वाचन आयोगले समानुपातिक तर्फका सांसदको नाम बुझाउनलाई दलहरुलाई दिएको समयावधि शनिबार (आज) सकिँदैछ। समानुपातिक तर्फको नाम टुंग्याउन दलहरुको बैठक आज(शनिबार) बस्दैछ।
राष्ट्रिय दल बनेका ७ वटा दलहरुले क–कसलाई सांसद बनाउँछन् आम चासो छ। दलहरुलाई पनि कानुनले व्यवस्था अनुसार सांसद छान्न सकस देखिन्छ।
क्लस्टर अनुसार विभिन्न समूहलाई समेट्नुपर्ने हुँदा समानुपातिक तर्फबाट थोरै मात्र पुरुष सांसद छानिने हुँदा दलहरुलाई चुनौती बनेको छ।
कुन–कुन दलबाट को–को पुरुष सांसद बन्दैछन्?
नेपाली कांग्रेस
समानुपातिकमा प्राप्त मतअनुसार कांग्रेसले ३२ वटा सिट पाएको छ। समानुपातिकमा प्राप्त ३२ सिटमध्ये कांग्रेसले २९ जना महिला नै सिफारिस गर्नुपर्नेछ।
कांग्रेसको तर्फबाट पुरुष ३ जना मात्र पाउने भएका छन्। ३२ सिटमा आदिवासी जनजातिबाट ९, खस आर्यबाट १०, थारुबाट २, दलितबाट ५, मधेसी ५, मुस्लिमबबाट १ जना समेट्नैपर्ने हुन्छ। जसमा पिछडिएको क्षेत्र कम्तीमा १ जना समावेश हुनुपर्छ। र सबै क्लस्टरबाट कम्तिमा ५० प्रतिशत महिला हुनैपर्छ।
महिला धेरै समेट्नुपर्ने भएकाले यी कलस्टरबाट पुरुष छानिने सम्भावना कम छ। तर, कांग्रेसमा समानुपातिकबाट सांसद् ‘बनाउनैपर्ने’ कम्तिमा ५ जना पुरुष नेता रहेकका छन्। जो आफ्नो कलस्टरको पहिलो नम्बरमासमेत छन्।
खस आर्यबाट पहिलो नम्बरमा पार्टी प्रवक्ता प्रकाशशरण महत, आदिबासी जनजातिबाट पूर्व उपसभापति गोपालमान श्रेष्ठ, मधेसीबाट पूर्व उपसभापति विमलेन्द्र निधि, दलितबाट सहमहामन्त्री जीवन परियार र मुस्लिमबाट फरमुल्लाह मन्सुर रहेका छन्।
कांग्रेसबाट समानुपातिकमा समेट्नैपर्ने पुरुष नेता ५, ‘कोटा’ जम्मा ३ जनाको
नेकपा एमाले
प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनअन्तर्गत एमालेले समानुपातिकमा ३४ सिट पाएको छ। एमालेले पाएको ३४ मा १९ जना महिला समावेश गर्नुपर्नेछ। राष्ट्रिय सभामा पनि धेरै महिला भएको र प्रत्यक्षमा पनि अन्य पार्टीभन्दा बढी जितेका कारण समानुपातिकबाट सबैभन्दा धेरै पुरुष पठाउन पाउने दल एमाले नै बनेको छ। एमालेले १५ जनासम्म पुरुष समानुपातिकबाट निर्वाचित गर्नेछ।
एमालेले आदिबासी जनजाती क्लस्टरबाट ५ पुरुष सांसद बनाउन पाउने छ। यो क्लस्टरबाट देबी प्रसाद भट्टचन, हेमराज राई, कालुराम राई,भीमबहादुर खवास,र सरोज डंगोल सांसद बन्ने छन्। एमालेलाई मधेसी कोटाबाट सांसद बनाउनै पर्नेमा पूर्व उपसभामुख गंगाप्रसाद यादव र अमृतलाल राजवंशी रहेका छन्।
थारु क्लस्टरबाट सत्यनारायण चौधरी पर्ने सम्भावनामा छन्। दलित क्लस्टरबाट प्रभु हजारा दुसाध, चन्द्र विश्वकर्मा र बाबुराम नेपाली सांसद बन्ने लाईनमा छन्। खस आर्यबाट राघु जी पन्त र एकनाथ ढकाल साँसद बन्ने सम्भावना छ। यस्तै, पिछडिएको क्षेत्रबाट दयालबहादुर शाहीको सम्भवना छ।
एमालेबाट को–को बन्न सक्छन् समानुपातिक सांसद?
नेकपा माओवादी केन्द्र
नेकपा माओवादी केन्द्रले समानुपातिकबाट जम्मा दुई पुरुष पठाउन पाउने भएको छ। संघीय संसद्मा महिलाको प्रतिनिधित्व ३३ प्रतिशत पुर्याउनुपर्ने प्रावधानका कारण प्राप्त १४ सिटमा १२ महिला हुनेछन्।
जम्मा दुई जना पुरुष पाउने भएकाले माओवादी केन्द्रमा आकांक्षी नेताहरु सकसमा परेका छन्। दुई जना पुरुष पठाउँदा खस(आर्यको पहिलो नम्बरमा रहेका हितराज पाण्डेले अवसर पाउने सम्भावना बलियो छ। खस(आर्यको दोस्रो नम्बरमा अर्का एक जना नेता छन्, पेशल खतिवडा। यसअघि प्रत्यक्षबाटै सांसद् बनिसकेका उनले ओखलढुंगामा कांग्रेसलाई छाड्नुपर्ने भयो। त्यसैले समानुपातिकमा सरे। उनको लबिङ पनि चर्को हुनेछ।
अन्य क्लस्टरबाट पुरुषले पाउने सम्भावना न्यून छ
अर्को, आदिवासी जनजातितर्फबाट पहिलो नम्बरमा रहेका अजम्बर राई काङमाङले पाउने सम्भावना रहेको छ। कुनै समय एमालेको युवा संगठनको नेतृत्व गरिसकेका उनी संघीय समाजवादी फोरम हुँदै माओवादी केन्द्र पुगेका हुन्।
माओवादीको समानुपातिकमा पुरुष कोटा जम्मा दुई, प्रतिस्पर्धामा हितराज, पेशल र अजम्बर!
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी
रास्वपाले समानुपातिकतर्फ ११ लाख ३० हजार मत पाउँदै १३ सिट पाएको छ। यो पार्टीबाट कुल २० सांसद रहने भएका छन्। संसद्मा एक तिहाइ महिला समावेश गर्न रास्वपालाई कुल ७ सांसद आवश्यक पर्छ। २ जना प्रत्यक्षतर्फबाट जितेकोले अब ५ जना समानुपातिकबाट पठाउनु पर्नेछ। रास्वपाबाट कम्तीमा ७ सांसद महिला र १३ सांसद पुरुष हुनेछन्।
निर्वाचन आयोगमा बुझाएको बन्दसूची अनुसार खस आर्य क्लस्टरबाट डा चन्दा कार्की, निशा डाँगी, डोलप्रसाद अर्याल र पिछडिएको क्षेत्र समेत रहेकी विनिता कठायत सांसद बन्ने सम्भावना रहेको छ।
आदिवासी जनजातिबाट डा ढाकाकुमार श्रेष्ठ, इन्दिरा राना मगर, र समुना श्रेष्ठ सांसद बन्ने सम्भवना छ। यस्तै, थारु क्लस्टरबाट अशोक चौधरी, दलितबाट सन्तोष परियार र शिव नेपाली सांसद बन्ने देखिन्छ। त्यस्तै, मधेशी कलष्टरबाट लक्ष्मी तिवारी र मनिष झा, र मुस्लिमबाट असिम शाह सांसद बन्नेछन्।
समानुपातिक सांसद छान्न असन्तुष्टि देखिएको रास्वपाबाट को-को बन्लान् सांसद?
जसपा र जनमतका समानुपातिकतर्फका सांसद
मधेश प्रदेशमा सांगठनिक आधार रहेका जनता समाजवादी पार्टी र जनमत पार्टीले समानुपातिकतर्फ समान ५ सिट प्राप्त गरेका छन्। उपेन्द्र यादव नेतृत्वको जनता समाजवादी पार्टीले प्रत्यक्षतर्फ ७ सिट जितेको छ भने सीके राउत नेतृत्वको जनमत पार्टीले १ सिट मात्र जितेको छ।
प्रतिनिधि सभा सदस्य समानुपातिक निर्वाचन निर्देशिका, २०७९ ले समानुपातिकमा १० सिटभन्दा कम सिट संख्या भएकालाई बेग्लै व्यवस्था गरेको छ। यो व्यवस्था अनुसार, आदिवासी क्लस्टरमा कम्तीमा १ र बढीमा २ सांसद पठाउनु पर्ने हुन्छ। खस–आर्यबाट पनि कम्तीमा १ र बढीमा २ सांसद हुनु पर्नेछ। थारु, दलित, मधेसी र मुस्लिमबाट पार्टीले अधिकतम् १–१ सांसद पठाउन सक्छन्।
तर, यी दलले पनि संघीय संसदमा एक तिहाइ महिला पठाउनुपर्ने हुन्छ।
जसपाको उपस्थिति राष्ट्रिय सभा पनि रहेकोले यसलाई क्लस्टर मिलाउन केही सहज हुन्छ। जसपाका ३ जना सांसद राष्ट्रिय सभामा छन्। जसमा १ जना महिला छिन्। संघीय सांसदमा यो दलको कुल १५ सांसद रहनेछन्। जसको एक तिहाइ, ५, जना महिला सांसद हुनुपर्छ।
उक्त व्यवस्था अनुसार जसपाले समानुपातिकमा प्राप्त ५ सांसदमध्ये ४ सांसद महिला र १ सांसद पुरुष पठाउन पाउनेछ। ‘भाग्यमानी’ पुरुष सांसदको नाम जुनसुकै क्लस्टरबाट हुनसक्छ।
प्रत्यक्षतर्फ १ सिट (पुरुष) मात्र जितेको जनमतले बाँकी ५ सांसद पठाउँदा कम्तीमा २ सांसद महिला र ३ सांसद पुरुष पठाउन सक्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
