काठमाडौं- ४ मंसिरमा सम्पन्न प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा निर्वाचनको अन्तिम परिणाम आउँदै गर्दा प्रमुख दलले नयाँ सरकार गठनको गृहकार्य थालेका छन्। निर्वाचनपछि पहिलो पटक प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले सत्ता-गठबन्धनका शीर्ष नेताहरुलाई शुक्रबार साँझ बालुवाटार बोलाएका छन्।
प्रधानमन्त्रीले गठबन्धनका शीर्ष नेताहरुलाई बालुवाटार बोलाउनुअघि बिहीबार एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दहालसँग टेलिफोन संवाद गरेका थिए। ओलीले बुधबार प्रधानमन्त्री तथा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँग पनि टेलिफोनमा कुराकानी गरेका थिए।
४ मंसिरको निर्वाचनबाट प्रतिनिधि सभामा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले राम्रो उपस्थिति जनाउने संकेत गरेपछि प्रमुख दलहरुको पूर्व निर्धारित सत्ता समीकरणमा धक्का लाग्ने भएकोले प्रमुख दलका शीर्ष नेतहरु अन्तिम परिणाम नआउँदै नयाँ सरकारको गणितीय गृहकार्यमा जुटेका हुन्।
शुक्रबार दिउँसोसम्म सार्वजनिक मत परिणामको आकलन गर्दा प्रत्यक्षतर्फ नेपाली काग्रेस ५५ को हाराहारीमा, एमाले ५०, माओवादी १७/१८, नेकपा एस १०, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी ८, राप्रपा ५, जसपा ६, लोसपा ४, राजमो १ र जनमत पार्टीले १ सिट हात पार्ने देखिएको छ।
त्यसैगरी समानुपातिकमा एमालेले कांग्रेसभन्दा केही बढी सिट ल्याउने अवस्था देखिएको छ। अहिलेसम्मको समानुपातिकतर्फको मत आकलन अनुसार एमाले ३५, कांग्रेस ३२, माओवादी १५, रास्वपा १५, राप्रपा ८/९ र जसपाले ४/५ सिट पाउने सम्भावना छ।
संख्यात्मक समीकरणमा सत्ता-गठनबन्धनमा रहेका दलहरुले दावी गरेझैं प्रचण्ड बहुमत पुग्ने सम्भावना देखिएको छैन। एमालेको पनि राप्रपा र जसपासँग मात्रै मिलेर बहुमत पुग्ने सम्भावना छैन।
यही सम्भावना देखेर एमाले अध्यक्ष ओलीले बिहीबार लामो समयपछि विगतको तिक्तता बिर्सेझैं गरी माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डलाई टेलिफोन गरेरै नयाँ सत्ता सहकार्यको प्रस्ताव गरेको हुनुपर्छ । तर माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले शुक्रबार गोरखामा दिएको अभिव्यक्तिले उनी अहिलेकै गठबन्धन अगाडि बढाएर नयाँ सरकार बनाउने दाउमा छन्।
दाहालले सम्भावित सत्ता गठबन्धनको गणितलाई ख्याल गरेरै बिहीबार साँझ डिल्लीबजारस्थित जेलमा रेशम चौधरीलाई भेटका छन्। चौधरीकी पत्नीसहित चार सांसद नागरिक उन्मुक्ति पार्टीबाट निर्वाचित भएर आएका छन्।
कांग्रेस, माओवादी, नेकपा एस, लोसपा र राजमोको अहिले मत परिणाम हेर्दा बढीमा १ सय ४१ सदस्य आउन सक्ने देखिन्छ। प्रतिनिधि सभामा सरकार बनाउन आवश्यक समान्य बहुमत संख्या १ सय ३८ हो। तर अहिलेको परिणाममा केही तलमाथि परेको खण्डमा सत्ता-गठबन्धन पश्चिमबाट उदाएको नागरिक उन्मुक्ति पार्टी र त्यसले पनि नपुगे राप्रपादेखि जसपा र जनमत पार्टीसम्म समेट्ने दाउमा देखिन्छ।
तर, यो बीचमा एमाले र अरु कम्युनिष्टले चाहेको खण्डमा वाम सरकार एकलौटी बन्ने सम्भावनाका बारेमा बहस हुन थालेको छ। मतपरिणामको आकलन अनुसार सबै कम्युनिष्ट पार्टी एक ठाउँमा आए पनि १३८ संख्या पुग्ने अवस्था भने छैन।
स्वतन्त्रको सकस
दलहरुको सत्ता-समीकरणमा नयाँ बन्न लागेको संसदमा सबैभन्दा सकस नयाँ उदाएको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले पारेको देखिन्छ। मत परिणाम आकलन अनुसार प्रतिनिधि सभामा २२ देखि २४ सिटसहित आउन लागेको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले पूर्वप्रधानमन्त्रीहरुको नेतृत्वको समीकरणमा सरकारमा नजाने प्रष्ट पारिसकेको छ। यसले रास्वपाको सम्भावित सत्ता-समीकरणका लागि कांग्रेसले पार्टी सभापति तथा वर्तमान प्रधानमन्त्री देउवा वाहेक अन्य विकल्प अघि सार्नुपर्ने देखिन्छ भने एमालेले अध्यक्ष केपी ओली बाहेक अन्य नाम अगाडि सार्नुपर्ने देखिन्छ।
यता माओवादी र नेकपा एसले नेतृत्व लिन चाहेमा दाहाल र माधव नेपाल बाहेक अन्य नाम अगाडि सार्नुपर्ने हुन्छ। तर प्रमुख दलहरु यो सर्त मानिहाल्ने अवस्थामा छैनन्। यही कारण धेरैले तत्कालका लागि रास्वपा वाहेककै सत्ता-समीकरणको सम्भावना औंल्याइरहेका छन्।
नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापाले आफ्नो नेतृत्वमा सरकार बनाउने प्रस्ताव सार्वजनिक रुपमा अघि सारे पनि त्यो सम्भावना तत्कालै देखिएको छैन। कांग्रेस प्रवक्ता प्रकाशशरण महतले लगातार आफ्ना सभापति तथा प्रधानमन्त्री देउवाकै नेतृत्वमा नयाँ सरकार बन्ने दावी गर्दै आएका छन्।
यसरी रास्वपाका कारण दलहरुलाई सत्ता-समीकरणमा गणितीय हिसाबले सकस पर्ने देखिन्छ।
गठबन्धनकै सरकार बनाउने कसरत
कांग्रेस प्रवक्ता महतले निर्वाचनको सम्पूर्ण विवरण नआए पनि गठबन्धनले सरकार बनाउने गरी बहुमत ल्याउने दावी गरे। ‘हामीले सोचे जस्तो नआउला,’ महतले भने, ‘तर हामीलाई सरकार पुग्ने सिट आउँछ।’
उनले गठबन्धनका घटकहरुमा नयाँ सरकार बनाउने विषयमा कुनै समस्या नरहेको पनि दावी गरे। ‘सबै भन्दा ठूलो दलको हैसियतले कांग्रेसको नेतृत्वमा सरकार गठन हुन्छ,’ महतले भने, ‘तर सरकार सबैलाई न्याय हुने गरी बनाउँछौं।’
उनले न्याय हुने गरी कसरी मिलाउने भन्ने नखुलाए पनि कांग्रेस नेताहरुले राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपतिदेखि सभामुखसहित सबैमा सत्ता-गठबन्धनबीचमा भागबन्डा गरेर मिलाउने गृहकार्य केही दिन भित्रै थालिने बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
