यतिबेला आसन्न निर्वाचनको मौन अवधि चलिरहेको छ। निर्वाचन आयोग र सरकारले निर्वाचनका लागि सम्पूर्ण तयारी भएको बताइसकेका छन्। निर्वाचनकै लागि भारत र चीनसँगका सीमा-नाकाहरु बन्द गरिएका छन्। मंसिर ४ गते एकै चरणमा सम्पन्न हुने निर्वाचनका लागि सुरक्षा व्यवस्था पनि चुस्त बनाइएको सरकारले बताएको छ।
निर्वाचनमा नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी, म्यादी प्रहरी लगायतले सुरक्षा दिँदैछन्। मुख्यगरी निर्वाचन सुरक्षाको पहिलो घेरामा नेपाल प्रहरी, दोस्रोमा सशस्त्र र तेस्रोमा नेपाली सेना रहनेछ। निर्वाचनको सुरक्षा चुनौती आकलन गर्दै सबै सुरक्षा निकायले आफ्नो सुरक्षा व्यवस्था कडा बनाएका छन्।
प्रस्तुत छ, मंसिर ४ को प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा निर्वाचनमा हुने समग्र सुरक्षा व्यवस्थामा सशस्त्र प्रहरी बलको सुरक्षा व्यवस्थाका बारेमा सशस्त्र प्रहरी बल, नेपालका महानिरीक्षक राजु अर्यालसँग गरिएको कुराकानीः
निर्वाचनको समग्र सुरक्षा व्यवस्थामा सशस्त्र प्रहरी बल, नेपालले पाएको जिम्मेवारी के हो?
निर्वाचनको समग्र सुरक्षा व्यवस्थाको सम्बन्धमा भन्नुपर्दा नेपाल सरकार र निर्वाचन आयोगको एकीकृत सुरक्षा योजना तयार भइसकेको छ। एकीकृत सुरक्षा योजना अनुसार सशस्त्र प्रहरी बलको जिम्मेवारीभित्र निर्वाचन अधिकृतको सुरक्षा, मुख्य निर्वाचन अधिकृतको सुरक्षा परेका छन्। समग्र रुपमा भन्ने हो भने निर्वाचन अगाडि, निर्वाचनको दिनमा र निर्वाचनपछि मतगणना स्थलसम्मको सम्पूर्ण सुरक्षाको व्यवस्था भइसकेको छ।
यसको लागि सुरक्षाको पाटोमा हेर्दा नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागसँग समन्वय र सहकार्यमा सुरक्षा व्यवस्थालाई अन्तिम चरणमा गएर सबै जना फिल्डमा खटिइसकेको अवस्था छ। निर्वाचनको सुरक्षा सम्बन्धमा पूर्ण रुपमा तैनाथीको काम सकिइसक्यो।
निर्वाचनका लागि कस्ता खालका चुनौती आकलन गर्नुभएको छ?
सुरक्षा चुनौती दिनानुदिन नयाँ-नयाँ हुँदै जाने गर्छन्। भर्खरै स्थानीय चुनाव सकियो। त्यो चुनाव हाम्रै सुरक्षा योजना अनुसार हामीले शान्तिपूर्ण रुपमा, भयरहित रुपमा सम्पन्न गर्यौं। त्यसको अनुभवका आधारमा यसपालिको सुरक्षा योजना तयार गरेका छौँ।
हामीसँग दुई प्रकारका सुरक्षा चुनौती छन्। आन्तरिक र वाह्य सुरक्षा चुनौती। सशस्त्र प्रहरी बलले सीमा सुरक्षा गर्ने जिम्मेवारी पाएको कारणले सम्पूर्ण सीमा नाकाहरु निर्वाचनको दिनको ७२ घण्टा अगाडिबाट बन्द गर्नुपर्ने अवस्था छ, जुन हिजो रातिबाट कार्यान्वयनमा आइसकेको छ। त्यो अवधिमा सीमा नाकाहरु बन्द गर्नुपर्ने र छिमेकी देशहरुबाट हाम्रो देशमा मान्छेहरु आउने क्रमलाई रोक्नुपर्ने, आवतजावत बन्द गर्नुपर्ने थियो। त्यो पूरा गरिसकेका छौँ।
त्यो अवस्थामा मान्छेहरु आउँदा साना हतियार लिएर आउने, अपराधिक मनोवृत्तिका मान्छेहरु भित्र छिर्ने, निर्वाचनलाई प्रभाव पार्न सक्ने जस्ता क्रियाकलाप नहोस् भनेर हामीले अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा छिमेकी देशका सुरक्षाकर्मीहरुसँग समन्वय गरिरहेका छौं। उदाहरणका लागि, हाम्रो दक्षिणपट्टि २२० वटा बोर्डर आउटपोष्टहरु छन् भने ती २२० वटा बोर्डर आउटपोष्टसँगै हाम्रो स्थायी चेक पोइन्ट बसेको छ। कोभिडको बीचमा हामीले १२०० वटासम्म चेक पोइन्टहरु राखेका थियौँ।
त्यस्तै हाम्रो चेक पोइन्टले नपुगेको ठाउँ-ठाउँमा, बीचमा ग्यापलाई परिपूर्ति गर्नका लागि भारतको एसएसबीसँग पनि समन्वय गरेर त्यो ग्यापमा उहाँहरुको ड्युटी तैनाथी हुन्छ। र, आवतजावत पूर्ण रुपमा बन्द गरी यो निर्वाचनमा वाह्य कुनै प्रभाव नपर्ने व्यवस्था हामीले मिलाएका छौँ।
आन्तरिक रुपमा भन्नुपर्दा, मतदानस्थलको सुरक्षामा नेपाल प्रहरी, म्यादी प्रहरी खटिएको हुन्छ। त्यसभन्दा बाहेक बाहिर हामी हुन्छौँ। नेपाली सेना हुन्छ। मतदाताको घरदेखि मतदानस्थलसम्म पुग्नका लागि त्यो सम्पूर्ण रुटको, बाटोको सुरक्षा गर्ने जिम्मेवारी पनि हामीमा छ।
शान्तिपूर्वक रुपमा, भयरहित, निर्धक्क तरिकाले गएर मतदान गरेर फर्किने अवस्थासम्मलाई उहाँहरुलाई सुरक्षितसँग घरबाट मतदानस्थल र मतदानस्थलबाट घरसम्म पुर्याउनका लागि सशस्त्र प्रहरी बलले मोबाइल, स्ट्रयाकिङ, चेकपोइन्टहरु राखेर सुरक्षा तैनाथी भइसकेको छ र यो कुरा सम्पूर्ण फिल्डसम्म निर्देशन जारी भइसकेको छ।
आन्तरिक चुनौतीको कुरा गर्दा विभिन्न रुपमा निर्वाचनको वातावरण बिथोल्ने प्रयास हुनसक्छ। यसलाई कसरी विश्लेषण गर्नुभएको छ? कुनै निगरानी छ कि छैन?
निर्वाचनको दिनमा निर्वाचन कसरी शान्तिपूर्ण सम्पन्न गर्न सकिन्छ भन्ने हिसाबले सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा सूचना हो। सूचनालाई विश्लेषण गर्नका लागि हामीले छुट्टै टिम पनि राखेका छौँ। स्थानीय स्तरमा पनि सूचनालाई महत्व दिएर त्यो सूचनाको विश्लेषण अनुसार कुन ठाउँमा कत्तिको संवेदनशील छ, कस्ता खालका घटना हुन सक्छन् भन्ने हेर्छौं।
त्यहाँ दुई किसिमका घटना हुन सक्छन्, एउटा निर्वाचन बहिष्कारवादीहरुले गर्नसक्ने घटना। अर्को राजनीतिक दलहरुको आपसी झडपका घटना। यी दुई वटै घटनालाई सकेसम्म हुन नदिने र भइहाल्यो भने पनि निर्वाचनलाई बिथोल्न नदिने, निर्वाचनलाई स्थगित हुन नदिने गरी हामीले योजना बनाएका छौँ। त्यही योजना अनुसार नै यो निर्वाचन सम्पन्न हुन्छ।
मतदानस्थलमा मत खसेपछि मत गणनास्थलसम्म लैजान बन्दोबस्त कसरी गर्नुभएको छ? यी कामका लागि चाहिने सामग्रीको बन्दोबस्ती कस्तो छ? कत्तिको पर्याप्त छ? कसरी व्यवस्थापन गरिएको छ?
मतदान सकिएपछि मतपेटिकालाई सुरक्षित साथ मत गणनास्थलसम्म पुर्याउनका लागि निर्वाचन क्षेत्रमा टोली खटिएको हुन्छ। निर्वाचन क्षेत्रको हिसाबले हाम्रो परिचालन छ।
लजिस्टिकको कुरा पर्याप्त छन् कि छैनन् भन्नेमा अहिले जति हामीलाई प्राप्त भइसकेको छ, त्यसको लागि हामीले राम्रोसँग व्यवस्थापन गरेका छौँ र केही कुराहरु अपुग भयो भने पनि स्थानीय सरकार र स्थानीय स्रोत, साधन जुटाएर कुनै समस्या नहुने गरी सुरक्षाको वातावरण मिलाएका छौँ।
अन्त्यमा, सशस्त्र प्रहरी बल नेपालको प्रमुखको रुपमा यहाँले मतदातालाई निर्वाचनको सुरक्षाको विषयलाई लिएर भन्नुपर्ने केही छ कि?
हाम्रो मुख्य लक्ष्य भनेको यो निर्वाचनलाई शान्तिपूर्ण रुपमा सम्पन्न गर्ने हो। यसलाई राज्यले एउटा महाअभियानको रुपमा लिएको छ। यो अभियानलाई पूरा गर्नको लागि सुरक्षाको तर्फबाट कुनै पनि किसिमको कमी-कमजोरी नदिने हो। मतदाताहरुलाई कुनै पनि किसिमको डर, धम्की, त्रासको वातावरण हुने छैन। ढुक्कका साथ मतदान गर्ने वातावरण हुन्छ। त्यसकारण बढीभन्दा बढी सहभागिता जनाएर मतदान कार्यमा सहभागी हुनका लागि म सबैलाई अनुरोध गर्न चाहन्छु।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
