०७४ र ७९ को घोषणापत्रमा एमालेको असंगति : प्रतिव्यक्ति आय, विद्युत उत्पादन र पर्यटक संख्यामा घट्यो लक्ष्य

निर्वाचन विशेष

ईश्वर बराल मंगलबार, कात्तिक १५, २०७९ १८:२६

काठमाडौं- २०७४ मा एमाले र माओवादी केन्द्रले जारी गरेको साझा घोषणापत्रमा भनिएको थियो- '१० वर्षभित्र प्रतिव्यक्ति आय कम्तीमा ५ हजार अमेरिकी डलर पुग्ने गरी आर्थिक वृद्धिलाई १० प्रतिशतभन्दा माथि पुर्‍याउने राष्ट्रिय अर्थतन्त्र निर्माण गरिनेछ।'

घोषणापत्रका एक पक्ष एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली समेतको सो बाचा अनुसार आगामी २०८४ सम्म नेपालीको प्रतिव्यक्ति आय ५ हजार अमेरिकी डलर पुग्ने लक्ष्य पछ्याइरहेको हुनुपर्ने हो। तर, यसबीचमा ४१ महिना सरकारको नेतृत्वका गरेका ओलीले २०७९ को निर्वाचनका लागि मंगलबार जारी गरेको घोषणापत्रमा सोही लक्ष्य खुम्च्याइएको छ।

मंगलबार जारी घोषणापत्रमा नेपालको औसत प्रतिव्यक्ति आय २ हजार ४ सय पुर्‍याउने घोषणा गरिएको छ। यस्तै, ४८ खर्बको कुल गार्हस्थ उत्पादन (जीडीपी) लाई आगामी पाँच वर्षभित्र १ सय खर्ब पुऱ्याउने भनिएको छ।

यस्तै, अघिल्लो चुनावी घोषणापत्रमा रासायनिक किटनाशक विषादीको ठाउँमा प्राङ्गारिक विषादी प्रयोग गराउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिएको थियो। १० बर्षभित्र नेपाललाई प्राङ्गारिक मुलुक घोषणा गर्ने घोषणापत्रमा उल्लेख थियो। तर ५ बर्षपछि जारी घोषणापत्रमा भने पाँच वर्षभित्र रासायनिक मल कारखाना स्थापना गर्ने भनिएको छ।

त्यतिबेलाको बाचा अनुसार हुन्थ्यो भने प्राङ्गारिक मुलुक बन्ने प्रक्रिया अघि बढेको हुन्थ्यो। तर अब एमालेले लक्ष्य बदलेर रासायनिक मल कारखाना स्थापना गर्ने भनेको छ। यसमा सफलता पाउने कुरामा शंका त छँदैछ, अघिल्लो प्रतिबद्धता बदल्नुको कारण समेत प्रष्ट छैन। कि त्यतिबेलाको प्रतिबद्धतामा इमानदारिता थिएन। कि, यसपटक इमानदार छैन भन्ने देखिन्छ।

यद्यपि, प्राङ्गारिक मलको उत्पादन र प्रयोगलाई प्रोत्साहन गर्न र त्यसबाट उत्पादन हुने ग्यास एवं विद्युतको प्रयोगका लागि सहुलियतका तरिका (स्किम)उपयोगमा ल्याइने भने उद्घोष भने घोषणापत्रमा गरिएको छ।

यस्तै, २०७४ मा सरकारको नेतृत्व गर्न पाए पहिलो वर्षदेखि सुरु गरेर दोस्रो वर्षमा सम्पन्न हुने गरी काठमाडौंमा पेट्रोलियम वाहनहरुलाई विद्युतीय वाहनबाट प्रतिस्थापन गर्ने घोषणापत्रमा उल्लेख गरेको थियो। तर, ४१ महिनाको शासनकालमा ओली नेतृत्वको सरकारले २० वर्षभन्दा पुराना यातायातका साधन समेत विस्थापन गर्ने प्रयास असफल भयो।

त्यस्तै, १० वर्षमा जल, जैविक, सौर्य, वायु फोहर प्रशोधन र अन्य वैकल्पिक माध्यमबाट २० हजार मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्ने घोषणापत्र अनुमोदित भएर सरकारको नेतृत्व गरेका ओलीले आगामी पाँच वर्षभित्र ६ हजार ५ सय मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्ने प्रतिबद्धता प्रस्तुत गरेका छन्।

२०७४ को प्रतिबद्धता अनुसार, २०८४ मै २० हजार मेगावाट विद्युत उत्पादन हुनुपर्ने हो। तर मंगलबारको घोषणापत्रले त्यतिञ्जेलसम्म ६ हजार ५ सय मेगावाटको लक्ष्य राखेको छ। अझ उसले २०८९ मा पनि कुल १५ हजार मेगावाटको लक्ष्य प्रस्तुत गरेको छ। जुन अघिल्लो घोषणापत्रसँग तादम्यता नमिलेको प्रमाण हो।

पुरानो प्रतिबद्धताको लक्ष्यमा असंगति रहेको अर्को विषय हो, पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य। २०७४ मा १० वर्षमा ५० लाख पर्यटकहरु भित्र्याउने गरी प्रचारप्रसार, बजार प्रबर्द्धन, पूर्वाधार निर्माण र पथप्रर्दशकहरुका लागि तालिम केन्द्रहरुको स्थापना गर्ने वाचा गरिएको थियो। तर आसन्न ५ वर्षमा भने नेपाल भ्रमण गर्ने विदेशी पर्यटकको संख्या २५ लाख पुर्‍याउने मंगलबार जारी घोषणापत्रमा उल्लेख छ।