कास्की २: रवीन्द्र अधिकारीको ‘विरासत’ मा राप्रपा निर्णायक

राजनीति

रिखिराम जिसी सोमबार, भदौ २०, २०७९ २१:१८

पोखरा– आगामी मंसिर ४ गते हुने प्रतिनिधि सभा निर्वाचनलाई लिएर चर्चामा रहेका निर्वाचन क्षेत्रमध्ये कास्की क्षेत्र नम्बर २ पनि एक हो। नेकपा एमालेका दिवंगत नेता रवीन्द्र अधिकारीको ‘विरासत’ जोडिएको कास्की २ मा अबको चुनावी समीकरण र नतिजालाई लिएर चर्चा परिचर्चा सुरु भइसकेका छन्।

२०७४ सालको निर्वाचनमा कास्की क्षेत्र नम्बर २ बाट तत्कालीन वाम गठबन्धनको साझा उम्मेदवारका रुपमा नेकपा एमालेका नेता दिवंगत रवीन्द्र अधिकारी निर्वाचित भएका थिए। निर्वाचन जितेर संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री भएका अधिकारीको ताप्लेजुङमा भएको हेलिकोप्टर दुर्घटनामा परेर निधन भएको थियो।

रवीन्द्रको निधनपछि २०७६ सालमा त्यहाँ उपनिर्वाचन भएको थियो। तत्कालीन नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) ले रवीन्द्रकी पत्नी विद्या भट्टराईलाई उक्त क्षेत्रबाट उम्मेदवार बनाएको थियो। विद्या नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवारलाई पराजित गर्दै प्रतिनिधि सभा सदस्य निर्वाचित भएकी थिइन्।

२०७४ सालको निर्वाचनमा रवीन्द्रले २७ हजार २०७ मत ल्याउँदा उनका प्रतिद्वन्द्वी नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार देवराज चालिसेले १८ हजार ६६१ मत प्राप्त गरेका थिए। त्यसो त रविन्द्र ०६४ र ०७० मा भएको संविधान सभाको निवार्चनमा पनि यहीँबाट निर्वाचित भएका थिए।

रवीन्द्रको निधन पछि २०७६ मंसिरमा भएको उप–निर्वाचनमा २४ हजार ३९४ मत ल्याएर भट्टराइ विजयी भएकी थिइन्। भट्टराईका प्रतिद्वन्द्वी नेपाली कांग्रेसका खेमराज पौडेलले १५ हजार ९९९ मत मात्र प्राप्त गरेका थिए।

तत्कालीन नेकपाले उपनिर्वाचनमा रवीन्द्रकी पत्नी विद्यालाई नै उम्मेदवार बनाउनुमा २ वटा कारण प्रमुख थिए। पहिलो, आफ्नो जितलाई निरन्तरता दिनु थियो भने दोस्रो रवीन्द्रको विरासत जोगाउन सक्ने अर्को उपयुक्त पात्र नहुनु।

उपनिर्वाचन हुँदा नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्र मिलेर बनेको नेकपा थियो। २०७४ सालको वाम गठबन्धन जस्तै एउटै पार्टी हुँदा विद्यालाई जित्न सहज भएको थियो। तर, अहिले परिस्थिति फेरिएको छ। नेकपा विभाजन भएर एमाले र माओवादी केन्द्र अलग–अलग पार्टी छन् भने माओवादी केन्द्र एमालेको विरुद्ध (सत्ता गठबन्धन) मा छ।

२०७४ को निर्वाचनमा प्रतिनिधि सभाका उम्मेदवारको मत		२०७६ सालको उपनिर्वाचनमा प्रतिनिधि सभाका उम्मेदवारको मत
रवीन्द्र अधिकारी (वाम गठबन्धन)	२७२०७	विद्या भट्टराई (नेकपा)	२४३९४
देवराज चालिसे (नेपाली कांग्रेस)	१८६६१	खेमराज पौडेल (नेपाली कांग्रेस)	१५९९९

नेकपा एमाले समेत विभाजन भएर अर्को पार्टी नेकपा एकीकृत समाजवादी बनेको छ। जुन पार्टी पनि उत्ता गठबन्धनकै एक प्रमुख घटक हो। परिवर्तित राजनीतिक परिस्थितिले आगामी निर्वाचनमा एमालेलाई कास्की २ मा रवीन्द्रको विरासत जोगाउन मुस्किल पर्ने देखिन्छ।

कास्की २ को तथ्यगत विश्लेषण गर्दा गत वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा वडाध्यक्षका उम्मेदवारहरुले प्राप्त गरेको मतलाई लिन सकिन्छ। कास्की क्षेत्र नम्बर २ मा पोखरा महानगरपालिकाका ४, ७, ८, ९, ११, १५, १६, १७, २०, २१ र ३३ वडाहरू पर्छन्। कुल ११ वडामध्ये ६ वडामा कांग्रेसका वडाध्यक्षले विजयी प्राप्त गरेका छन् भने ५ वटा वडामा एमालेका उम्मेदवार विजयी भएका छन्।

एमालेले सबै वडामा वडाध्यक्षका उम्मेदवार उठाएको थियो। एमालेका वडाअध्यक्षका उम्मेदवारले कूल २१ हजार १६४ मत प्राप्त गरेका थिए। कांग्रेसबाट वडाध्यक्षका उम्मेदवारले १९ हजार ८ मत गरेका थिए भने एकीकृत समाजवादीका उम्मेदवारले २ हजार ५३ मत प्राप्त गरेको थिए। राप्रपाबाट वडाध्यक्षका उम्मेदवारले २ हजार ७९ र माओवादी केन्द्रका उम्मेदवारले १ हजार १९८ मत पाएका थिए। र स्वतन्त्रसहित अन्य दलले ७५० मत प्राप्त गरेका थिए।

वडाध्यक्षका उम्मेदवारहरुले प्राप्त दलगत मत हेर्ने हो भने एमाले ठूलो दल देखिन्छ। तर सत्ता गठबन्धनमा रहेका पार्टीहरु (कांग्रेस, एकीकृत समाजवादी, माओवादी केन्द्र)को मत जोड्दा भने समग्रमा एमाले करिब १ हजार मतले पछि देखिन्छ।

कास्की २ बाट सत्ता गठबन्धन र नेकपा एमालेले कसलाई उम्मेदवार उठाउँछ भन्ने विषय टुंगो लागिसकेको छैन। गठबन्धनका दलबीच उक्त क्षेत्र कसले पाउने भन्ने पनि टुंगो लाग्न सकेको छैन।

एमालेले भट्टराईलाई नै निरन्तरता दिने सम्भावना पनि छ। शिक्षण पेसा त्यागेर ‘पूर्णकालीन’ राजनीतिमा होमिएकी भट्टराईलाई न्याय गर्न र रवीन्द्र प्रतिको मतदाताको भावनालाई समेट्न पनि एमालेले विद्यालाई नै उम्मेदवार बनाउने देखिन्छ।

उम्मेदवारको व्यक्तिगत प्रभावले पनि चुनावी नतिजालाई केही हदसम्म प्रभावित पार्ने हुँदा अहिले नै सम्भावित नतिजाबारे ‘ठोकुवा’ गर्न सकिने अवस्था छैन। तर, गठबन्धन र एमाले दुवैलाई कास्की २ मा चुनौती भने छन्।

एमालेलाई गठबन्धनको सामना गरेर रवीन्द्रको विरासत जोगाउने चुनौती छ। त्यसका लागि एमालेलाई राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी प्रमुख सहयोग बन्नसक्छ। एमाले र राप्रपाबीच देशव्यापी रुपमा नै तालमेलका लागि छलफल चलिरहेकाले कास्की–२ मा पनि यी दुई पार्टी संयुक्त रुपमा चुनावमा उत्रिनसक्ने सम्भावना छ।

वडाध्यक्षहरुको मत विश्लेषणमा गठबन्धनभन्दा कमजोर देखिएको एमाले राप्रपाको मत जोड्दा भने बलियो देखिन्छ। त्यसकारण पनि रवीन्द्रको विरासत जोगाउन एमालेका लागि राप्रपा निर्णायक ‘शक्ति’ बन्ने देखिन्छ।

राप्रपाले एमालेलाई साथ दिने अवस्था रहेमा गठबन्धनलाई झन् चुनौती थपिने देखिन्छ। गठबन्धन भर्सेस एमालेको प्रतिस्पर्धा हुँदा कास्की २ मा राप्रपा निर्णायक हुनेछ। साथै, स्थानीय तहको निर्वाचनपछि थपिएका मतदाताको संख्याले पनि आगामी निर्वाचनको परिणामलाई प्रभावित पार्ने देखिन्छ।

३० वैशाख २०७९ को निर्वाचनमा वडाध्यक्षका उम्मेदवारले प्राप्त गरेको मत:

राजनीतिक दल	प्राप्त मत
नेकपा एमाले	२११६४
नेपाली कांग्रेस	१९००८
नेकपा माओवादी केन्द्र	११९८
नेकपा एकीकृत समाजवादी	२०५३
राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी	२०७९
स्वतन्त्र तथा अन्य	७५०