काठमाडौं– सहरमा बस्नेका लागि सुकुम्बासी एक समस्या हो। सहरीयाले ठान्छन् सुकुम्बासीले सहरलाई कुरुप बनाइरहेका छन्।
सरकारले पनि सुकुम्बासीको बसोबासलाई 'समस्या'को रुपमा लिएको छ। 'सुकुम्बासी समस्या' समाधानका लागि भन्दै सरकारले धेरै बजेट पनि खर्च गरेको छ। तर, सुकुम्बासीका आफ्नै समस्या भने भनि साध्य छैन।
काठमाडौं उपत्यकाको बागमती, विष्णुमती, मनहरा, गोदावरी लगायत नदी किनारको खालि जमिनमा हजारौं टहरा बनाएर घरबिहीन (सुकुम्बासी)हरु बस्दै आएका छन्। नदी किनारमा रहेका यी बस्तीका व्यथा अनेक छन्। वर्षा याममा टहराभित्रै नदी पस्ने त्रासले रातभर निदाउन पाउँदैनन् उनीहरु।
विभिन्न कारण र परिस्थितिले घरबारविहीन भएका सुकुम्बासीलाई लाग्छ, सहर र सहरीयाले उनीहरुको पीडा बुझ्दैनन्। दु:ख देख्दा पनि कसैले कठै समेत भन्दैनन्। उल्टै गिज्याउँछन्, हेप्छन्।
यसपटक पनि वर्षा सुरु भएसँगै सुकुम्बासीको निद्रा हराएको छ। वर्षा भइरहँदा नदीमा कति पानीको सतह बढेर आफूहरु बस्दै आएको बस्ती कतिखेर जलमग्न हुने हो, यही त्रासमा रात काट्छन् उनीहरु।
वर्षायाम अरु समयभन्दा चिन्ताको विषय बन्छ सुकुम्वासीलाई। हिउँदाको पनि अर्को समस्या छ। नदीमा पानी कम, ढल बढी बग्छ। हिउँदमा त्यही ढल गन्हाएर श्वास फेर्नै मुस्किल पर्छ।
सुकुम्बासी बस्ती छेउका सडकहरु पनि हिलाम्मे छन् । वरपर वन, बुट्यान र झाडी रहेकाले सर्प लगायतको त्रास पनि त्यत्तिकै छ। स–साना झुपडी र टहराबाट वर्षौंअघि सुरु भएको यहाँको बस्ती आजकल धेरै ठाँउमा पक्की घरमा परिणत भएको देख्न सकिन्छ।
कतिपय ठाँउमा महँगो रकम लिएर सटर र कोठा भाडामा लगाउने प्रचलन पनि सुरु भइसकेको छ। सरकारले सुकुम्बासी र अव्यवस्थित बसोवासीहरुको व्यवस्थापनका लागि आयोग नै बनाएर काम शुरु गरेसँगै धेरै घरबिहीनहरु केही आशावादी भएका त छन्, तर पूर्ण रुपमा भर परिहाल्ने अवस्था भने छैन।
तस्बिरहरु: न्युज एजेन्सी नेपाल
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।