काठमाडौं– गत सोमबार अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले देशको अर्थतन्त्रको अवस्था सामान्य भएको भन्दै २३ बुँदे सूचांकहरू सार्वजनिक गरे।पछिल्लो समय अर्थतन्त्र संकटको बाटोमा गइरहेको भन्ने अर्थविदहरूको भनाइ गलत रहेको उनको भनाइ थियो। उक्त सम्मेलनमा उनले अर्थतन्त्र संकटमा रहेको नभई गलत हल्ला फैलाइएको दाबीसमेत गरेका थिए।
‘अहिले दशेको अर्थतन्त्र ठिकठाक छ। बाहिर हल्ला जस्तो बिग्रिएको छैन,’ उनले भने, ‘राजनीतिकरणका लागि गलत हल्ला फैलाइयो।’ यसअघि गत शुक्रबार पनि नेपाल राष्ट्र बैंकले काठमाडौंमा आयोजना गरेको कार्यक्रममा बोल्दै अर्थमन्त्री शर्माले नेपालको अर्थतन्त्रका सूचकहरू तुलनात्मक रुपमा सुदृढ रहेको तथा ऋणको ठूलो चाप नरहेको जानकारी दिएका थिए।
देशको अवस्था सामान्य हुँदाहुँदै अनावश्यक हल्ला फिजाएर नेपाललाई श्रीलंकाको बाटोमा लजान खोज्नेलाई सफल हुन नदिने शर्माको भनाइ थियो। यता चालु आर्थिक वर्षको सुरुवातदेखि नै निरन्तर ओरालो लागेको देशको अर्थतन्त्रका सूचकलाई आधार मान्दै पछिल्लो समय नेपालको अर्थतन्त्र संकटउन्मुख हुँदै गएको’ विषय चौतर्फी चर्चामा छ।
पछिल्लो चर्चासँगै निजी क्षेत्र, विदेशी लगानीकर्ता तथा आम नागरिकमा समेत निराशा छाएको छ। चालु आवका आर्थिक सूचकलाई विगतका वर्षहरूको भन्दा कमजोर रहेको भन्दै सार्वजनिक रुपमै यससम्बन्धी बहस चलिरहेको छ।
यस्तो चर्चाका बीच अर्थमन्त्रालयले विभिन्न नीतिगत उपाय र कार्यक्रमहरू कार्यान्वयन गरिरहेको जानकारी गराउँदै मुलुकको अर्थतन्त्र सामान्य अवगस्थामै रहेको उल्लेख गरेको छ।
विभिन्न छलफल तथा बहसमा अर्थविज्ञहरूले अहिले देशको ढुकुटीमा दवाब देखिएको बताउने गरेका छन्। पूर्वगभर्नर दिपेन्द्रबहादुर क्षेत्रीका अनुसार अहिले नेपालको अर्थतन्त्रमा देखिएको समस्या भनेको बाह्य क्षेत्रको सन्तुलन बिग्रनु, ब्यापार घाटा बढ्नु र विदेशी सञ्चिति ओरालो लाग्नु हो।
चालु आवको सुरुवात (असार मसान्त)देखि नै असन्तुलीत रहेको देशको अर्थव्यवस्था अहिले पनि सुधार हुन नसकेको नेपाल राष्ट्र बैंकले चैत २९ गते सार्वजनिक गरेको तथ्यांकले देखाउँछ। चालु आवको आठ महिना बितसिक्दा पनि देशको व्यापार घाटा, विदेशी विनियम सञ्चिति तथा अन्य अर्थतन्त्रका सूचकहरू झनै ओरालो लाग्दै गएको तथ्यांकले देखाएको छ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार अहिले आउने रेमिट्यान्समा गत महिनाको तुलनामा केही सुधार देखिन्छ। तर, गत आर्थिक वर्षको यसैअवधिको भन्दा १.७ प्रतिशत घटेको छ। अहिले देखिएको अर्थतन्त्रको प्रमुख समस्या भनेको व्यापार घाटा बढ्नु र विदेशी विनियम सञ्चिति ओरालो लाग्नु रहेको क्षत्रीको भनाइ छ।
राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार देशको विदेशी विनियम सञ्चिति एक महिनामै १७ करोड अमेरिकी डलर रुपैयाँले घटेको छ। यस अवधिसम्म आउँदा देशको ब्यापार घाटा गत आर्थिक वर्षको यसै अवधिको भन्दा ३४.५ प्रतिशतले बढेको छ।
कस्तो छ देशको अर्थतन्त्रको वास्तविक अवस्था?
देशको अर्थतन्त्र सामान्य नरहेको भन्दै विज्ञहरुको भनाइ छ। अहिले सजक हुनुपर्ने अवस्था आएको भन्दै वाणिज्य बैंकहरुले विभिन्न बस्तुको एलसी रोक्ने निर्णय गरेको छ।
चैत २७ गते नेकपा एमालेले आयोजना गरेको कार्यक्रममा तीन पूर्वअर्थमन्त्रीहरूले देशको आर्थिक अवस्था कमजोर हुँदै गएको बताएका थिए। देशको अर्थतन्त्र कमजोर हुनुमा वर्तमान सरकार नै सबैभन्दा ठूलो कारक भएको उनीहरुको आरोप थियो। पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली नेतृत्वको तत्कालीन सरकारका पालामा सुदृढ अवस्थामै रहेको अर्थतन्त्र कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा नेतृत्वको गठबन्धन सरकार बनेपछि बिग्रिँदै गएको पूर्वअर्थमन्त्रीहरूको भनाइ छ।
पूर्वअर्थमन्त्रीहरू एमाले उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल, उपाध्यक्ष सुरेन्द्र पाण्डे र पूर्वगभर्नरसमेत रहेका एमाले नेता युवराज खतिवडाले वर्तमान सरकारको ध्यान अर्थतन्त्रमा देखिएको समस्या समाधानमा भन्दापनि आफ्नै स्वार्थसिद्ध गर्नमा केन्द्रित रहेको आरोप लगाए। आफ्नो पार्टी नेतृत्वको सरकारले ल्याएको बजेटमाथि खेलवाड गरेर गठबन्धन सरकारले अर्थतन्त्र बिगार्न सुरु गरेको उनीहरूको आरोप थियो।
गठबन्धन सरकारले एमाले सरकारले ल्याएको लोकप्रिय कार्यक्रम खारेज गरेको उनीहरूको आरोप थियो। अहिलेको सरकारका कारण मूल्यवृद्धि दोब्बर भएको, जथाभावी मूल्यवृद्धि गर्ने र कृत्रिम अभाव सिर्जना गर्ने काम भइरहेको, वैदेशिक व्यापारघाटा आकाशिएकोलगायत आरोप एमालेका नेताहरूले लगाएका थिए।
अर्थतन्त्र अहिले हल्ला गरिएजस्तो विकराल नै भने नरहेको पूर्व अर्थसचिव रामेश्वर खनाल बताउँछन्। ‘अर्थतन्त्र सरकारले भनेजस्तो ठिकठाक अवस्था छैन र बाहिर आएको हल्ला जस्ता श्रीलंककै अवस्थामा पनि पुगेको छैन,’ उनले भने, ‘अहिले सबैले सचेत भएर काम गर्नुपर्ने बेला छ।’ अहिले एक अर्कालाई दोष लगाएर पन्छनेभन्दा पनि पनि सचेत भएर जानुपर्ने अवस्था रहेको उनको भनाइ छ।
राष्ट्र बैंकको तथ्यांक अनुसार अहिलेको अर्थतन्त्र स्थिर अवस्थामा रहेको खनाल बताउँछन्। ‘माघ र फागुनको अवस्था हेर्ने हो भने अर्थतन्त्र अतिकति स्थायित्वतर्फ गएको छ। थप नबिग्रेको अवस्था देखिन्छ। अहिलेको अवस्थामा बिग्रिएको भनेको मुद्रास्फिति हो,’ उनले भने, ‘पहिले यो ५.९ प्रतिशत थियो अहिले बढेर ७ प्रतिशत पुगेको छ।’
आगामी दिनमा आर्थिक अवस्था सुधार हुने अपेक्षा गर्न सकिने उनको बुझाइ छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1764146706.png)
-1763721444.png)
-1763559424.jpg)
-1764080971.png)
