काठमाडौं- कक्षा ११ मा नयाँ पाठ्यक्रम लागू गर्ने विषयमा निजी विद्यालय र सरकारबीच जुहारी चलेको छ। निजी विद्यालयहरूको छाता संगठन हिसानले पुरानै पाठ्यक्रम अनुसार कक्षा ११ को पढाइ सञ्चालन गर्ने अड्डी कसेको मात्र होइन, केही विद्यालयले भर्ना लिएर अनलाइनबाट कक्षा संचालन गर्न समेत थालेका छन् भने सरकार भने यसै वर्षदेखि नै नयाँ पाठ्यक्रम लागू गर्नेमा अडिग छ।
हिसानका महासचिव लोकबहादुर भण्डारी सरकारले ल्याएको नयाँ पाठ्यक्रमबारे कोभिड– १९ का कारण शिक्षकलाई अभिमुखीकरण गराउन नपाइएको बताउँदै यस वर्ष लागू गर्न नसकिने बताउँछन्। कोभिडका कारण सबै क्षेत्रमा संकट आएको र यसवर्ष नयाँ पाठ्यक्रम लागू गर्नेबारे तयारी नपुगेको भन्दै अर्को वर्ष तयारीका साथ नयाँ पाठ्यक्रम लागू गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ।
‘कोभिड-१९ को बेला छ। नयाँ पाठ्यक्रम लागू गर्दा शिक्षकलाई अभिमुखीकरण तालिमको आवश्यकता पर्छ,’ भण्डारीले भने, ‘तालिम दिन सक्ने अवस्था छैन। विद्यार्थीलाई सहजभन्दा पनि भार हुने प्रकारको पाठ्यक्रम छ। यो पाठ्यक्रम लागू नगर्दा नै बेस हुन्छ।’
शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री गिरिराजमणि पोखरेलले भने विद्यार्थीहरूका विषयमा सरकार र शिक्षा मन्त्रालय संवेदनशील भएकाले समस्याका बारेमा छलफल गर्न सकिने बताए। 'विद्यालय र विद्यार्थीहरूका समस्याप्रति सरकार संवेदनशील छ। सरोकारवाला निकायसँग छलफल गरेर सरकार र मन्त्रालय अघि बढ्छ,' मन्त्री पोखरेलले भने।
'पुराना पाठ्यक्रम पढाउन पाइदैन'
काठमाडौँका केही निजी विद्यालयहरुले कक्षा ११ मा भर्ना पनि लिइसकेर अनलाइन कक्षा पनि सुरु गरिसकेका छन्। शिक्षा मन्त्रालयका प्रवक्ता दीपक शर्माले अहिले शैक्षिक सत्र नै सुरु नभएको बताए। कक्षा ११ को पाठ्यक्रम २७ वर्षदेखि परिवर्तन नभएको हुँदा गत वर्ष नै यो वर्ष पाठ्यक्रम परिवर्तन गर्ने तयारी सरकारले गरेको थियो।
‘सरकारले बनाएको पाठ्यक्रमकै आधारमा सबै विद्यालयमा कक्षा संचालन हुन्छ,’ शर्माले भने, ‘सरकारले लागू गरेको पाठ्यक्रम कसैले पढाउँदिनँ भन्नै मिल्दैन। तर समस्या आए सरकार छलफल गर्न तयार छ।’ पाठ्यक्रममा आधारित विषय नपढाए परीक्षा दिने बेला विद्यार्थीलाई घाटा हुने उनको भनाइ छ। ‘पहिलो कुरा अहिले शैक्षिक सत्र नै शुरु भएको छैन,’ उनले भने, 'पाठ्यक्रममा आधारित रहेर नपढाएको विद्यालयमा पढाउने कि नपढाउने अभिभावकले सोच्नुपर्छ।’
शर्माका अनुसार कस्तो पाठ्यक्रममा आधारित भएर विद्यालयहरुले पढाइरहेको भए स्थानीय तहले अनुगमन गर्नुपर्छ।
पाठ्यक्रममा किन विवाद?
गत वर्ष सरकारले विद्यालय शिक्षाको राष्ट्रिय पाठ्यक्रम प्रारुप २०७६ बनाएको छ। उक्त पाठ्यक्रम यसै वर्षदेखि कक्षा १ र ११ लागू गर्ने अर्काे वर्ष कक्षा २ र १२ को लागू गर्ने सरकारको तयारी छ। यसैक्रममा २०८० सालसम्म नयाँ पाठ्यक्रम लागू गर्ने गरिने तयारी मन्त्रालयको छ।
नयाँ पाठ्यक्रमअनुसार कक्षा ११ र १२ मा तीनतीन वटा विषय अनिवार्य पढ्नुपर्नेछ। कक्षा ११ मा नेपाली, अग्रेजी र समाजिक शिक्षा अनिवार्य विषय छन् भने कक्षा १२ मा नेपाली, अंग्रेजी र जीवनपयोगी शिक्षा गरी तीन विषय अनिवार्य राखिएको छ।
हिसानका महासचिव लोकबहादुर भण्डारीले कक्षा ११ र १२ मा अनिवार्य विषय धेरै भएको बताए। उनले गणित विषयलाई ऐच्छिक चौँथोमा राखेकोमा असहमति रहेकोसमेत बताए। ‘गणितलाई ऐच्छिक चौँथोमा राखिएको छ। गणित जस्तो महत्वपूर्ण विषयलाई नजरअन्दाज गर्न खोजिएको छ,’ भण्डारीले भने, ‘पाठ्यक्रम जबरजस्ती लाद्ने कुरा होइन विद्यार्थीको भविष्यबारे पनि सरकार संवेदनशील हुनुपर्छ।’
११ र १२ मा गणित पढेका विद्यार्थीलाई स्नातक तहमा विज्ञानबाहेक विभिन्न संकायमा जान मिल्थ्यो। चिकित्सा विज्ञानमा नाम निस्केका विद्यार्थी गणित अनिवार्य भएका इन्जिनियरिङ, व्यवस्थापन, कृषि, कम्प्युटर विज्ञान अथवा अर्थशास्त्रमा जान पाउँथे। गणित विषयलाई ऐच्छिक चौथोमा र जीव विज्ञान पढ्नेहरूका लागि अनिवार्य नगरिएको प्रति गणित समाजले विरोध गरेको थियो।
नयाँ पाठ्यक्रम अनुसार पाठ्यपुस्तक छापिए
पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले भने पाठ्यपुस्तक छपाइको काम धमाधम भइरहेको जनाएको छ। केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक केशवप्रसाद दाहालका अनुसार सरकारले बनाएको नयाँ पाठ्यक्रमअनुसार नै तीन वटा अनिवार्य विषयको पाठ्यपुस्तकको छपाइ भइरहेको जानकारी दिए।
‘हामीले पाठ्यपुस्तक छाप्न जनक शिक्षा सामग्री केन्द्रलाई दिन्छौँ,’ निर्देशक दाहालले भने, ‘दुई अनिवार्य विषयको छपाइ भइसकेको छ भने अर्काे विषयको पनि छपाइ काम शुरु हुँदैछ।’
नयाँ शैक्षिक सत्र शुरु हुनु अगावै अनिवार्य विषयका पाठ्यपुस्तक छपाइ सक्ने केन्द्रले जनाएको छ। ऐच्छिक विषयको हकमा भने पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले तोकिदिएको पाठ्यक्रममा आधारित रहेर निजी संस्थाले पनि पुस्तक छाप्न सक्नेछन् । जनक शिक्षा सामाग्री केन्द्रले ऐच्छिक पाठ्यपुस्तक भने छाप्दैन।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।