उत्तरी सक्रियताको सन्देश के?

राजनीति

रामकुमार डिसी शनिबार, वैशाख २०, २०७७ ००:३१

काठमाडौं– सत्तारुढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)मा आन्तरिक विवाद बढ्दै गएका बेला चिनियाँ राजदूतको सक्रिय राजनीतिक भेटघाटबारे बहस हुन थालेको छ। चिनियाँ राजदूत होउ याङ्छीले शुक्रबार नेकपा अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र अर्का नेता माधवकुमार नेपालसँग भेटवार्ता गरिन्।

यसअघि यस्ता भेटघाटलाई सार्वजनिक गर्ने गरेको प्रचण्ड सचिवालयले यसपटक यो भेटबारे कुनै जानकारी सार्वजनिक गरेन। यद्यपि प्रचण्डका प्रेस संयोजक विष्णु सापकोटाले शुक्रबार बिहान प्रचण्ड निवास खुमलटारमा राजदूत याङ्छीले भेटेको विषयलाई पुष्टि गरे। प्रचण्ड र चिनियाँ राजदूतबीच कोरोना महामारीलगायतका विषयमा कुराकानी भए पनि राजनीतिक विषयमा कुराकानी नभएको उनले नेपाल लाइभसँग दाबी गरे।

राजदूत याङ्छीले शुक्रबार नै नेकपाका विदेश विभाग प्रमुख एवं वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालसँग पनि भेट वार्ता गरेकी छन् । नेपाल निवास कोटेश्वरमा मध्यान्नतिर भएको भेटमा के कुरा भयो भन्ने चाहिँ खुलेको छैन् ।

नेकपाका विदेश विभाग उपप्रमुख एव नेता नेपाल निकट विष्णु रिजालले दुवै भेटमा दुई देशबीचको घनिष्ठ सम्बन्धका विविध पक्षका बारेमा कुराकानी भएको उल्लेख गरेका छन्।

‘आज नेकपाका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र विदेश मामिला विभाग प्रमुख माधवकुमार नेपालसँग नेपालका लागि जनवादी गणतन्त्र चीनकी राजदूत होउ याङ्छीले उहाँहरुकै निवासमा छुट्टाछुट्टै भेट गर्नुभएको छ,’ रिजालले भेटबारे जानकारी गराउँदै ट्विटरमा लेखका छन्, ‘भेटका अवसरमा दुई देशबीचको घनिष्ठ सम्बन्धका विविध पक्षका बारेमा कुराकानी भएको छ।’

आज नेकपाका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र विदेश मामिला विभाग प्रमुख माधवकुमार नेपालसँग नेपालका लागि जनवादी गणतन्त्र चीनकी राजदूत होउ यांछीले उहॉहरूकै निवासमा छुट्टाछुट्टै भेट गर्नुभएको छ ।
भेटका अवसरमा दुई देशबीचको घनिष्ठ सम्बन्धका विविध पक्षका बारेमा कुराकानी भएको छ ।
— Bishnu Rijal (@bishnurijal1) May 1, 2020

त्यस्तै चिनियाँ राजदूतले बिहीबार साँझ प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग पनि भेट गरेको बताइएको छ। प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार सूर्य थापाले यसबारे जिज्ञासा राख्दा आफूलाई जानकारी बताए। सत्तारुढ नेकपाबीच बढ्तो मतभेदका बीचमा चिनियाँ राजदूतको नेकपा नेताहरुसँगको सक्रिय राजनीतिक भेटघाटलाई धेरेले अथपूर्ण रुपमा हेरेका छन्।

पूर्व परराष्ट्र सचिव मधुरमण आचार्यले यो भेटघाटलाई कोरोनासम्बन्धी सहयोगका लागि भएको रुपमा मात्रै बुझ्न नसकिने टिप्पणी गरेका छन्। ‘कोरोनासम्बन्धी सहयोग मात्र भए विदेशी राजदूतले पार्टीका नेतापिच्छेलाई एकै दिन भेटनु आवश्यक नहुने हो,’ आचार्यले ट्विटरमा लेखेका छन्, ‘पार्टीको संकट र आन्तिरक कुरामा पनि चासो र जिज्ञासा हुन सक्छ। त्यस्तोमा परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत् जानकारी गराउनु पर्ने हो। बानी बसाल्न सकिएको छैन। त्यसैले यस्तो सक्रियता बढ्छ।’

कोरोना सम्बन्धी सहयोग मात्र भए विदेशी राजदूतले पार्टीका नेतापिच्छेलाई एकै दिन भेटनु आवश्यक नहुने हो!

पार्टीको संकट र आन्तिरक कुरामा पनि चासो र जिज्ञासा हुनसक्छ। त्यस्तोमा परराष्ट्र मन्त्रालय मार्फत जानकारी गराउनु पर्ने हो।

बानी बसाल्न सकिएको छैन! त्यसैले यस्तो सक्रियता बढ्छ!! https://t.co/Nx1nD1Bd3k
— Madhu Raman Acharya (@MadhuRamanACH) May 1, 2020

कूटनीतिज्ञ डा. दिनेश भट्टराई अहिलेको समय र सन्दर्भका कारण पनि भेटघाट अथपूर्ण रहेको बताउँछन्। ‘उहाँहरुबीच के–के कुरा भयो त्यो बाहिर नआएकाले आफ्नै ठाउँमा होला,’ उनी भन्छन्, ‘दुई राष्ट्रपतिबीचमा कुरा हुनु। त्यसपछि राजदूत एकदमै संक्रिय भएर कम्युनिस्ट नेताहरूलाई मात्रै भेट्नु अर्थपूर्ण चाहिँ देखिन्छ। यो संयोगभन्दा अलि बढी हो कि जस्तो देखिन्छ।’

नेकपा भित्रको विवाद मिलाउन यो भेटघाट भएको हुन सक्ला भन्ने प्रश्नमा भट्टराईं चीनले पहिले पनि एकतामा जोड दिएको भन्दै त्यसलाई नर्कान नसकिने बताए। ‘प्रधानमन्त्री अहिले सबैको निशानामा हुनुहुन्छ पार्टीभित्र। त्यसैले प्रधानमन्त्रीलाई सिधै नभनेर राष्ट्रपतिमार्फत् उताको राष्ट्रपतिको सन्देश चाहिँ आएको हुन सक्छ,’ उनी भन्छन्, ‘यस्तो बेलामा संकेत बुझ्नुपर्छ। जुन तह, शब्द, समय र सन्दर्भमा कुरा हुन्छ, त्यो कूटनीतिमा महत्वपूर्ण हुन्छ। समय पनि त्यस्तै परेको छ। सन्दर्भ पनि त्यस्तै परेको छ। त्यसैले यो संयोग मात्रै होभन्दा पनि अलि अगाडि बढेर सोच्नुपर्छ। यद्यपि, समयले बताउला त्यो सबै कुरा।’

परराष्ट्र मामिलाका जानकार टीका ढकालले भेटको ‘कन्टेन्ट’ धेरै बाहिर नआएकाले ठ्याक्कै केही भन्न नसकिए पनि भेटघाटको ‘टाइमिङ’ रोचक भएको बताए। ‘मेरो विचारमा अहिले नेकपा भित्रको विवादबारे चासो र जिज्ञासा हुन सक्छ,’ राजदूतका भेटबारे ढकालले भने, ‘तिमीहरू विभाजित नहोऊ, एकता कायम गर भन्ने एउटा मित्रवत सुझाव मात्रै पनि हुन सक्छ। त्यो चाहिँ सबैले भन्लान्। विवादित हुनुभन्दा एक भएर जानु राम्रो भनेर भन्न त साधारण रुपमा पनि भन्न सकिन्छ। तर, भेटघाटको ‘टाइमिङ’ चाँहि रोचक छ।’ कतिपय कूटनीतिज्ञले भने नेकपाभित्र सरकार परिवर्तन गर्ने गरी चलेका बहस र गतिविधि चीनले नरुचाएको रुपमा बुझ्न सकिने बताउन थालेका छन्।

बुधबार चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीका विदेश विभाग प्रमुख सङ् ताओलगायतले नेता नेपालसँग करिब ३ घण्टा भिडियो कन्फ्रेन्समार्फत् संवाद गरेका थिए। उक्त संवादमा कोरोना भाइरस नियन्त्रणबारे कुराकानी भएको भनिए पनि राजनीतिक विषयमा कुरा नभको भन्न सकिँदैन।

त्यस्तै सामेबार चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ र राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीबीच टेलिफोन संवाद भएको थियो। उक्त कुराकानीमा चिनियाँ राष्ट्रपति सीले वर्तमान सरकारकै नेतृत्वमा नेपाल कोरानाविरुद्धको लडाईंमा सफल हुने विश्वास व्यक्त गर्दै कोरोनापछि यसअघि भएका द्विपक्षीय भ्रमणका क्रममा भएका सम्झौता कार्यान्वयनमा गति लिने विश्वास व्यक्त गरेका थिए।