काठमाडौं-विश्वव्यापी महामारीको रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरस (कोभिड-१९) का कारण स्वास्थ्य सामग्री र खाद्यान्न बाहेकका वस्तुको व्यापार शून्यप्रायः छ। संसारका धेरैजसो मुलुक लकडाउनकै अवस्थामा छन्।
कोरोना संक्रमण न्यूनीकरण गर्न गरिएको लकडाउनका कारण भारतमा पहिलोपटक सिंगो महिनाभर सवारी बिक्री शून्य भएको छ। देशव्यापी लकडाउनका कारण सवारीका प्लान्ट र डिलर बन्द हुँदा सवारी बिक्री नभएको हो।
अप्रिलमात्र होइन मे महिनामा समेत सवारी बिक्रीमा आसातित नतिजा नआउने उत्पादक कम्पनीको भनाइ छ। मारूती सुजुकीका आरसी भार्गव, टिभिएसका भेनु श्रीनिभासन, महिन्द्राका पवन गोयन्काले द इकोनोमिक्स टाइम्ससँगको कुराकानीमा यस्ताे बताएका हुन्।
कोरोना भाइरसका कारण अर्थतन्त्र र उपभोक्ताको सोचमा बदलाव आएकाले आगामी महिनाहरू पनि कठिनाइयुक्त देखिएकाे उनीहरूको भनाइ छ। बजार पहिलेकै अवस्थामा पुग्न लामो समय लाग्ने सवारी उत्पादकहरूको निष्कर्ष छ।
कोरोनाको संक्रमण बढेकाले मेमा पनि लकडाउन बढ्छ वा बढ्दैन भनेर सरकारले निर्णय गरिनसकेको उल्लेख गर्दै मारूती सुजुकीक अध्यक्ष भार्गवले भने, 'लकडाउनबारे हुने निर्णयले मेको नतिजा निर्भर गर्छ।'
भारतको अटोमोबाइल क्षेत्रमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रुपमा ४ करोडभन्दा बढीले रोजगारी पाएको बताइन्छ। त्यस्तै यो क्षेत्रले देशको जिडिपीमा ८ प्रतिशत र सरकारी कर संकलनमा १५ प्रतिशत योगदान पुर्याएकाे छ।
कोरोना भाइरसको प्रत्यक्ष प्रभाव कम रहेका ठाउँमा भएका प्लान्टहरू सञ्चालन गर्न सरकारले अनुमति दिएको भए पनि उत्पादकहरुले उत्पादन थालेका छैनन्।
सरकारले दुई साताअघि नै यस्तो अनुमति दिएको थियो। सरकारले मे ३ पछि लकडाउन खुकुलो बनायो वा हटायो भने पनि उत्पादकहरूले मेको आधासम्म केही प्रतिशतमात्र उत्पादन गर्ने बताएका छन्।
टिभिएस मोटर्सका प्रमुख भेनु श्रीनिभासनले भारतीय अटो उद्योग जापानी मोडलमा जानु पर्ने बताएका छन्। स्थानीय पदार्थको अधिकतम प्रयोग गरेर 'जस्ट-इन-टाइम म्यानुफ्याकचरिङ' मोडलमा जानुपर्ने उनको तर्क छ।
मे ३ मा सकिने लकडाउनपछि अवस्था सामान्य भए पनि तामिलनाडू, तेलङ्गाना, कर्नाटक, महाराष्ट्र तथा उत्तरप्रदेशमा रहेका प्लान्टहरूमा पार्टसको सप्लाइ पुर्याउन केही समय लाग्ने एक पार्ट्स उद्योगका सिइओको भनाइ छ। सबै स्थानमा हरेका प्लान्ट पूर्ण रूपमा सञ्चालनमा आउन महिनाभन्दा बढी समय लाग्ने उनले बताए।
अवस्था सामान्य भएपछि सप्लाइ चेन मिलेर डिलरसम्म सबै उत्पादन पुगेर पहिलेकै अवस्थामा फर्कन करिब ३ महिला लाग्ने महिन्द्राका प्रवन्ध निर्देशक पवन गोयन्का बताउँछन्। यता सोसाइटी अफ इण्डियन अटोमोबाइल म्यानुफ्याक्चर्सका अध्यक्ष राजन वाधरे भने बजार चरणबद्ध रुपमा खुल्ने राय राख्छन्।
सुरूवाती चरणमा अर्धसहरी तथा ग्रामीण क्षेत्रका डिलरहरू खोल्ने र त्यहाँबाट दुईपाङ्ग्रे र तीनपाङ्ग्रे सवारी बिक्री गरेर नगद प्रवाह बढाउन सुरू गर्नुपर्ने वाधरेको भनाइ छ। सबै उत्पादक तथा डिलरहरूले पुनः सञ्चालनका लागि सुरक्षाका सबै प्रक्रिया भने पुरा गरिसकेका छन्।
'कोरोनापछिको व्यवसायका लागि सुरक्षा नयाँ आयामको रूपमा थपिएको छ,' भार्गवले भने, 'पहिले पनि कामदारको सुरक्षा प्राथमिकतामै पर्थ्यो। अब झनै बढेको छ। आगामी दिनमा यो सबैका लागि प्रणालीकै रूपमा रहने भएको छ।'
नेपालमा बैशाखमा सवारी बिक्री शून्य हुने
कोरोना भाइरसको संक्रमण न्यूनीकरण गर्न नेपाल सरकारले पनि चैत ११ देखि लकडाउन घोषणा गरेको छ। सो लकडाउन लम्ब्याएर बैशाख २५ गतेसम्म पुर्याइएकाे छ। यो अवधिमा अत्यावश्यक बाहेकका सबै कुरा बन्द अवस्थामा छन्।
यस्तैमा नेपाली बजारमा सवारी बिक्री ठप्प छ। चैतको सुरूबाटै कोरोनाको त्रास बढेसँगै सवारी बिक्री ओरालो लाग्न थालेको थियो। चैत ११ पछि त त्यो पुरै रोकियो। यद्यपि चैतमा केही संख्यामा भने सवारी बिकेको व्यवसायीहरूको भनाइ छ। तर बैशाखमा भने सवारी बिक्री शून्य हुने देखिन्छ।
बैशाख २५ सम्म लकडाउन नै रहेको र त्यो थपिने सम्भावनासमेत कायमै छ। सरकारले लकडाउन केही खुकुलो बनायो भने पनि मानिसहरूको ध्यान सवारी खरिदमा नहुने नाडा अटोमोबाइल्स एसोसिएसन अफ नेपालका एक सदस्यको भनाइ छ। 'मानिसको ध्यान दैनिक आवश्यकता पुरा गर्नेतर्फ नै केन्द्रित हुने भएकाले लकडाउन खुकुलो भयो भने पनि बैशाखमा सवारी बिक्री शून्य हुने देखिन्छ,' ती सदस्यले भने, 'नेपाली अटोबजार सामान्य अवस्थामा फर्कन ६ महिना भन्दा बढी समय लाग्छ।'
सरकारले अटोमोबाइल क्षेत्रलाई हेर्ने नजर पुरानै कायम राख्यो भने त्यो समय अझै बढ्ने व्यवसायीको भनाइ छ। आयात हुने क्रममा रहेका, एलसी खोलिसकेका र कम्पनीलाई अर्डर गरिएका सवारीसमेत अलपत्र हुनेछन्। यसका लागि सरकारले व्यवसाय जोगाउन स्किमहरू घोषणा गर्नुपर्ने ती सदस्यले बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
