काठमाडौं– संघीय संसदको महासचिव मनोहरप्रसाद भट्टराई चैत २ देखि सेवा निवृत्त भए। सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाले रिक्त रहेको महासचिव पदको जिम्मेवारी गोपालनाथ योगीलाई दिए। नेकपानिकट योगीलाई जिम्मेवारी दिइएपछि संसद सचिवालयका कर्मचारीहरुमा असुन्तुष्टि देखिएको छ।
यस विषयमाथि विभिन्न कोणबाट प्रश्नसमेत उठाउन थालिएको छ। योगीलाई महासचिवको काम गर्ने जिम्मेवारी तोकिएको पत्रमा ‘अर्को व्यवस्था नभएसम्मका लागि’ भनिएको छ। उनको नियुक्तिप्रति कर्मचारीमात्रै होइन, राष्ट्रियसभाका अध्यक्ष गणेश तिमिल्सिनासमेत असन्तुष्ट छन्। कानुनविदहरु भने कानुनी प्रावधान सम्झाइरहेका छन्।
संविधानविद् विपिन अधिकारी संविधान तथा संसदकाे ऐन, कानुन वा नियमावलीले महासचिवको पद ‘रिक्त’ हुन आउँदा कार्यवाहक वा कामु महासचिव तोक्ने व्यवस्था नगरेको बताउँछन्। उनको प्रश्न छ, ‘सिधै नयाँ महासचिव नियुक्त गर्नुपर्ने होइन र?’
सभामुख सापकोटाले योगीलाई महासचिवकै जिम्मेवारी दिन चाहेका थिए। तर, यसका लागि उमेरले रोकेपछि ‘अर्को व्यवस्था नभएसम्मका लागि’ भन्ने प्रावधान राखिएको कतिपयको आशंका छ।
‘संघीय संसदका महासचिव, प्रतितितिसभाका सचिव तथा राष्ट्रियसभाका सचिवको पारिश्रमिक, सेवाको सर्त र सुविधा सम्बन्धी ऐन, २०७५’ मा महासचिव हुनका लागि ४५ वर्ष पूरा भएको हुनुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ। तर, योगीको उमेर पुगेको छैन। साथै, ‘राष्ट्रियसभाका अध्यक्षसँगको परामर्शमा’ जिम्मेवारी तोक्ने व्यवस्था गरिएको छ। तर, सभामुखले राष्ट्रियसभा अध्यक्षसँग परामर्श नगरेको बुझिएको छ।
प्रतिनिधिसभा नियमावली र राष्ट्रियसभा नियमावलीमा महासचिवको अनुपस्थितिमा राष्ट्रियसभाको अध्यक्षको परामर्शमा सभामुखले तोकेको सचिव वा सचिवालयको सचिवलाई समेत महासचिव बुझिने गरी परिभाषित गरिएको छ।
राष्ट्रियसभा अध्यक्ष यो नियुक्ति प्रक्रियामा असहमत रहेको आफूलाई नलागेको सभामुख सापकोटाले बताए। सोमबार पत्रकारहरुसँगको भेटमा उनले यसअघि पनि वरिष्ठताको आधारमा योगीलाई नै निमित्त दिने गरिएको बताए।
‘अहिले अर्को व्यवस्था नहुञ्जेलसम्मका लागि भनिएको छ। उहाँ नै सिनियर पनि हुनुहुँदोरहेछ। म आएपछि पनि महासचिव बिदामा बस्दा वरिष्ठताको आधारमा उहाँलाई नै मैले निमित्त दिएको थिएँ’, सापकोटाले भने, ‘उहाँ (अध्यक्ष)सँग सरसल्लाह गरेको हो। यसमा कन्फ्युजन भएको भए अध्यक्षसित बसेर मैले कुराकानी गर्छु। हाम्रोबीचमा असमझदारी छ जस्तो मलाई लाग्दैन।’
कर्मचारीकाे गुनासो- १५ वर्षदेखिको सेवाको अवमूल्यन
सचिवहरु धुव्रप्रसाद घिमिरे र भरतराज गौतम संघीय संसद सचिवालयमा महासचिवका लागि योग्य थिए। राजेन्द्र फुयाँलले पनि निमित्त भने पाउन सक्थे।
योगी र फुयाँल राजनीतिक नियुक्तबाट सचिव भएका हुन् भने घिमिरे र गौतम संसद सेवाका कर्मचारी हुन्। संसद सेवामा लामो समयसम्म काम गरेको व्यक्तिलाई नभई बाहिरबाट ल्याएको व्यक्तिलाई उक्त जिम्मेवारी तोकिएको छ। पछि महासचिव नै बनाउने गरी अहिले जिम्मेवारी तोकिएको कर्मचारीहरुको बुझाइ छ।
‘लामो समयसम्म यही सेवामा हामीले अनुभव गरेर समय बिताएका छौं, तर अवसर आउने बेलामा फुत्त आएका व्यक्तिलाई दिन खोजिएको देखिन्छ,’ सचिवालयका एक कर्मचारीले भने ‘सभामुखको यो निर्णयले कर्मचारीहरु निरास छौं।’ उनले १५ वर्षभन्दा लामो समय गरेको सेवा खेर गएको टिप्पणी गरेका छन्।
तत्काल नियुक्त गर्न उमेर बाधक
मौजुदा कानुनी व्यवस्थाका आधारमा अब नयाँ महासचिव बन्न ४५ वर्ष पूरा गरेको ५८ वर्ष पार नगरेको हुनुपर्ने उल्लेख छ। एक वर्षअघि संसदले पारित गरेको संघीय संसदका महासचिव र सचिवको सेवा सुविधा र योग्यता सम्बन्धी ऐनमा कुनै पनि विषयमा स्नातकोत्तर गरेको व्यक्ति महासचिव हुने उल्लेख छ।
महासचिव राजनीतिक नियुक्ति सकिने पद पनि हो तर कर्मचारीबाटै आएका मनोहरप्रसाद भट्टराईले दुई कार्यकाल खाएका थिए। राजनीतिक नियुक्तिका रुपमा सचिव बनेका प्रतिनिधिसभाका सचिव गोपालनाथ योगी र राष्ट्रियसभाका सचिव राजेन्द्र फुँयाल उमेर नपुग्ने भएकाले तत्काल महासचिव बन्न योग्य छैनन्। उनीहरु दुवैको उमेर ४५ वर्षभन्दा कम छ।
सचिवालयतर्फका सचिव डा. भरतराज गौतम र ध्रुव घिमिरे यो पदका लागि योग्य उम्मेदवार हुन्। तर, महासचिव राजनीतिक नियुक्तिको पद भएको बुझाइ छ। आफूनिकट हुनुपर्ने बुझाइका कारण सभामुख सापकोटाले योगीलाई निमित्तको जिम्मेवारी दिएको देखिन्छ।
सभामुख सापकोटा र राष्ट्रियसभाका अध्यक्ष तिमिल्सिनाले संयुक्त रुपमा संसद सचिवालयभन्दा बाहिरबाट समेत महासचिव सिफारिस गर्न सक्छन्। यसरी गरिएको सिफारिसअनुसार राष्ट्रपतिले महासचिव नियुक्त गर्ने संवैधानिक व्यवस्था छ। तर, कसलाई महासचिव नियुक्त गर्ने भन्ने विषयमा नेकपाका शीर्ष नेताबीच सल्लाह हुन पाएको छैन।
नेकपा संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङ सम्भावित महासचिवका विषयमा कुनै छलफल नभएको बताउँछन्। उनलाई लाग्छ, ‘हामीले केही महिना अघिदेखि नै यस विषयमा होमवर्क गर्न पाएको भए हुन्थ्यो।’ उनका अनुसार भर्खरै सेवा निवृत्त महासचिवलाई केही महिनाअघि नै अन्य जिम्मेवारी दिएर त्यो ठाउँमा नयाँ महासचिव ल्याइसक्दा उपयुक्त हुन्थ्यो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749826086.png)
