काठमाडौं– विश्वभर कोरना भाइरस फैलिरहेको छ। हालसम्म १३५ देशमा फैलिएको यो महामारीले एकदिनमै ४३८ जनाले ज्यान गुमाएको विश्व स्वास्थ्य संगठनको तथ्यांकमा उल्लेख छ। पछिल्लो २४ घन्टामा थप १३ नयाँ देशमा काेराेनाकाे संक्रमण फैलिएको छ।
विश्वमा फैलिँदै गएकाे कोरोना भाइरसकाे संक्रमण नेपालमा देखिएको छैन। तर, छिमेकी चीन र भारतमा यो फैलिएको छ। चीन महामारीबा बाहिर निस्कदै गर्दा भारतमा संक्रमित हुनेको संख्या बढ्दै गएकाे छ। भारतमा एक जनाबाट सुरु भएको संक्रमण अहिले १०५ जनामा भेटिएको पुष्टि भइसकेको छ।
यही अवस्थालाई ख्याल गर्दै भारतीय सर्वोच्च अदालतले कामकाजलाई सीमित गर्ने निर्णय फागुन ३० गते गरेको थियो। प्रधानन्यायाधीश एस ए बोब्डेले बिहीबार निवासमा विशेष बैठक राखेर अत्यावश्यक मुद्दा बाहेक अन्यलाई सुनुवाइ रोक्ने र अदालतमा काम भएका बाहेक अन्य मानिसकाे भीड नियन्त्रण गर्ने निर्णय गरेका थिए।
के छ नेपालमा तयारी?
कोरोना भाइरसको रोकथामका लागि नेपालका अदालतहरुमा खासै तयारी गरिएको देखिदैन। मानिसको आवातजावत धेरै हुने क्षेत्रमध्ये अदालत पनि एक हो। त्यसैले यहाँबाट राेगकाे संक्रमण फैलन सक्ने सम्भावना धेरै रहेको हुन्छ। यसको तयारी समयमै हुनुपर्नेमा पर्याप्त हुन सकेको देखिदैन।
सर्वोच्चमा इजलाशको दूरी बढाइयो
सर्वोच्च अदालतले एक हप्ताअघि नै कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट बच्न केही तयार गरेको छ। सर्वोच्चले नियमित बहस हुने इजलाशकाे केही दूरी कायम गर्दै व्यवस्थापन गरेको छ।
सर्वोच्चले संक्रमणबाट बच्न भन्दै इजलाशमा न्यायाधीश र इजलाश अधिकृत बस्ने ठाउँबाट कानुन व्यवसायी र आगन्तुक रहेन स्थानको दूरी बढाएको हो। सतर्कताका लागि भन्दै इजलासमा सकेसम्म कममात्र मानिसलाई उपस्थित गराउने प्रयास गर्दै आएको सर्वोच्चका सहप्रवक्ता देवेन्द्र ढकालले बताए। तर, दैनिक पाँच हजारभन्दा बढी सेवाग्राही जम्मा हुने काठमाडौँ जिल्ला अदालतले भने कोरोना भइरसबाट बच्न आग्रह गर्दै भित्तामा सूचना टाँस्ने बाहेक अरु कुनै पनि सतर्कतका काम गरेकाे छैन।
जिल्ला अदालतमा सूचनाको भर
सर्वोच्च अदालतले यस्तो तयारी गरेपछि सबैभन्दा धेरै मानिसको भीड हुने जिल्ला अदालतमा भने रोकथामको उपाय अपनाएकाे देखिएकाे छैन। दैनिक मुद्दा, म्याद थप र अन्य कामका लागि पाँच हजार मानिस अदालत आउने जाने गर्दछन्।
काठमाडौँ जिल्ला अदालतका श्रेस्तेदार आनन्दप्रसाद श्रेष्ठका अनुसार अदालत प्रवेश गर्ने व्यक्तिहरुको ज्वरो नाप्न थर्मल गन (ज्वरो नाप्ने यन्त्र) माग भएको तर प्राप्त नभएको बताए। ‘हामीले उपकरण मगाएका छौं। एक/दुई दिनमा आइपुग्छ। सूचना टाँसेका छौं,’ उनले भने, ‘त्यसभन्दा बाहेक अरु कुनै उपाय अवलम्बन गर्न सकिएको छैन।’
१७ हजार थान मुद्दा विचाराधीन रहेको काठमाडौँ जिल्ला अदालतमा दैनिक ३३ वटा इजलाश बस्ने गर्दछ। यी मुद्दामा सम्बन्धित व्यक्तिको आवतजावत हुने भएकाले दैनिक भीडभाड निकै हुने गर्दछ।
उच्च अदालतको तयारी पनि उस्तै
उपत्यकामा रहेको उच्च अदालत पाटन पनि धेरै भीड हुने अदालत हो। यहाँ पनि कोरोना भाइरस संक्रमण रोक्ने तयारी शून्य नै रहेको देखिन्छ। करिव ३ सय मुद्दाको पेशी चढ्ने अदालतमा त्यसको दोब्बर मानिसको ओहोरदोहोर हुने गर्दछ। कानुन व्यवसायी, पक्ष, विपक्षका सेवाग्राही र अन्य मानिस जम्मा हुने उक्त अदालतमा हालसम्म ज्वरो नाप्ने मेसिनसमेत व्यवस्था भएको छैन।
बाहिर गेटमा ज्वरो नाप्ने थर्मल गन (ज्वरो नाप्ने यन्त्र) राख्ने तयारी भईरहेको उच्च अदालतका प्रवक्ता शम्भुप्रसाद रेग्मीले बताए। इजलाश सार्ने वा अन्य काम गर्ने तयारी सर्वोच्चको निर्देशन अनुसार हुने उनले बताए।
न्यायाधीशलाई रुघाखोकी पछि सर्वोच्चमा सर्तकता
सर्वोच्च अदालतले कोरोना भाइरसबाट बच्न भन्दै इजलासमा दूरी बढाउनुको खास कारण एक न्यायाधीशलाई लागेको रुघाखोकी थियो। फागुनको दोस्रो हप्तामा भारतको नयाँ दिल्लीमा भएको एक कार्यक्रममा भाग लिन गएकी न्यायाधीश सपना प्रधान मल्ललाई रुघाखोकी लागेपछि डराएर इजलाश सार्ने काम भएको थियो।
भारतबाट फर्किएकी प्रधानमा कोरोनाको जस्तै रुघा खोकी, ज्वरोको समस्या देखिएको थियो। उनले परीक्षण गराइन, परिक्षणबाट उनलाई कोरोना नभइ स्वाइन फ्लु देखिएकाे पाइएको थियो। न्यायाधीश प्रधानलाई कोरोना जस्तै संक्रामक रोग लागेको थाहा पाएपछि अरु न्यायाधीशहरुले उनीसँग बेच्न बस्न अस्वीकार गरेका थिए।
न्यायाधीशलाई नै कोरोना संक्रमणको आशंका लागेपछि सर्वोच्च प्रशासनले फागुन २२ गतेदेखि बेन्च (न्यायाधीश) र बार(कानुन व्यवसायी) बस्ने स्थानको दूरी बढाएको थियो। हाल उनी स्वस्थ्य भएर सर्वोच्चमा मुद्दाको सुनुवाइ गरिरहेकी छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
