सुर्खेत- सुर्खेतको पञ्चपुरी नगरपालिका-७, लेखकोटस्थित नेपाल राष्ट्रिय आधारभूत विद्यालयको भवन जीर्ण भएको लामै समय भयो। यो बीचमा विद्यालय भवन सुधारका लागि प्रयास नभएका पनि होइनन्। विद्यालय परिवार, वडा र नगरपालिकाका जिम्मेवार व्यक्तिले पनि चासो दिइरहेको दाबी गर्न छोडेका छैनन्। तर विद्यार्थीको त्रासदी दैनिकी भने परिवर्तन भएको छैन। विद्यालयले नै किच्ला भन्ने त्रास विद्यार्थीहरूबीच छ। 

आधारभूत तहसम्म स्थायी मान्यता पाएको उक्त विद्यालयले कक्षा ८ सम्म अध्ययन गराइरहेको छ। विद्यालयको कार्यालय भवनबाहेकका सबै भवन जीर्ण छन् । २०७२ सालको भूकम्पमा भवन चर्किएका थिए। वर्षायामका बेला पानी पसेपछि भवन भत्किएका छन्। 

विद्यालयमा भवन अभाव भएकाले कक्षा ६ र ७ लाई एउटै ठाउँमा राखेर पढाउने गरिएको छ। दुई वटा कक्षाका ६० जनाभन्दा बढी विद्यार्थीलाई एउटै कक्षामा राखेर पढाउनुपर्ने बाध्यता रहेको विद्यालयकी प्रधानाध्यापक भगवती रिमालले बताइन्। दुवै कक्षाका विद्यार्थी एकै ठाउँमा राखेर पढाउँदा प्रभावकारी शिक्षण हुन सकेको छैन। 

‘वर्षायाममा पानी परिरहन्छ सबै भवनका भित्ताहरू चर्किएका छन्, भवन छैनन्। आजभोलि त अन्तरनिर्भरको भवनमा लिएर पढाउने गरेका छौं,’ प्रधानाध्यापक रिमालले भनिन्, ‘सबैभन्दा नजिकको सरकारले त चासो दिन सकेको छैन भने केन्द्र र प्रदेश सरकार यो ससस्या बुझ्न अझ कति समय लाग्ने हो पत्तो छैन'

विद्यालय भवनको अभाव र जीर्णताको नियति भोग्ने छाप्रेको यो एउटा मात्र विद्यालय होइन। छाप्रेका अन्य विद्यालय र पञ्चपुरी–८ माझीगाउँको  नेपाल राष्टिय प्राथमिक विद्यालयमा पनि भवन अभाव छ। 'एउटै भवनको बिचबाट काठले बारेर ४ कोठा बनाई अध्यापन गराइएको छ। विद्यालयमा कक्षा कोठाको अपुग भएपछि समस्या छ,' विद्यालयका शिक्षक भीमराज घिमिरेले बताए। ती विद्यालयका ७ सयभन्दा बढी विद्यार्थीहरू जोखिम मोलेरै कक्षामा बसेर अध्ययन गर्छन् भने कोही खुला चौरमा बसेर पढ्न बाध्य छन्। ‘मेयर र अन्य जनप्रतिनिधि आएर फोटो लिन्छन्, समाधान गर्छौ भन्छन् तर फेरि अर्को पटक फर्केर आउँदैनन्। हिउँदवर्षा नै दुःख सहनु परेको छ,’ शिक्षक घिमिरेले भने। 

विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष रणबहादुर बुच्चाले आफूहरूले प्रयास गरिरहेको तर काममा सफलता भने नमिलेको गुनासो व्यक्त गरे। 'एक/दुईपटक त नगरसम्म पुग्यौं। सुनुवाई नभएपछि आजभोलि हामीले भन्नै छोडिसक्यौं। भौगोलिक हिसाबले ठूलो र विकट ठाउँका रूपमा चिनिएको छाप्रेमा शिक्षा, स्वास्थ्य, यातायातजस्ता विकासका पूर्वाधार निर्माणका लागि बजेटमा नगरपालिकाले उपेक्षा गरेको छ,' उनको भनाइ छ, ‘नगरपालिकाबाट बजेट विनियोजन गर्दा पनि अन्य विकसित वडा जस्तै बराबर बाँडिने भएकाले छाप्रेमा अपुग भएको छ।’

वडा सदस्य कमल बयकले भने विकासमा पछि परेको विकट क्षेत्रको पूर्वाधार विकास गर्नका लागि त्यहाँको भौगोलिक अवस्थालाई पनि हेरेर बजेट विनियोजन गर्नु आवश्यक भएको तर त्यसो हुन नसकेको उल्लेख गरे। 

पञ्चपुरी नगरपालिकाका प्रमुख उपेन्द्र थापाले साविक छाप्रेका विद्यालयहरूका लागि नगरपालिकाले केही बजेट छुट्याएको भए पनि नगरभरका सबै विद्यालयलाई समेट्दा सो विद्यालय छुट्न पुगेको बताए। उनले जीर्ण अवस्थामा रहेका विद्यालय भवनहरूको स्थलगत अनुगमन गरेर आवश्यक बजेटको व्यवस्था गरी नयाँ भवन बनाउने नगरपालिकाको योजना रहेको बताए।

‘पञ्चपुरीभित्रका ५२ सामुदायिक विद्यालयको स्तरोन्नति गरी भवन नभएका विद्यालयमा नयाँ भवन बनिरहेका छन्,’ नगर प्रमुख थापाले भने, 'सबैतिर बजेट व्यवस्थापन गर्दा एकै पटक सबै समस्या समाधान नहुने भएकोले क्रमागत रुपमा सबै विद्यालयलाई व्यवस्थित गराउने छौं।'

नगरपालिकाले भवन बनाउने योजना सुनाए पनि विद्यार्थीमा त्रास भने कायमै छ। विद्यालयमा पठाएर पनि बालबालिका सुरक्षित छन् भनेर ढुक्क मान्ने अवस्था नरहेको अभिभावकहरूको गुनासो छ। 'बालबालिका विद्यालय गएपछि भवनको दिमागमा घुमिरहने भएकाले ढुक्क मान्न सकिने अवस्था छैन। विद्यालय भवनले नै किच्ला भन्ने पिर परिरहन्छ,' एक अभिभावकले भने, 'सुरक्षित विद्यालय बनाउन सरोकारवाला निकायको चासो जान ढिलो भइसकेको छ।'